Drie privacyproblemen bij levensverhalen

Een levensverhaal is een kijkje in het leven van de auteur. Je stelt als het ware jouw hart open om de lezer te confronteren met jouw ervaringen, maar ook met de mensen die een rol in jouw leven speelden. En wat als zij niet hebben toegestemd in het boek te willen staan?

Wat zal persoon X van mij denken?

In een autobiografie zullen gebeurtenissen komen te staan waar jij of iemand uit je leven zich voor schaamt. De angst dat iemand negatief zal reageren op jouw keuze om de gebeurtenis op te nemen in het verhaal is een natuurlijke reactie, maar het is er ook één die je moet doorbreken.

Het is aan de schrijver om te bepalen wat er wordt verteld over een dergelijke gebeurtenis. Andere personages, of je ze nu bij hun echte naam noemt of niet, hebben geen invloed op die keuze. Laat jezelf dus niet censureren door je eigen angst. Laat jezelf leiden door de gedachte die jou tot de autobiografie heeft gezet, het stemmetje dat zegt: ‘Dit moet verteld worden’.

Moet ik persoon X bij zijn/haar echte naam noemen?

Ondanks het feit dat je waarheid moet vertellen, is het niet de bedoeling dat je de persoonlijke gegevens van mensen benoemt die niet hebben toegezegd dat je over hen mag schrijven. Een autobiografie is immers niet een middel om wraak te nemen of iemand te vernederen. Het is een kans om betekenis aan je leven te geven.

In die zin is het van belang dat je niet de echte namen van mensen gebruikt die daar geen toestemming voor hebben gegeven. Hoe deze personen heten in het verhaal zal namelijk niet van belang zijn. De ervaring die je hebt opgedaan en wat je daarvan hebt geleerd is dat wel.

Wil je toch de echte naam van de betreffende personen noemen, laat hen dan eerste de passages lezen waar zij in voor komen. Door vooraf te weten waar ze aan toe zijn, zullen ze sneller instemmen.

Ben ik legaal bezig?

De angst om aangeklaagd te worden komt vaak voor bij mensen die een autobiografie willen schrijven. Hoewel dit in Nederland zelden gebeurt, kan het voorkomen omdat je iets schrijft dat niet waar is of een inbreuk maakt op hun privacy.

In het eerste geval is het belangrijk dat je de feiten checkt. Als je zeker bent dat wat jij in je autobiografie vertelt de waarheid is, dan hoef je nergens bang voor te wezen. Ook kun je niet worden vervolgd voor jouw mening, dus als je niet beweert de waarheid te vertellen, kan niemand je iets maken.

Wel kan het voorkomen dat beide partijen beweren de waarheid te vertellen. Om dergelijke (doorgaans langdurige) confrontaties te vermijden, is het verstandig om in je autobiografie aan te geven dat je schrijft op basis van jouw herinneringen, en dat het mogelijk is dat andere mensen een gebeurtenis anders herinneren.