Zo breek je de zinnen in je gedicht af

In gedichten worden vaak zinnen gebruikt die doorlopen over verschillende regels. De zinnen kunnen afgebroken worden op een natuurlijk rustpunt in de zin, bijvoorbeeld na een komma. De zinnen kunnen ook op niet-natuurlijke plekken afgebroken worden (het enjambement).

Hoe weet je nu wanneer je de zinnen in je gedicht het beste af kunt breken? Drie tips om je op weg te helpen.

1. Het ritme van de zinnen

Luister naar het ritme van de zinnen in je gedicht. Zijn ze allemaal even lang, hebben ze een bepaald patroon, een wijsje? Dit patroon kun je aanhouden door zinnen die anders zijn zo af te breken dat het ritme in stand blijft.

NB: soms wordt de zin door het afbreken heel anders omdat je nog maar een stukje van de hele zin ziet. Je kunt de lezer zo op het verkeerde been zetten, expres of per ongeluk.

2. Let op het eerste en het laatste woord

Het eerste en het laatste woord van een zin krijgen meer aandacht in een gedicht. Voor en na die woorden is het wit, waardoor de lezer minder afgeleid wordt van deze woorden. Dit gegeven kun je gebruiken bij het afbreken: wil je een bepaald woord benadrukken, kijk dan eens of je de regel daarvoor of daarna kunt afbreken. Door zo af te breken, stuur je de aandacht van de lezer.

3. Elke regel moet op zich interessant zijn

Tenslotte een tip van een meester in het schrijven van poëzie, van Esther Jansma: 'Vraag één is: hoe breek ik mijn zinnen af? Ik heb daar een soort stelregeltje voor. Namelijk: elke regel moet op zich interessant zijn en toch naar de volgende leiden. Neem de zinnen Nutteloosheid is de schoonheid van verval en later/wil ik ook zo zijn, zo vanzelf in het gedicht Leegstand. Die zinnen kun je op twee manieren lezen. Eén: Nutteloosheid is de schoonheid van verval en láter wil ik ook zo zijn. Twee: Nutteloosheid is de schoonheid van a) verval en b) later.... Snap je? Zo voeg ik betekenis toe aan de regels door ze op een bepaalde manier af te breken.'

Lees hier alle tips van Esther Jansma.  

Door Greetje Kruidhof

Greetje Kruidhof (1971) is dichter en geeft workshops Gedichten Schrijven aan particulieren en bedrijven. Zij publiceert in Liter, Hans Kluger en Op Ruwe Planken en wacht in spanning dit najaar af: dan verschijnt haar eerste bundel bij uitgeverij Manuzio. Workshop bij Greetje volgen? Kijk eens op deze website.