Afbeelding
Beeld: Pexels
Beeld: Pexels
Feedback is een cadeautje, zo wordt vaak gezegd. Toch is niet alle feedback even nuttig, en kan het soms zelfs schadelijk zijn. Deze 7 soorten kun je beter negeren.
Niet iedereen leest hetzelfde soort boeken, en niet iedereen waardeert dezelfde verhaallijnen of thema's. Als je een broeierig, romantisch boek schrijft, heb je weinig aan een proeflezer die vooral meer actie wil. Als je verhaal een politieke boodschap heeft, hoef je niet te luisteren naar advies om het wat lichter te maken. Jij kent je verhaal en je beoogde publiek, dus vraag je altijd af of de feedbackgever dat ook doet.
Als degene die je feedback geeft zelf ook schrijft, zal diegene vaak advies geven vanuit zijn of haar eigen schrijfervaring. In de meeste gevallen is dat positief, maar de feedback kan ook voortkomen uit blinde vlekken of problemen waar de schrijver zelf mee worstelt. Als iemand erop staat dat je verhaal beter zou werken in de eerste persoon, kan het dat diegene zelf moeite heeft met schrijven in de derde persoon. Als iemand blijft doorvragen over een bijpersonage, kan het dat in zijn of haar eigen verhalen de hoofdpersoon onderbelicht blijft.
Het is de eerste regel van feedback geven: richt je op het verhaal, niet op de persoon. Het is echter niet altijd even makkelijk te herkennen wanneer feedback te persoonlijk is. Iemand kan ogenschijnlijk doordachte kritiek op je verhaal hebben, maar in werkelijkheid zo reageren omdat hij of zij je simpelweg niet mag. Daarom is het altijd goed om je tekst te laten lezen aan meer dan één persoon, en om in de gaten te houden of er een persoonlijke motivatie kan liggen onder de feedback die je krijgt.
Als je iemand om feedback vraagt, mag je verwachten dat diegene op een professionele en respectvolle manier reageert, of het nou een vriend, een onbekende op internet, of een professionele manuscriptbeoordelaar is. Kritiek ontvangen is al pijnlijk genoeg. Iemand die met veel uitroeptekens schrijft dat je verhaal saai is en je hoofdpersoon stom, zou een punt kunnen hebben: misschien dat je plot en personages inderdaad nog wat werk kunnen gebruiken. Maar er is geen enkele reden om dat niet op een professionele toon te vertellen, en het maakt de feedback niet alleen aangenamer, maar ook bruikbaarder.
Er zijn talloze boeken met schrijfadvies, en veel daarvan spreken elkaar tegen. Dat is niet verwonderlijk: elk boek is anders en elke schrijver heeft weer een andere methode die voor hem of haar het beste werkt. Als de feedback die je krijgt duidelijk is gebaseerd op een bepaalde schrijfmethode, zonder dat gekeken is naar de unieke situatie van jouw verhaal, is die feedback misschien goedbedoeld maar volkomen nutteloos.
Als schrijver weet je hoeveel werk het is om alle onderdelen van een verhaal goed te laten samenwerken. Het is logisch dat een proeflezer niet zo diep in het verhaal zit als jijzelf, maar toch helpt het als er een beetje over de feedback is nagedacht. Je hebt weinig aan advies voor een grote aanpassing in je verhaal als je zelf meteen ziet dat het misschien één probleem oplost, maar drie nieuwe creëert.
De andere kant bestaat ook: feedback die zo ver doordacht is dat de feedbackgever in feite zelf in de auteursstoel is gekropen. Als schrijver ben jij degene die weet wat het beste werkt voor jouw verhaal, en hoewel suggesties nuttig kunnen zijn, moet je in de feedback die je krijgt wel de oplossing en het probleem van elkaar kunnen onderscheiden. Pas dan kun je zien of het probleem niet op een betere manier kan worden opgelost, die meer in lijn is met jouw visie voor het verhaal.
Bron: janefriedman.com
Topauteur Herman Koch geeft naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwe boek advies aan jonge schrijvers. Meld je aan!
Ervaren redacteur Maria Genova deed voor Schrijven Online meer dan dertig manuscriptbeoordelingen. Lees haar tips in het komende nummer!
Dit nummer niet missen? Neem vóór 24 januari 23:59 u. een abonnement dan ontvang je dit nummer!
Mariken Heitman geeft tips! Meld je aan en ontvang dit nummer.