Creatief schrijven: hoe leer je dat?

Jelmer Soes is docent creatief schrijven aan de HKU en het ROC, en werkt met veel mensen die pas net beginnen met creatief schrijven. Hoe leert hij mensen creatief schrijven?

Tip 1: Free writing

Iedere les begint Soes met een blokje schrijven zonder planning. Dat is een oefening waarbij de leerlingen gedurende een bepaald aantal minuten door moeten schrijven, en hun pen mag dan het papier niet loslaten. Soms geeft hij ze een prikkeling, een beginzin of een muziekje, om de leerlingen inspiratie te geven. Daarnaast hebben ze een tijdslimiet waar ze zich aan moeten houden. Je mag niet eerder en ook niet later stoppen met schrijven. ‘Met deze oefening haal je een drempel weg en spreek je ook een ander deel van je brein aan dan normaal als je schrijft. Op deze manier introduceert ik de leerlingen met creatief schrijven, en laat ik ze inzien dat creatief schrijven niet eng is.’

Tip 2: rondleiding door het huis

Jelmer Soes begint meestal met de eerste echte schrijfopdracht als de leerlingen al een paar lessen hebben gehad. Dan krijgen ze van hem de opdracht om de lezer mee te nemen door hun huis. Deze opdracht kiest hij omdat bij de meeste mensen het huis een vertrouwd en bekend gebied is. ‘Je vertelt dan automatisch niet alleen over wat je ziet, maar ook wat je hoort, ruikt en voelt. Met oefeningen als deze kan je op een makkelijke en leuke manier kennismaken, en journalistieke schrijvers laten zien dat creatief schrijven niet alleen gaat over je gevoelens opschrijven.’

Tip 3: gooi nooit je materiaal weg

Soes heeft geleerd dat het juist de bedoeling is dat je fouten maakt, en dat je nooit dingen weggooit. Want dat klassieke beeld van de schrijver die iets uit zijn typemachine trekt, verkreukelt en weggooit, klopt niet. ‘Dat is zonde, want alles wat je creëert is materiaal. En kun je het niet nu gebruiken, dan gebruik je het later misschien.’ Dat vond hij persoonlijk de belangrijkste tip: gooi je materiaal nooit weg. Ook moet je in gedachte houden dat schrijven heel persoonlijk is. Er is dus niet per se een belangrijkste oefening die hij tussen zijn 7 oefeningen uit zou kunnen pikken. Jelmer Soes vraagt daarom ook altijd aan het einde van zijn lessenreeks om uit de 7 oefeningen 3 teksten te kiezen waar ze het trotst op zijn.

Tip 4: denk niet dat je meteen fantastisch moet schrijven

De grootste valkuil van een beginnende schrijver is dat ze denken dat ze meteen briljant moeten kunnen schrijven. Ze denken dan: in de eerste tekst die ik schrijf moet ik meteen laten zien dat ik een geweldig creatief schrijver ben. ‘Maar een creatieve tekst die ontstaat, is eigenlijk nooit het resultaat van een soort moment van goddelijke inspiratie: en toen lukte het allemaal. Het is hard werken, buffelen, fouten maken, en een slechte tekst schrijven. En daarna gewoon nog een slechte tekst schrijven. En dan schrijf je een tekst waarvan je denkt: oh ja hier kan ik iets mee.’ Dus dat is echt de valkuil: denken dat je al meteen heel goed moet zijn.

---

Feedback ontvangen op je schrijfwerk?

Van feedback word je een betere schrijver. En van wie kan je beter feedback krijgen dan van een schrijfdocent en andere gelijkgestemden? Dat is het fijne van een schrijfopleiding! In dit online magazine lees je meer over verschillende opleidingen en krijg je tips & tricks.

Lees het gratis magazine!

---

Over de auteur

Jelmer Soes is schrijver, docent, recensent en (online) redacteur/corrector. Hij schrijft proza en poëzie voor jongeren, doet redactie- en correctiewerk voor verschillende opdrachtgevers, en geeft les op de Schrijfopleiding van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Hij publiceerde Lichaam van licht, in de Slash-serie van Querido Kinderboeken en Risk bij Gottmer Uitgevers.