Actie opbouwen in een verhaal: zo schrijf je over een ontvoering

En… actie! In de filmwereld schieten de beelden voorbij, terwijl de muziek de spanning steeds sneller opvoert. Helaas werkt dit niet zo makkelijk voor auteurs. In deze serie leer je hoe je de actie kan opbouwen in een verhaal, aan de hand van verschillende soorten actiescènes. Deze week: ontvoering.

---

Stel, je zit op een onbewoond eiland voor de kust van Göteborg in Zweden en het is hartje winter. Je klamme kleding plakt tegen je aan en je rilt van de kou. Je moet weg als je niet in een ijspegel wil veranderen, maar… je zit vastgebonden. Wat nu? In de thriller IJsengel van bestsellerauteur Nathalie Pagie staat er één belangrijk thema centraal: ontvoering. Ze vertelt ons wat je kan leren van haar boek IJsengel en wat je moet weten als je over een ontvoering wil schrijven.

Aanloop van het verhaal

In 2018 won Pagie met haar boek IJsengel de ThrillZone Award voor Beste Nederlandse Thriller. Hoe ze het voor elkaar kreeg om zo’n spannend boek te schrijven? Ze bouwt in het begin de structuur schematisch op, maar daarna neemt de fantasie de overhand. “Ik bedenk natuurlijk meerdere opties voor het motief van de dader. Daaruit kies ik het idee dat mij het meeste aanspreekt en dat zal de lezer waarschijnlijk ook het meeste aanspreken. Dat is altijd de graadmeter.”

De ontvoerders

Wat ze met haar boek IJsengel vooral duidelijk wilde maken, is hoe iemand tot zo’n criminele daad komt. In veel verhalen is degene die ontvoerd wordt de hoofdpersoon, maar in IJsengel gaat het vooral over Rasmus, een jongen die zijn stiefvader ontvoert. “Je weet als lezer hoe zijn verleden in elkaar steekt, hoe zijn leven er nu uitziet en welk onrecht hem is aangedaan. Rasmus heeft het idee dat hij dat recht moet zetten en dat hij wat hem ontzegd is, alsnog mag pakken. Hij gaat voorbij aan dat een ontvoering crimineel zou zijn”, vertelt Pagie. Ze wilde de motieven van de daders zo voorstelbaar maken dat je het als lezer zou begrijpen.

De ontvoerders in IJsengel zijn de daders in het verhaal, maar ook de slachtoffers van de omstandigheden. “Ze hebben geen fijn leven, geen vaste woonplek en geen geld. Terwijl Rasmus dat wel had kunnen hebben. Zijn stiefvader Berndt is er namelijk vandoor gegaan en had Rasmus beloofd hem te komen halen zodra hij genoeg geld verdiend had. Die belofte kwam Berndt echter nooit na, ondanks dat hij een bekende mediamagnaat is in Zweden en veel geld heeft. Rasmus voelt zich dus genaaid”, legt Pagie uit. “De ontvoerders zijn duidelijk daders, maar ik denk dat je gevoelsmatig heel erg met ze mee kan gaan en ze dus niet zozeer als schurken of bruten zal zien.”

Actie opbouwen

Voor het verhaal leek het Pagie leuk als de ontvoerders Berndt gingen opsluiten in een verlaten hotel op een onbewoond, besneeuwd eilandje voor de Zweedse kust. Daar zit Berndt vastgeketend in een oude keuken, waar het heel erg koud is. De ontvoerders denken dat het hotel onbewoond is, maar er blijken toch nog een paar mensen in te wonen. “De ontvoerders denken in controle te zijn en ze hebben een plan om losgeld te krijgen, maar het loopt toch helemaal anders. Onverwachte omstandigheden zijn altijd heel leuk om het verhaal spannend te maken”, zegt Pagie.

Gaandeweg het verhaal gaat er steeds meer mis en komen de ontvoerders in een soort sneeuwbaleffect, waarbij het van kwaad naar erger gaat. “Daardoor ontstaat er actie. De ontvoerders moeten steeds opnieuw bedenken hoe zij problemen tackelen. Gaan ze nog verder en waar trekken ze een grens? Daar hebben ze van tevoren niet over nagedacht of dat hebben ze niet kunnen overzien.”

Tips voor schrijven over een ontvoering

De grootste uitdaging zit ‘m volgens Pagie in het zo geloofwaardig mogelijk maken van het verhaal. Iedereen heeft namelijk wel een beeld bij hoe zoiets gaat. “Het kan helpen als je de ontvoerders fouten laat maken en ze zelf laat balen van hun eigen fouten. Dat maakt het heel menselijk en heel dichtbij. De lezers gaan dan nadenken over hoe zij het zouden aanpakken en of ze diezelfde fout ook gemaakt zouden hebben. Je wil namelijk dat de lezer zodanig in het verhaal getrokken wordt dat die zich gaat inleven in de ontvoerder of de ontvoerde”, aldus Pagie.

Om het verhaal geloofwaardig te maken, moet je ook problemen goed kunnen oplossen. “Je wil niet dat lezers hun wenkbrauwen gaan fronsen en denken dat het wel heel kort door de bocht is of dat iets eigenlijk niet kan.”

Als voorbeeld beschrijft Pagie hoe ze één van die problemen in IJsengel heeft opgelost: “Ik wilde dat de bevriezingsdood bij Berndt op de loer lag. Alleen had hij zich in het begin natuurlijk goed aangekleed, want hij loopt rond in winters Zweden. Ik moest dus op de een of andere manier klaarspelen dat hij zijn grote, warme jas niet meer had in het hotel. Daarom heb ik ervoor gezorgd dat de ontvoerders de bewusteloze Berndt per ongeluk in het water laten vallen, terwijl ze hem in een bootje proberen te hijsen. Zijn jas is zeiknat, dus die doen ze uit en wordt achtergelaten in het bootje. De ontvoerders kunnen eerder al die jas uittrekken, maar waarom zouden ze dat doen? Het is niet hun intentie om die man dood te laten gaan. Veel van dit soort dingen moet je steeds verklaren voor jezelf en logisch omschrijven.”

Als je over een ontvoering wil schrijven, is het ook belangrijk om research te doen. “Er zijn veel voorbeeldsituaties van ontvoeringen. In bijvoorbeeld dossiers en rechtszaken valt er veel over te lezen. Daarnaast krijg ik het een en ander mee via het nieuws. Alles wat ik ooit gezien heb, zit nog wel ergens in mijn hoofd. Dat mixt zich met film- of seriefragmenten, die natuurlijk verzonnen zijn. Ik maak daar mijn eigen verhaal bij, ook met mijn eigen fantasie en zo ontstaat er een nieuw verhaal.”

Ze deelt nog een laatste tip voor schrijvers die ook een verhaal willen schrijven over een ontvoering: “Leef je heel goed in en bedenk wat je zelf zou doen, als dader en als slachtoffer. Wees niet bang om lelijk te zijn daarin. Ieder mens heeft ook iets slechts in zich en niet iedereen is altijd de held. Het is ook mooi om de andere kant te bekijken. Dat maakt het geloofwaardig en dat is het belangrijkste bij actiescènes en ontvoeringen. Mensen moeten geloven wat er staat, want als ze het geloven, gaan ze erin mee en dan heb je je doel bereikt.”