Show and tell
"Show, don't tell!" krijgt zo'n beetje elke schrijver wel eens naar zijn hoofd geslingerd, vooral de mensen die nog niet zo veel ervaring hebben. Deze woorden hebben heel wat fronsen veroorzaakt. Wat is dat dan, show, don't tell? In deze post geef ik mijn visie (die niet per se waar of heilig is).
Eerst het verschil maar eens benoemen. Show is tonen, tell is vertellen. Het verschil zit hem dus in de manier waarop je de lezer de broodnodige informatie voorschotelt.
Stel, je hebt een nieuwe fiets en wil je beste maatje dat laten weten. Dan kun je twee dingen doen: je zegt blij "ik heb een nieuwe fiets!" of je laat je nieuwe fiets aan je maatje zien. In het eerste geval weet je maatje alleen dat je een nieuwe fiets hebt, in het tweede geval ook hoe die eruit ziet. Laten zien (show) geeft meer informatie. Helaas kost het ook meer moeite en tijd (aka tekst) om dat voor elkaar te krijgen.
Hoe vertaalt die nieuwe fiets zich in een stukje uit je verhaal?
Voorbeeldstukje met veel tell:
Jan liet zijn hond uit. Het was mooi weer en hij floot een liedje. Zijn hond, Max, stopte bij een boompje en plaste. Jan wachtte geduldig. Er liep een mooi meisje voorbij en hij keek haar na.Dit is natuurlijk erg overdreven, maar dat maakt straks wat duidelijker wat het verschil is. In de tekst hierboven zit weinig informatie. Je weet wat er aan de hand is, maar het is erg moeilijk om als lezer in te schatten wat de schrijver in zijn hoofd had toen hij dit schreef. Er zitten weinig details in, de karakters zijn plat en weinig uitdagend. Zelfde stukje, nu met show:
Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien. Het kon hem niet deren, hij floot lekker de laatste zomerhit. Max trok de lijn strak toen hij stopte bij een uitgedroogd boompje. Hij tilde zijn poot op en leegde met een tevreden zucht zijn blaas. Jan leunde op zijn gemak tegen een geparkeerde auto en keek om zich heen. Aan de overkant van de straat klikklakte een meisje met lange blonde haren voorbij. Jans blik werd eerst naar haar voorgevel getrokken en daarna bleef hij aan haar goedgevulde achterwerk hangen tot ze de hoek om sloeg.Het eerste wat opvalt is natuurlijk dat het tweede stuk veel langer is. Voor details heb je nu eenmaal meer woorden nodig, hoewel je met goed doseren en de juiste woorden kiezen toch een eind komt. Verder is de scene duidelijker en komt de bedoeling van de schrijver beter over. De sfeer komt beter naar voren. Is dat dan hoe je verhalen moet schrijven? Nee. Nee? Nee. Als je overal show gaat gebruiken, wordt je verhaal kilometers lang en er traag om te lezen. De lezer onthoudt die details echt niet allemaal en soms zijn ze niet eens nodig. Iedereen weet wel hoe een hond pist, het doet er niet echt toe wat voor liedje hij fluit. Het is dus de bedoeling dat je een goed evenwicht vindt tussen tonen en vertellen.
Jan slenterde met zijn hond Max over straat. De zon scheen fel en perste het zweet uit zijn porien, maar hij floot gewoon een liedje. Max stopte en piste tegen een boompje. Op zijn gemak leunde Jan tegen een geparkeerde auto. Het blonde meisje dat langsliep, liet zijn buik kriebelen en hij keek naar haar kont tot ze de hoek om was.Ik hoop dat iedereen het met me eens is dat bovenstaande tekst beter wegleest dan een van de andere twee. Een gezonde mix van show en tell. Hopelijk hebben jullie wat aan dit stukje en/of kunnen jullie het aanvullen en uitbreiden met jullie eigen kennis en ervaring :)
@ Pien Ling: ik vind dat
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
Oeh, als ik erover nadenk is
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
cliché of hachee? sorry,
Lid sinds
16 jaar 10 maandenRol
Ik ben iemand die gewoon
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
Ieder weerstype kun je in een
Lid sinds
16 jaar 7 maandenRol
Is dit een voorbeeld voor of
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
Het is een voorbeeld over het
Lid sinds
16 jaar 7 maandenRol
Pien Ling schreef:A. Redhed
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
De zon schijnt toch ook bijna
Lid sinds
19 jaar 10 maandenRol
Persoonlijk vind ik het onzin
Lid sinds
17 jaar 9 maandenRol
[half off topic]De clue van
Lid sinds
17 jaarRol
Ik ben het eens met Micha dat
Lid sinds
19 jaarRol
Ook een stuk korter? Of ben
Lid sinds
15 jaar 6 maandenRol
Je moet het tell inderdaad
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
Als het belangrijk is voor
Lid sinds
17 jaar 9 maandenRol
Ik ben een tell mens, denk
Lid sinds
15 jaar 7 maandenRol
De enige keten die een
Lid sinds
15 jaar 8 maandenRol
Niks moet, maar ik wil het
Lid sinds
15 jaar 7 maandenRol
In mijn romannetjes gebruik
Lid sinds
18 jaar 6 maandenRol
@Fimke: als je nou een als
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
het blijft een lastig
Maar show betekent niet
Lid sinds
17 jaar 5 maandenRol
Wat ik nu toch
Lid sinds
17 jaar 9 maandenRol
Het boek van Elizabeth
Lid sinds
15 jaar 7 maandenRol
Show is toch niet alleen maar
Lid sinds
19 jaarRol
Ik zit in mijn werkkamer en
Lid sinds
17 jaar 2 maandenRol
Suma schreef: Ik heb de
Lid sinds
15 jaar 8 maandenRol
jacobjanvoerman schreef:Ik
Lid sinds
15 jaar 8 maandenRol
Ik heb dat hoodartikel
Lid sinds
17 jaar 2 maandenRol
Suma schreef:Ik heb dat
Lid sinds
15 jaar 8 maandenRol