Ton Rozeman over het verschil tussen perspectief en narratief

Perspectief en narratief. Beide klinken als synoniemen van elkaar, Maar er is een verschil. De schrijftermen brengen vaak verwarring met zich mee. Ton Rozeman, auteur van verhalenbundels en docent op de schrijversvakschool, weet hoe het in elkaar steekt. Op de Schrijven Magazine Schrijfdag 2019, legde hij de verschillen uit.

Perspectief

In de brede zin heeft het perspectief een vrij simpele betekenis. In een verhaal kan een verteller aan de lezer verhalen wat personages waarnemen, denken en doen. De verteller weet wat er omgaat in de hoofden van de personages, en hoe zij dingen ervaren. Ook kan een verhaal direct verteld worden vanuit het hoofd van een personage (bijvoorbeeld: ‘Ik vond het maar niets’). Kort gezegd: je leest vanuit de gedachtegang van een personage.

Narratief

Een narratief daarentegen, is de gehele belevingswereld van het personage waar het boek over gaat. Terwijl je leest wordt je meegenomen in de volledige gedachtegang van het personage. Het personage heeft een eigen mening, een eigen ideologie en een eigen denkbeeld. Een handig voorbeeld dat Rozeman hierbij gebruikt: stel, het hoofdpersonage denkt dat hij een hele goede vader is. Dan is dit de mening waarop het verhaal gebaseerd is. Misschien is het wel een hele rottige vader, en hebben de andere personages dit ook door, maar het hoofdpersonage denkt van niet. Dit is zijn narratief. Hij is het personage die het verhaal vertelt. 

Climax

Ook legt Rozeman uit dat er door het verhaal heen ‘scheuren’ in het narratief komen. Dit betekent dat de denkbeelden en belevingswereld van het personage kunnen veranderen of ontwikkelen. Het narratief verandert hierdoor. Uiteindelijk moet de personage zijn of haar narratief zodanig aanpassen, dat het volledig verandert. Bijvoorbeeld: de vader maakt een bepaalde gebeurtenis mee die enorm ingrijpend is en hem laat zien dat hij geen goede vader is geweest. Zo’n moment heet in een verhaal een ‘climax’.

Ton Rozeman

Ton Rozeman is de auteur van enkele goed ontvangen verhalenbundels. Bij de Schrijfbibliotheek verscheen zijn boek Korte Verhalen Schrijven. Hij is docent bij de Schrijversvakschool en blogt over schrijven op narratieven.nl

Foto: Pixabay