Wat is de herkomst van ‘appels met peren vergelijken’?

“Je kan geen appels met peren vergelijken!” Iedereen heeft deze uitspraak wel eens gehoord in een goede discussie. Maar, wat betekent het eigenlijk? En, misschien wel interessanter, zijn appels en peren echt niet te vergelijken?

---

Het spreekwoord ‘appels met peren vergelijken’ betekent dat twee totaal verschillende dingen niet met elkaar vergeleken kunnen worden. Er wordt gesuggereerd dat twee verschillende dingen met elkaar vergelijken onzinnig is, gezien ze niks met elkaar te maken hebben.

Variaties 

Al is de herkomst van dit spreekwoord niet bekend, de uitspraak bestaat in veel verschillende talen. De Denen, Duitsers, Fransen, Hongaren, Italianen, Kroaten, Luxemburgers, Roemenen, Serviërs, Slovaken, Slovenen, Spanjaarden, Tsjechen, Turken en Zweden vergelijken net als de Nederlanders deze twee vruchten. Er bestaan ook variaties. Zo gebruiken de Fransen ook wel kolen en wortels, Spaanssprekende mensen uit Latijns-Amerika aardappels en zoete aardappels, en de Portugezen sinaasappels en bananen. Het Engels kent een ook kleine variatie, die gebruiken appels en sinaasappels.

Vergelijking

Als je naar de vergelijking zelf kijkt, is de Engelse variant van het spreekwoord logischer. Appels en sinaasappels kennen meer verschillen dan appels en peren, die zelfs tot dezelfde familie behoren. Hierdoor zou de betekenis van de uitspraak logischer zijn wanneer je appels met sinaasappels vergelijkt. De keuze om appels tóch met peren te vergelijken komt waarschijnlijk voort uit het feit dat in het Nederlands, en in veel andere talen, het woord ‘appel’ erg lijkt op ‘sinaasappel’. In het Engels in dit niet het geval, daar is het ‘apples and oranges’. Daarnaast is de peer al duizenden jaren bekend in Europa, terwijl de sinaasappel pas in 16^e eeuw werd geïntroduceerd als eetbare vrucht.

Bronnen: Wikipedia (Apples and oranges); Wikipedia (Rozenfamilie); Wikipedia (Peer); Wikipedia (Orange)