Schrijfwoordenboek: inciting incident

Als je goed wilt leren schrijven, is het handig om schrijftermen te kennen. Zo leer je beter begrijpen hoe een verhaal is opgebouwd. Ook wanneer je in gesprek gaat met een uitgeverij is het belangrijk om te weten wat de verschillende schrijftermen betekenen. Hoor of lees je een schrijfterm waarvan je de betekenis niet (meer) weet? In het Schrijfwoordenboek van Schrijven Online verzamelen we alle schrijftermen én lichten we ze toe. Vandaag bespreken we het 'eerste plotpunt' oftewel inciting incident.

Mis je een schrijfterm waar je meer over wilt weten? Mail dan naar redactie@schrijvenonline.org. Deze keer: inciting incident.

Wat is het inciting incident?

Het inciting incident van een verhaal is de eerste belangrijke gebeurtenis, die de rest van het verhaal op gang zet. In een traditioneel moordmysterie is dit bijvoorbeeld de moord. Deze moord maakt het verhaal namelijk mogelijk: omdat er iemand is vermoord, moet de detective de dader ontmaskeren. De gebeurtenis heeft een grote impact op het hoofdpersonage: zijn simpele leven wordt bijvoorbeeld op zijn kop gezet door een avontuur.

In de plotstructuur wordt het inciting incident ook wel 'plotpunt 1' genoemd.

Wanneer vindt het inciting incident plaats?

Dit eerste plotpunt vindt ergens in het begin van het verhaal plaats. Soms is het de allereerste gebeurtenis die plaatsvindt: Kafka's Die Verwandlung begint bijvoorbeeld gelijk met de hoofdpersoon die wakker wordt in het lichaam van een enorm insect.

Maar dit hoeft niet het geval te zijn. Een verhaal kan ook beginnen met kleinere scènes die de spanning opbouwen naar het eerste plotpunt, of die context geven waardoor de impact van dit plotpunt beter te begrijpen is. Een veelvoorkomend begin is het scheppen van een beeld van het leven van de hoofdpersoon, dat door toedoen van de gebeurtenis sterk zal veranderen.

Meestal gebeurt het inciting incident in de eerste paar hoofdstukken. Zelfs bij uitzonderingen hierop zal dit plotpunt zich nog steeds in de eerste kwart van het boek bevinden.

Functies van een inciting incident

De belangrijkste functie is dus het aansturen en mogelijk maken van de gebeurtenissen van het verhaal. Zonder deze verandering kan het verhaal niet plaatsvinden. Na het inciting incident weet de lezer waar het verhaal over gaat.

Tegelijkertijd kan dit plotpunt het centrale conflict van het verhaal introduceren. Wanneer Frodo uit de Lord of the Rings-serie de ring krijgt, is dit niet alleen het begin van zijn missie waarmee het verhaal in motie wordt gezet, maar het introduceert ook het belangrijkste obstakel: de verslaving en gevaren die deze ring met zich meebrengt.

Meestal is het inciting incident een verandering die het dagelijks leven van het hoofdpersonage overhoopgooit. Dit kan positief zijn (Harry Potter die erachter komt dat hij een tovenaar is, waardoor hij kan ontsnappen aan zijn vreselijke oom en tante), negatief (de dood van een dierbare), of bizar (Alice die in een konijnenhol valt en Wonderland ontdekt).

Deze gebeurtenis is iets wat het hoofdpersonage overkomt. Hoe hij daarop reageert, schept een beeld van zijn persoonlijkheid. Vaak maakt hij hiermee ook een omwenteling: tot nu toe heeft hij een passieve houding gehad, maar nu wordt hij actief.