Zo maak je een cliché origineel: de nieuwe start

Clichés schrijf je liever niet. Geen nood! Ik help je een cliché te herkennen en je zelfs nog de goede weg in te slaan als het die kant op gaat. Daarvoor gaan we het cliché ontleden en de tekst weer terug op de rit zetten. Deze week: de nieuwe start.

Het cliché

Een vrouw betrapt haar man met een andere vrouw in bed. Na de nodige tranen besluit Heldin om het roer helemaal om te gooien en naar het buitenland te vertrekken om daar een eigen zaak te starten. En daar krijgt ze uiteindelijk haar droombaan, maar ook een nieuwe, véél betere partner.

Waarom stoort dit cliché zo?

Dit cliché kan je samenvatten als ‘suikerzoet medelijden’. Suikerzoet zie je terug in:

• De nieuwe bestemming is altijd een zonnig droomland zoals Thailand of Italië.
• Het nieuwe bedrijf of reisdoel valt in de categorie: ‘meisjesdroom’: het is een bloemenwinkel, tweedehandsboekenzaak of cafeetje, of het gaat om een schrijfretraite.
• De nieuwe partner wachtte in Verweggistan altijd al op Heldin, zonder dat hij van haar bestaan afwist: híj is de ware, waar de eerdere partner alleen maar een hork was.

Kortom: zodra Heldin eenmaal het roer heeft omgegooid, zit alles haar mee. Behalve in die ene scène waarin afwachten is of haar bod op het pand voor de nieuwe bloemenwinkel wordt geaccepteerd.

Medelijden betreft:

Het is vreselijk als iemand vreemdgaat, maar dit cliché:

• begint daarmee, dus je leert de personages niet eerst kennen, waardoor het verhaal oppervlakkig start
•  melkt dat enorm uit: omdat de heldin in paragraaf 1 van hoofdstuk 1 is bedrogen, moet de lezer haar in hoofdstuk 9 nog steeds alles gunnen.
• draagt het hele verhaal. Hoezeer de Heldin door al het suikerzoete honderd procent meezit, in dit cliché heeft ze dat allemaal verdiend, omdat haar een keer iets naars overkomen is. Dit cliché krijgt medelijden met Heldin. Ze hoeft zich nu niet meer te bewijzen, of een groeiproces door te maken. Dat maakt zowel Heldin als het verhaal flinterdun.  

De aanloop naar het cliché: de boodschap

Dit cliché heeft nauwelijks een aanloop. De relatie met de Nederlandse partner wordt kort geschetst, zodat het vreemdgaan pijnlijk is. Maar een schok, huilbui en een peptalk later zijn de koffers naar Thailand al gepakt.
De echte aanloop naar dit cliché is te vinden aan de tekentafel, in de boodschap van het verhaal. Dit verhaal gaat over ‘girlpower’.

Maar wat is nog ‘power’ als het verhaal besluit dat de hoofdpersoon van obstakels en conflicten is vrijgepleit zodra het die ene dappere stap heeft genomen om in het diepe te springen?

Het cliché fiksen: blijven groeien

Zorg er bij dit cliché voor dat Heldin tegenslagen blijft krijgen die haar echt iets leren. Geen tegenslagen die zich als vanzelf oplossen of die in het grote geheel slechts een tijdelijk probleem opleveren. Iedere held moet zichzelf gedurende een verhaal blijven bewijzen: een nare gebeurtenis overleven maakt je nog geen held in fictieland.

Nu jij!

Schrijf een scène van maximaal 100 woorden. Heldin is in Thailand en heeft een nieuwe vlam, maar nu krijgen zij ruzie. Romeo verwijt haar een gebrek aan ruggengraat en dat hij haar maar op haar wenken bedient. Laat zien hoe Heldin daarop reageert. Is ze nog in staat tot gezonde zelfreflectie of heeft ze inderdaad geen ruggengraat meer sinds Het Lot van Zonneschijn aan haar kant staat?

Tips voor het verminderen van het cliché

• Geef Heldin een droom(bestemming) die minder zoet is, zoals een hondenwasserij starten in Drenthe.
• Geef Heldin een gezonde dosis zelfreflectie en maak niet alles achteraf erger dan het was of hoeft te zijn. Dus de Nederlandse partner was echt ’s wereld grootste idioot, ook al voordat ze hem betrapte? Waarom is zij dan zo lang bij hem gebleven? Laat de ‘punten van medelijden’ geen troefkaart zijn voor Heldin om overal maar mee weg te komen. Ze mag als slachtoffer van onrecht niet meteen een zegenregen ontvangen.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.