10 uitgeeftermen die je écht moet kennen

Weet jij wat een uitgever bedoelt als hij het over het ‘fonds’ heeft? Wat zijn royalty’s als het niet over het koningshuis gaat? Hier leggen we het uit, plus nog een heleboel andere termen die uitgevers vaak gebruiken. Handig voor als je straks met ze aan de onderhandeltafel zit.

1. Fonds

Het geheel van uitgaven van een uitgeverij. In de meeste gevallen vormen de titels binnen een fonds een geheel, qua type uitgaven, onderwerp, doelgroep of stijl. Het uitgeeffonds vormt in die zin de signatuur van een uitgeverij.

TIP: Stuur je manuscript of publicatievoorstel niet zo maar naar uitgevers, maar kijk eerst of je boek ook in hun fonds past.

2. Manuscript

De tekst van een nog niet gepubliceerd boek, die je (uitgeprint of digitaal) naar een uitgeverij stuurt. Die bepaalt vervolgens of ze het manuscript wil uitgeven of niet. Je kunt een manuscript naar meerdere uitgeverijen tegelijk sturen.

TIP: Stuur nooit allen je manuscript naar een uitgever, maar onderbouw de (commerciële) waarde van je werk in een publicatievoorstel.

3. Redacteur

Een belangrijke persoon binnen de uitgeverij en meestal het eerste aanspreekpunt voor schrijvers. De redacteur beoordeelt ingekomen manuscripten, zoekt auteurs bij onderwerpen en stuurt hen aan. Ook wel fondsredacteur of acquirerend redacteur genoemd.

4. Aanbiedingsbrochure

De meeste uitgeverijen bundelen twee of drie keer per jaar (voor- en najaar, soms ook zomer) alle verwachte titels in een folder, zodat boekhandels en pers ruimschoots van tevoren weten welke boeken er gaan verschijnen. De brochure verschijnt enkele maanden voorafgaand aan de periode waarvoor de aanbieding geldt. Op basis van de aanbiedingsbrochure koopt de detailhandel in en vragen journalisten recensie-exemplaren op. Steeds meer uitgeverijen gaan over op digitale brochures.

TIP: Wil je dat je boek in een bepaalde periode bij een uitgever verschijnt? Houd dan ook rekening met dit aanbiedingstraject en benader uitgevers tijdig.

5. Drukproef

De opgemaakte versie van het boek in het laatste stadium, net voor het drukproces. Als auteur krijg je deze nog te zien, zodat je eventuele fouten en misvattingen kunt rechtzetten.

TIP: De drukproef is voor schrijvers de laatste controlemogelijkheid. Zorg dat je vooral in de redactiefase extra aandacht aan de tekst besteedt. Is er eenmaal een drukproef, dan kun je er meestal geen grote tekstwijzigingen meer in aanbrengen.

6. Royalty’s

Percentage van de verkoopprijs dat de auteur ontvangt voor verkochte exemplaren. De uitgeverij verrekent de jaarlijks uit te keren royalty’s met het eerder al aan de auteur betaalde voorschot.

TIP: Is jouw royaltypercentage hoger dan gemiddeld gangbaar is? Controleer dan goed waarover de uitgever die royalty’s berekent. Sommige uitgevers gaan uit van een netto verkoopprijs exclusief btw – dus het bedrag na aftrek van boekhandelskorting. Dit levert natuurlijk een ander rekenmodel op.

7. Voorschot

Bedrag dat de auteur ontvangt nadat hij het manuscript heeft ingeleverd bij de uitgever, als voorschot op de toekomstige royalty’s. Het is gebruikelijk dat het voorschot niet-terugvorderbaar is, wat betekent dat je het voorschot niet hoeft terug te betalen, zelfs niet als het boek niet of slecht verkoopt.

TIP: De meeste uitgevers betalen geen voorschotten aan debutanten of nog onbekende schrijvers. Reken er dus niet meteen op.

8. Wet op de vaste boekenprijs

Een wettelijke regeling die de (minimum)verkoopprijs van een boek vastlegt voor een bepaalde periode na het verschijnen. De wet voorkomt prijsconcurrentie en stelt uitgevers in staat om ook minder rendabele titels (die goed bij het fonds passen) op de markt te brengen of nieuwe, onbekende auteurs een kans te geven.

TIP: Meer informatie over deze wet vind je op www.cvdm.nl/vaste-boekenprijs

9. ISBN (International Standard Book Number)

Dit dertiencijferige getal is het unieke identificatienummer van een boek. Het zorgt ervoor dat je boek vindbaar is in zoeksystemen, zodat boekhandels het kunnen bestellen. Iedere uitgavevorm (paperback, hardcover, e-book) en iedere herziene druk krijgt een eigen ISBN.

TIP: Geef je je boek uit in eigen beheer? Vraag je ISBN aan via www.isbn.nl.

10. CB logistics (voorheen Centraal Boekhuis)

Dé spin in het web voor de boekendistributie in Nederland en Vlaanderen. In het centrale magazijn in Culemborg stallen uitgevers de voorraad van hun meest courante titels. Boekhandels kunnen de boeken die bij het CB zijn aangemeld bestellen via een uitgebreide database. De meeste webwinkels, zoals Bol.com, bieden het complete CB-assortiment aan.

TIP: Een CB-aansluiting is alleen weggelegd voor uitgevers en boekverkopers. Maar ook als eigenbeheerschrijver kun je gebruik maken van deze faciliteit. Voorwaarde is dan wel dat je je bij de Kamer van Koophandel inschrijft als (auteurs)uitgeverij.

Door: Jan Sinot

Jan Sinot is mede-eigenaar van BoekenBusiness. BoekenBusiness is een samenwerking van drie boekprofessionals. Ze zetten hun kennis in om ondernemers en professionals te helpen bij het schrijven, uitgeven en promoten van hun boek. Met blogs, webinars, masterclasses, coaching en professionele dienstverlening. Meer over BoekenBusiness vind je hier.