Publiceren in een literair tijdschrift – een handleiding

Je hebt hard gewerkt aan een tekst en wilt hem publiceren in een literair tijdschrift. Een schitterend voornemen. Maar hoe begin je daaraan? Als schrijver en ex-redacteur van een literair tijdschrift deel ik graag mijn ervaring met jou. Wat zijn de belangrijkste do’s-en-don’ts? In dit blogbericht vind je 5 onmisbare tips voor een strak plan van aanpak. Publiceren in een literair tijdschrift? Dat doe je zo.

Door Ward Mertens 

1. Schrijf een goede bijdrage

Alles begint met een goede tekst. Hoe doe je dat? Lees en schrijf veel. Meer informatie daarover vind je in mijn handleidingen over lezen en schrijven.

Hoe weet je of een tekst klaar is voor publicatie? Daar bestaat geen succesrecept voor. Je moet het voelen. En ja, ik weet dat voelen een vreselijk woord is. Want hoe gaat dat dan? Jaagt een of andere godheid van de literatuur een bliksemschicht door je bloedbaan als je tekst perfect is? Nou nee, dat zou makkelijk en tegelijkertijd gruwelijk zijn.

Als auteur moet je het idee hebben dat je zelf niets meer aan je tekst kunt veranderen. Heb je dat gevoel niet, dan is je bijdrage waarschijnlijk niet klaar voor publicatie. Vraag om feedback aan een vriend of leg je tekst een tijdje weg om hem daarna met een frisse blik te bekijken. Schrijf en herschrijf net zolang tot je denkt: nu is het af!

Weet dat de meeste redacties van literaire tijdschriften bijna volledig op vrijwilligers draaien.Het gaat vaak om mensen die er, naast hun literaire engagement, een betaalde baan op nahouden. Denk daaraan als je met veel enthousiasme een half afgewerkte bijdrage indient. Het staat je vrij om halfweg het schrijfproces feedback te vragen, maar de kans dat je die krijgt is klein. Het ontbreekt de meeste redacties aan tijd om auteurs intensief te begeleiden.

Houd er rekening mee dat een redactie een andere mening over je tekst kan hebben. Het is uitzonderlijk dat een bijdrage zonder enige feedback in een nummer wordt opgenomen. Maar dat maakt publiceren nu net zo interessant. Dankzij die feedback leer je kritisch naar je eigen werk kijken. Als schrijver word je daar alleen maar beter van.

2. Dien één bijdrage in

De mailbox van een literair tijdschrift is geen vuilbak. Bij redacties zinkt de moed in de schoenen als een auteur dertig gedichten of tien kortverhalen opstuurt met als begeleidend bericht: kies maar welke jullie goed vinden. Dat getuigt van weinig respect voor een redactie en (nog erger) voor je eigen werk.

Een veelgehoord schrijfadvies is: wik en weeg je woorden. Dat advies kun je ook gebruiken wanneer je een literair tijdschrift contacteert. Wik en weeg je teksten. Bij welk verhaal, gedicht of essay denk jij het vaakst: die wil ik graag in een tijdschrift zien staan? Stuur bij voorkeur alleen het stuk bovenaan jouw lijstje op. Je kans op succes – een publicatie of feedback – is met een weloverwogen bijdrage groter dan wanneer je een redactie met meerdere teksten overstelpt.

3. Kies het juiste tijdschrift

Elk magazine heeft een eigen gezicht. Voor literaire tijdschriften is dat niet anders. Leer ze kennen. Pluis hun websites uit. Of beter nog: koop en lees ze. Op die manier krijg je een goed beeld van de genres en auteurs die in een specifiek tijdschrift aan bod komen. Het heeft geen zin als debuterend auteur een tekst op te sturen naar een tijdschrift dat geen vrije inzendingen aanvaardt. Stuur geen essay naar een blad dat gedichten uitgeeft. Als de redactie vraagt om teksten van maximum 2 500 woorden, houd daar dan rekening mee. Over honderd woorden meer zal niemand moeilijk doen, over duizend wel.

Kwaliteit primeert op kwantiteit, altijd. Stuur je bijdrage niet op naar zoveel mogelijk tijdschriften in de hoop dat er toch wel eentje tot publicatie zal overgaan. Tenzij je graag door afwijzingen wordt overspoeld. Nooit leuk, zelfs al heb je een dik schrijversvel. Mik je literaire pijlen op de juiste roos. Als een redactie merkt dat je hebt nagedacht over je tijdschriftkeuze, stijgt je kans op succes. Met ‘nagedacht over’ bedoel ik niet dat je in je begeleidende mail die keuze uitgebreid motiveert. Laat in de eerste plaats je tekst spreken. Een redactie kent het DNA van het blad en voelt meteen of jouw tekst daarbij aansluit of niet.

4. Snap waarom een blad je bijdrage publiceert

Je hebt een tekst geschreven en bij het juiste tijdschrift ingediend. Een paar weken of maanden later ontvang je fantastische nieuws: je bijdrage verschijnt in het volgende nummer. Je waant je vijf seconden lang de volgende winnaar van de Nobelprijs, gaat vervolgens terug met beide voeten op de grond staan en belt je moeder, vader en beste vriend met het goede nieuws.

Je zit vol goede schrijversmoed en denkt: op naar die volgende tekst, een volgende publicatie en een volgende succes. Van een creatieve flow gesproken! Maar … wacht eens even. Tel tot drie, haal diep adem en kijk achterom. Vervelend, ik weet het. Maar van achterom kijken, leer je veel bij. Bekijk die nakende publicatie nog eens van dichtbij. Probeer te begrijpen waarom een redactie voor jouw tekst viel. Gebruik die kennis in je volgende tekst.

Hetzelfde geldt voor slecht nieuws: je krijgt bericht dat je bijdrage niet wordt gepubliceerd. Je waant je vijf seconden lang de slechtste schrijver op aarde, gaat op zoek naar een gat in de grond en sluit je op in je zolderkamertje. Opnieuw: tel tot drie enzo. Vraag je af waarom jouw bijdrage het niet haalde. In het beste geval motiveerde de redactie de afwijzing. Beschouw feedback als een compliment. De redactie zag het potentieel van je tekst, maar vond dat er aan de uitvoering iets schortte. Ga ermee aan de slag. Herschrijf je tekst en bied hem op een later moment opnieuw voor publicatie aan bij hetzelfde of een ander tijdschrift.

5. Beschouw elke publicatie als een kers

Publiceren is leuk, een beetje zoals een kers op een slagroomtaart. Je schrijvershart maakt een sprongetje als je jouw tekst op een literaire site of in een literair tijdschrift ziet staan. Waarom?Omdat je hoopt dat het plezier dat je aan het schrijven beleefde, zal overslaan op een groep lezers die je op je eentje niet zou bereiken.

Tegelijkertijd is het belangrijk dat je een publicatie relativeert. Je tekst viel in die smaak van één redactie. Leuk, maar wat dan nog? Weet dat je tekst het misschien niet zou gehaald hebben als de redactie uit vijf andere mensen bestond. Elke publicatie een subjectieve mening van een al even subjectieve redactie (en dat bedoel ik niet negatief).

Redacties verdelen de kersen, of anders gezegd de publicatiekansen. Maar schrijvers houden de slagroomtaarten, ofwel de teksten, vast. En zeg nu zelf: als je mag kiezen, ga je dan voor één kers of voor een ganse slagroomtaart? Ik zou het wel weten.

Het belangrijkste is dat je plezier beleeft aan het schrijven zelf. Waardeer niet alleen het eindresultaat van je werk, maar ook de weg ernaartoe. Weet dat je met elke tekst die je afwerkt (en publiceert) ook iets afsluit. De volgende dag ligt er opnieuw een wit blad voor je neus. Meet jouw schrijfsucces en -plezier niet af aan het feit of je wel of niet wordt uitgegeven. Ben jij een schrijver? Een redactie van een literair tijdschrift zal daarover een mening hebben, maar het definitieve antwoord op die vraag ligt altijd op jouw lippen.

Over de auteur

Ward Mertens publiceerde artikels, gedichten en kortverhalen in literaire tijdschriften en online. Van 2013 tot 2017 maakte hij deel uit van de redactie van het literaire tijdschrift Gierik & NVT. Hij werkt als manuscriptbegeleider voor SchrijversAcademie Antwerpen. Volg Ward Mertens op wardmertensschrijft.blogspot.be.