Verandert de taal sneller door internet en sociale media?

Uit het nieuwe nummer van het Journal of Sociolinguistics blijkt dat er bijna geen onderzoek naar taalverandering door internet of sociale media wordt gedaan omdat het zo moeilijk is. Ze hebben het toch geprobeerd en kwamen tot de conclusie dat interactie essentieel is voor taalverandering.

David Sayers vat allerlei onderzoek samen over onder andere de constructie be like (‘I was like, I’m not going to do that’). De constructie is over de hele wereld in het Engels terug te vinden. De media spelen ongetwijfeld een rol in de verspreiding van het fenomeen.

De effecten van traditionele media op taal

Mensen passen hun taal onbewust aan als ze echt contact met anderen maken. Bij radio en televisie heb je echter geen interactie. Wanneer je niks terug hoeft te zeggen, kan je zoveel luisteren naar iemand als je wil, maar verander je niks aan je taalgebruik.

Veel aangehaald bewijs hiervoor is dat Britten al decennia lang naar Amerikaanse films luisteren, maar hun taal niet daarop aanpassen.

Volgens allerlei onderzoeken nemen we hooguit modewoordjes over, geen taalvariatie die blijft. Volgens Sayers’ critici gaat het bij be like ook om zoiets vluchtigs en modieus.

De verspreiding van taal

Sayers bespreekt ook een onderzoek uit Glasgow van vorig jaar, waaruit bleek dat bepaalde ‘Londense’ uitspraakeigenaardigheden meer gebruikt werden door kijkers van de soapserie EastEnders (die zich in London afspeelt), dan onder vergelijkbare andere kijkers. De relatie bleek subtieler te liggen: de Londense verschijnselen bleken zich sowieso al te verspreiden, het werd hooguit versterkt door de televisie.

Fonoloog Marc van Oostendorp ziet hetzelfde gebeuren in Nederland met de langzame verspreiding van de Gooise r . De verspreiding is volgens hem niet te danken aan de media. Toch vallen de meeste mensen het waarschijnlijk pas op nadat ze het op de tv hebben gezien..

Schrijver worden? Lees Schrijven Magazine

Nog geen abonee? Profiteer van de introductiekorting: 1 jaar Schrijven Magazine voor slechts € 27,50  (i.p.v. € 38,50) + 2 cadeaus!

Profiteer nu

De effecten van sociale media op taal

Er zijn dus genoeg redenen om sceptisch te zijn over de effecten van traditionele media op taal, maar hetzelfde gaat niet op voor sociale media. Bij sociale media is er wel interactie. Je kan gesprekken voeren met mensen over de hele wereld. Is het dan ook dat sociale media echt effect heeft op de taal?

Hier kan de wetenschap geen uitsluitend antwoord op geven. Sociale media veranderen zo snel dat de invloed ervan moeilijk te meten is. De Canadese hoogleraar Sally Tagliamonte heeft sinds 2005 drie keer geprobeerd het effect van sociale media op taal te ontdekken, maar ze moest elke keer de inhoud geheel herzien omdat de deelnemende studenten inmiddels hun internetgedrag volledig hadden veranderd.

Om veranderingen te bestuderen is er stabiliteit nodig. Als je wil weten of het ene invloed heeft op het andere, moet het ene wel een tijdje hetzelfde blijven. Sociale media is te veranderlijk om goed te onderzoeken. Van Oostendorp concludeert dan ook dat de invloed van sociale media niet heel groot kan zijn, daarvoor bestaan de trends die eruit voortkomen niet lang genoeg, ‘maar bewijzen kan ik het niet’.