Hoe kies je een motto voor je boek?

Veel schrijvers openen hun boek met een motto. Dit korte tekstje, vaak geciteerd uit een bekend werk, geeft de lezer direct een indruk van het boek. Maar hoe kies je een goed motto?
Een motto kan verschillende functies vervullen. Wij zetten er drie voor je op een rijtje!

1. Het motto bepaalt de sfeer

Een duistere thriller of juist een romantisch verhaal; een motto kan een perfect middel zijn om je lezer vast in de juiste stemming te krijgen. Door een motto te kiezen dat sfeer oproept, weet je lezer wat hij of zij kan verwachten van het boek en wordt tegelijkertijd geprikkeld om verder te lezen. Bregje Hofstede koos voor haar roman De hemel boven Parijs bijvoorbeeld voor een stukje poëzie.

‘Met de jaren
moet er veel worden weggegooid.
De gedachte bijvoorbeeld
dat geluk mild is en duurzaam
iets als een zuidelijk klimaat
in plaats van een blikseminslag
die levenslang gekoesterde
littekens achterlaat.’

De sfeer van dit gedicht (geschreven door Hanny Michaelis) sluit perfect aan bij de rest van haar roman, die thema’s als liefde, verlies en nostalgie behandelt.

2. Het motto kondigt iets aan

Je kunt het motto ook gebruiken om alvast iets te verklappen over het plot. Door vooruit te blikken in het verhaal, creëer je een gevoel van suspense.

Neem het motto van Fitzgeralds The Great Gatsby:

‘Draag dan de gouden hoed, als dat haar zal vermurwen:
Als je hoog kunt springen, spring dan ook hoog voor haar,
Tot ze roept: 'Geliefde, goudgehoede hoogspringende geliefde,
‘’Jou moet ik hebben!’’ '

Wie The Great Gatsby gelezen heeft, zal meteen begrijpen naar welke plotontwikkelingen dit citaat van Thomas Parke D’Invilliers verwijst. Een ander voorbeeld is het motto van Niña Weijers’ De Consequenties:

‘I really like the moment when the performance becomes life itself.’

Dit motto is een citaat van kunstenares Marina Abramovic en verwijst naar een belangrijke ontwikkeling rondom het hoofdpersonage van Weijers’ roman.

---

Schrijver worden? Lees Schrijven Magazine!

Nog geen abonnee? Profiteer van de introductiekorting: 1 jaar Schrijven Magazine voor slechts € 27,50  (i.p.v. € 38,50) + 2 cadeaus!

Profiteer nu

---

3. Het motto geeft context

Een derde – minder gebruikelijke – functie van het motto is het geven van context. Dit kan door in het motto (achtergrond)informatie te geven over het verhaal. Een duidelijk voorbeeld hiervan is The Lord of the Rings van J.R.R. Tolkien.

‘Drie Ringen voor de Elfen-koningen op aard,
Zeven voor de Dwergvorsten in hun zalen schoon,
Negen voor de Mensen, die de dood niet spaart,
Eén voor de Zwarte Heerser op zijn zwarte troon
In Mordor, waar de schimmen zijn,
Eén Ring om allen te regeren, Eén Ring om hen te vinden,
Eén Ring die hen brengen zal en in duisternis binden,
In Mordor, waar de schimmen zijn.’

Tolkien geeft hier belangrijke informatie over de wereld waarin zijn verhalen zich afspelen. In tegenstelling tot de meeste andere schrijvers gebruikt Tolkien geen citaat maar een zelfgeschreven tekst.

Pas op!

Een goed gekozen motto kan een verrijking zijn voor je boek, maar er ligt ook gevaar op de loer. Veel motto’s lijken vooral bedoeld om de belezenheid van de schrijver aan te tonen. ‘Motto’s zijn nogal eens ijdel vertoon, een soort brevet van vermogen,’ aldus schrijver & criticus Rob Schouten.
Let er daarom op dat je een motto uitkiest om wat het zegt over je boek en niet om wat het zegt over jou als schrijver. Het kan ook leuk zijn om met de literaire conventies te spelen, door juist uit onverwachte bronnen te citeren. Zo vond A.H.J. Dautzenberg één van de motto’s voor zijn roman Wie zoet is in een brochure van het Pieter Baan Centrum: ‘Het onderzoek duurt zeven weken.’ Wees dus creatief in waar je op zoek gaat!

Bronnen:
www.Well-storied.com
www.trouw.nl