Herschrijven, verbeteren in bestaand document of helemaal opnieuw beginnen?

Ik schrap alleen rechtstreeks in de computer als ik zeker weet dat de verhaallijn gewaarborgd blijft. Vooral tikfouten of dubbele woorden schrap ik rechtstreeks. Het liefst print ik het hoofdstuk / gedeelte uit en schrap ik met potlood, waarna ik de verbeteringen aanbreng in het Worddocument. Uiteindelijk heb ik het hele ms. liggen en ga ik er nogmaals met potlood over. Als ik de laatste verbeteringen heb aangebracht, gaat het naar de proeflezer en die doet het nog eens dunnetjes over. Ik schrijf eigenlijk geen hele hoofdstukken blanco opnieuw, omdat ik van tevoren de hele lijn al in mijn hoofd heb. Ik weet vantevoren van ieder hoofdstuk wat ik erin verteld wil hebben. Soms voeg ik wel een ongepland hoofdstuk toe, of voeg ik een scène aan een hoofdstuk toe. Ik kan me voorstellen dat bij lange verhalen dit moeilijker wordt, maar tot nu toe werkt het voor mij.

Nou ja, zo her en der een zin veranderen wil met een potlood en een geprinte versie nog wel lukken, maar ik heb nu bijv. een hoofdstuk waarin een man in zijn eentje ergens naartoe gaat, en achteraf denk ik dat het beter zou zijn als hij daar met een heel gezelschap naartoe gaat. Dat heeft natuurlijk de nodige consequenties voor de reis zelf, de aankomst en de conversaties onderweg. Ik heb nog geen enkel idee hoe ik dit hoofdstuk moet herschrijven. Ik ben niet zo dat ik dan domweg in het hoofd van die ene man blijf zitten en zijn omgeving een beetje aanpas. Ik denk dat er in gezelschap dingen wezenlijk anders gaan, en wil de anderen ook namen, uiterlijkheden en gesproken tekst geven.

Ja, in zo'n geval zou ik geloof ik een compleet nieuwe versie proberen en vervolgens gaan vergelijken.

Ik lees elke dag over wat ik de vorige dag geschreven heb. Dan zie ik allerlei dingen die ik eerst heel goed vond en nu minder, dus dat moet ik veranderen. Er blijkt dan zóveel veranderd te moeten worden, dat ik pas na uren aan het schrijven van het nieuwe stuk toekom. Vervolgens raak ik in de flow tot ik stoppen moet. De volgende dag gaat het precies zo verder. Ik schrijf nooit een heel hoofdstuk opnieuw blanco. Mijn schrijven bestaat uit 'uithalen' en 'opnieuw steken opzetten'. En ik vind het nog leuk, ook. Heel grote veranderingen zijn het overigens niet. Meestal stilistische of ook wel inhoudelijke aanpassingen. Waardoor uiteindelijk het hele verhaal mooi groeit. (Is de bedoeling). Het is pietepeuterig werk, dat wel.

Als je écht grote dingen wilt veranderen, zoals je reis van die man, zou je apart dat stuk kunnen uitschrijven en zien hoe het nog past in het geheel. Waarschijnlijk moeten daar dan ook aanpassingen in. Dan hanteer je eigenlijk je eigen twee methodes tegelijkertijd. Waarom niet?

In jouw voorbeeld, Eufdrie, zou ik ook een nieuw blanco papier nemen en opnieuw dat hoofdstuk gaan schrijven. En dan pas als het naar je zin is invoegen en het oude verwijderen.

Ik zou het oude in jouw voorbeeld uitprinten en alles markeren wat ik ook in het nieuwe stuk wil hebben, en hetzelfde tijdsverloop behouden zodat ik snel zie waar wat tussen moet. Zelfs herschrijf ik meestal op de computer, dan pak ik het document erbij en sla ik het op onder een andere naam, en dan ga ik alles nog een keer uittikken, alinea voor alinea, maar dan met mijn nieuwe inzichten.

In jouw geval zou ik het helemaal opnieuw schrijven, Eufdrie. Dus oud werk aan de kant en met een leeg worddocument beginnen. Ik ben met één verhaal aan de herschrijf toe. Gaat op het moment helaas niet, kan niet herschrijven (bijwerking van medicijnen). En met mijn langste verhaal, mijn wedstrijdverhaal en mijn andere verhaal ben ik op dit moment keurig bezig met de ruwe versie.

Ik heb uit ervaring ondervonden dat als ik helemaal niet tevreden ben over een hoofdstuk, of als er iets wezenlijks in veranderen moet (zoals in jouw geval, Eufdrie), dat helemaal (blanco) opnieuw schrijven het beste werkt.

Het hoofdstuk uitprinten en verbeteren maar! Woorden in zinnetjes kunnen je gemakkelijk toevoegen, woorden schrappen kan heel gemakkelijk. En als ik een langer stuk wil herschrijven, dan gebruik ik de blanco achterkant van de a4'tjes. Het herschrijven op papier werkt bij mij het beste. Je kunt lekker schrappen, strepen, toevoegen. Op een computer kijk je je maar staar op een monitor. En daarnaast: ik houd van het romantische idee om met papier te werken ;)

Iedere woensdag is mijn leesdag. Alles wat ik de afgelopen dagen getypt hebt, print ik dan uit. Met een pot koffie en een zak stroopwafels nestel ik me op de bank. En schrappen maar. Wat vorige week nog een goed stukje leek, vind ik opeens maar zwak geschreven.

Maar dat doe je op die manier heel goed Rosali. Je creëert je eigen 'afstand' die nodig is om je verhaal te beoordelen.

Appel: Ik zou het oude in jouw voorbeeld uitprinten en alles markeren wat ik ook in het nieuwe stuk wil hebben, en hetzelfde tijdsverloop behouden zodat ik snel zie waar wat tussen moet.

Ja, dat vind ik wel een goede manier, daar had ik nog niet echt aan gedacht. Bedankt voor de tip. Want het moeilijkste vind ik inderdaad van twee documenten/versies één maken. Ik herinner me ineens dat ik bij boek 1 ouderwets knip- en plakwerk (met schaar en lijm) heb gehanteerd om stukken in te voegen. Wat Rosali zegt over het herlezen met een potlood in de hand, dat doe ik meestal tijdens verloren uurtjes of lange autoritten. Maar dat is corrigeerwerk, geen herschrijfwerk. Een stuk herschrijven vereist afzondering van vele uren en een flow.

Echt herschrijven doe ik eigenlijk zelden. Wat dingen uitschrijven of inkorten, en de laatste keer een extra hoofdstuk ertussenin (wel het bestand opnieuw opgeslagen zodat ik de oude versie nog had, maar ik begin niet opnieuw) wat dus ook invloed had op een paar hoofdstukken daarna, die heb ik toen verbeterd. Ik ben wel van plan een oud verhaal helemaal te gaan herschrijven, maar dan moet echt ALLES anders. Maar tot nu toe heb ik dat nog niet gedaan, mijn eerste versie is goed genoeg ;)

Ik heb de afgelopen tijd mijn 'lange verhaal' herschreven. Gelukkig, maarrrr... een aantal oude gebeurtenissen bleven in mijn hoofd meespelen en uiteindelijk heb ik een aantal van die gebeurtenissen weer opgepakt en in het verhaal gezet. Zij lieten zich domweg niet deleten! }:)

Ja, dat heb ik soms ook. Of een gebeurtenis die op de verkeerde plek in het verhaal blijkt te staan en ergens anders ineens wel tot zijn recht komt. Overigens ben ik vandaag in zoverre begonnen met herschrijven dat ik een prequel heb geschreven. Ik vond dat er te veel flashbacks in mijn verhaal stonden die de boel onnodig verwarrend maken. Nu begint het verhaal een stukje eerder, maar ik weet nog niet of dit definitief zo blijft natuurlijk.

Ik ben laatst begonnen met herschrijven van twee van mijn boeken. Het eerste moet ik totaal herschrijven, want mijn personages waren gewoon nog veel te oppervlakkig. Dus met zo'n verandering vraagt dat een heel nieuw doc. Maar in het tweede moet ik gewoon een paar teksten schrappen en aanpassen. Truc bij herschrijven is -denk ik- dat je het foute verhaal even afbreekt tot de kern, waarin staat welke gebeurtenissen je nodig hebt voor de loop van het verhaal. Als je veel moet herschrijven, kan je hiermee gaan puzzelen, en moet je maar een beetje herschijven is het altijd handig om niet de draad kwijt te raken.

Een half jaar geleden mocht ik een dubbelinterview doen met van der Heijden. Hij raadde me aan om met herschrijven blanco opnieuw te beginnen. Die methode blijft door mijn hoofd zweven dat ik dat eens wil uitproberen. Helaas lukte me dat niet tot nu toe en werk ik op methode 1. Ik wil het wel bij het manuscript waar ik nu nog mee bezig ben straks met herschrijven methode 2 proberen. Maar dan met mijn eerste herschrijfversie. Als ik helemaal vast zit in een hoofdstuk wat niet wil lukken en methode 1 lukt me maar niet. Soms lukt het me het hele hoofdstuk te wissen en als ik het hoofdstuk dan opnieuw schrijf lukt het opeens wel.

Volgens mij is het geen slecht idee om bij het herschrijven een blanco vel te pakken. Zeker bij een langer verhaal is het lastig om de rode draad heel te houden als je gewoon in het bestaande document zit te wijzigen. Volgens mij wel een verschil tussen echt hérschrijven en corrigeren, waarbij je alleen op spelling, grammatica en woordkeus let. Bij herschrijven is het tenslotte belangrijk om de hele verhaalstructuur grondig te herzien.

Ik haak even in op een oud topic, omdat mijn vraag hierover gaat. Nu ik het begin van mijn verhaal over Stella op het forum heb geplaatst, merk ik hoezeer ik verbeterd ben in de jaren nadat ik dat verhaal gestart ben. (dit is trouwens niet over jullie reacties hoor, maar ik ben het zelf weer goed door gaan lezen) Nu schrijf ik sowieso niet heel snel, dus ik denk dat als ik het helemaal zou herschrijven dat ik bezig blijf.. Maar hoe gaan jullie hiermee om, dat je verbeterd in de tijd dat je met een verhaal bezig bent? Ik heb wel gehoord dat de meeste schrijvers na een aantal jaar hun eerste boek verschrikkelijk vinden, terwijl de lezers het nog steeds goed vinden. Leg je dan zelf de lat hoger, of laat je het zitten en stop je je verbetering in een nieuw verhaal? Punt is eigenlijk dat ik het verhaal van Stella heel graag verteld wil hebben, omdat ik er mensen mee wil helpen. Maar als ik het nu overlees, dan stoor ik me aan hoe ik toen schreef. Nu heb ik dit ms nog niet af, (30 a4tjes) dus eventueel kan ik opnieuw beginnen, maar ik weet het niet. Ik weet dat er echt hele goede stukken inzitten, maar er kan zoveel verbeterd worden en ik denk ook dat ik daarom (onbewust) erin vastgelopen ben. Hebben jullie zoiets meegemaakt en zo ja, wat hebben jullie toen gedaan?

Ik zou opnieuw beginnen als ik jou was. 30 pagina's is niet helemaal onoverkomelijk. Ik ben ook zo'n traagschrijver. Tien jaar is nog relatief snel bij mij. Ik heb een verhaal waarmee ik als kind was begonnen. Dat eindigde met 250 A4's die ik dan vervolgens begon te reviseren. Daaruit heb ik een ding geleerd: begin het niet achteraf aan te passen. Die verschillen in stijl krijg je nooit meer bijgetrokken. Hier en daar ga je een zin of paragraaf beter krijgen, maar eens je er een plotelement of scène in hebt die bepalend is voor de rest van je verhaal, ben je gezien.

Toen ik het hele verhaal zo'n beetje af had (50.000 woorden) heb ik het opgeslagen. Daarna heb ik het hele document opnieuw geopend in google drive. Het voordeel van de drive vind ik dat je het online bewerkt. Het bewaart alleen de laatste aangepaste versie. Nu redigeer ik, haal de foutjes of inconsistenties in het verhaal eruit en schrijf dan grote stukken opnieuw. En ongemerkt schrap ik flinke stukken of schrijf er juist een heel stuk bij. Ik raak op deze manier niet meer verward door meerdere versies, ik blijf ook niet vasthouden aan een stuk dat niet helemaal werkt. Ik ga gewoon door en kijk niet achterom. Het was even wennen om op deze manier te werken en oude versies los te laten. Maar het geeft me meer vrijheid in het schrijven en uiteindelijk is de bron van woorden hetzelfde, die heb ik altijd in mijn hoofd. Ik hoef het alleen maar op te schrijven, tenslotte. Ik wil mijzelf nooit meer laten remmen door oude versies.