Een kaart van de Aarde en een andere wereldkaart, met daar bovenop een telefoon met de kompasapp en een vergrootglas.

Photo by Monstera Production

Zo maak je een mooie wereldkaart voor jouw fantasyverhaal

Femke Straub

14 September 2023 - 9:42

Als je een fantasy boek openslaat en meteen op een wereldkaart stuit, dan weet je bijna zeker dat het een goed boek gaat worden. De boeken van Tolkien, maar ook The Chronicles of Narnia en A Game of Thrones hebben allemaal een kaart die de lezer helpt zich door de wereld heen te navigeren. Het maken van een gedetailleerde landkaart is veel werk en er gaat al snel veel tijd in zitten, zeker als je niet zo goed bent in tekenen.

Getekend of gegenereerd

Er zijn drie algemene manieren om een landkaart te maken voor je boek: zelf tekenen, een grafisch vormgever inhuren, of een map-generator gebruiken. Verreweg de meeste wereldkaarten die je tegenkomt in fantasy boeken zijn op één of meerdere van deze methodes gemaakt. Als je al een beeld hebt van je fictieve wereld én je vindt het leuk om te tekenen, dan kun je met een vel papier en een stel potloden al lekker aan de slag gaan. Je kunt helemaal zelf de randen en grenzen van je wereld bepalen en alles wat je in je land wil hebben zelf plaatsen waar je maar wil. Er zijn daarnaast verschillende trucjes om je te helpen bij het handmatig tekenen van je wereldkaart, zoals de rijstmethode.

Voor wie het kan betalen, is het handig om een grafisch ontwerper in te huren. Dit is vooral fijn als je het proces van het ontwerpen van de landkaart niet zo ziet zitten, of als je zelf niet zo goed bent in tekenen. Een grafisch ontwerper kan je ook helpen om een tekening die je al hebt te perfectioneren, te digitaliseren en geschikt te maken voor je boek. Veel schrijvers maken tijdens hun schrijfproces zelf een ruwe kaart, die door een grafisch ontwerper wordt geperfectioneerd.

Wereldkaart van een fictieve fantasywereld — Afbeelding van Roy Snyder via Pixabay

Niet iedereen kan het zich veroorloven om een grafisch ontwerper in te schakelen, daarom zijn er ook genoeg manieren om online een kaart te genereren. Er zijn heel wat online tools die je als hulpje kan gebruiken bij het ontwerpen van je landkaart. In die programma’s kan je precies bepalen hoe het land eruitziet, zonder het zelf uit te moeten tekenen. Als je klaar bent heb je een volledig gedigitaliseerde versie die klaar is om te gebruiken bij je verhaal. Tools die je kunt gebruiken bij het ontwerpen van je wereldkaart zijn bijvoorbeeld Inkarnate, WorldAnvil, Wonderdraft en DungeonFog. Ze verschillen allemaal van elkaar, dus probeer vooral uit welke software het best bij je past. Let wel goed op de copyrightregels van de website die je gebruikt, want je kunt niet altijd zomaar je landkaart in je boek zetten. Sommige sites zien de kaarten die je maakt namelijk als hun eigendom.

Gebruik andere kaarten als inspiratie

Als je nog niet zo’n goed beeld hebt van hoe je fictieve wereld eruitziet of je weet nog niet goed waar je moet beginnen, zijn kaarten uit andere verhalen misschien een waardevolle inspiratiebron voor je. Er zijn een heleboel fantasy boeken met enorm uitgebreide kaarten die je goed kunt analyseren en waar je misschien wat ideeën uit kunt halen.

Welke kaart kun je nou beter onder de loep nemen dan onze oude vertrouwde wereldkaart? Uit de wereldkaart kan je veel inspiratie opdoen voor als je je kaart zo realistisch mogelijk wil maken. Grote steden worden bijvoorbeeld vaak in de buurt van rivieren en grote meren gebouwd. Zo zijn er wel meer landvormen waar je aan kunt denken bij het uitwerken van jouw kaart. Denk er ook goed over na hoe de werelddelen op je kaart verschuiven. Je zult zien dat je kaart er een stuk realistischer van wordt als je de continenten van je wereld zo ontwerpt dat ze als puzzelstukken in elkaar passen.

Twee zwart-witte fantasykaarten uit Six of Crows van Leigh Bardugo — Kaarten uit Six of Crows van Leigh Bardugo (links) en The Way of Kings van Brandon Sanderson (rechts)

Neem tijd voor de details

De grenzen van je fictieve wereld zijn bepaald en je hebt de meeste landvormen al op de kaart staan. Dan is het tijd om in de kaart te verwerken wat er allemaal te zien is in je verschillende gebieden! Denk bijvoorbeeld aan opvallende gebouwen, akkers of bepaalde (fictieve) plantensoorten. Als je tijd neemt voor deze details, komt je kaart echt tot leven.

Dorpen en steden hebben natuurlijk ook namen, dus schrijf de namen bijvoorbeeld in sierlijke letters bij de gebieden op je kaart. Misschien hebben de locaties wel verschillende namen in het dialect in dat gebied, dus schrijf die er meteen bij. Denk er ook over na of de verschillende plaatsnamen op elkaar lijken, of juist heel erg van elkaar verschillen. Plaatsnamen hebben een groot aandeel in de herkenbaarheid van je locaties, dus besteed er zeker wat tijd aan.

Gekleurde fantasykaart uit The Way of Kings van Brandon Sanderson — Kaart uit The Way of Kings van Brandon Sanderson

Niets is te gek

Vergeet niet dat de manier waarop je jouw wereld inricht écht helemaal aan jou is. Het is tenslotte fantasy, dus je kunt zelf alle regels bepalen. Misschien is er door een ingrijpende gebeurtenis in de geschiedenis van je wereld wel een heel stuk land verloren gegaan. Zolang het voor de lezer overzichtelijk genoeg blijft om het verhaal te kunnen begrijpen, kun je best ver gaan met je kaart. En als je twijfelt kun je altijd nog je ontwerp laten zien aan mensen om je heen, of aan je proeflezers. Zo weet je helemaal zeker dat je kaart niets mist, en dat het past bij je boek. Vergeet vooral niet om te genieten van het ontwerpproces. Het kost een heleboel tijd en moeite, maar dan heb je wel je eigen wereld van begin tot eind gecreëerd.