Hoe gebruik je tijdverdichting?

Je schrijft scènes die niet veel toevoegen, maar je hebt ze nodig om van punt A naar punt B te komen in je verhaal. Misschien is het dan een idee om ‘tijdverdichting’ toe te passen! In het Schrijfwoordenboek van Schrijven Online verzamelen we alle schrijftermen én lichten we ze toe. Deze keer bespreken we de term ‘tijdverdichting’.

---

Wat is tijdverdichting?

Tijdverdichting in een schrijftechniek waarbij je langdurige of herhalende gebeurtenissen versneld vertelt. Denk aan een lange autorit (mits er niets gebeurt wat van belang is voor jouw verhaal) of een les op school die je personage al een keer heeft gevolgd. Stel dat een personage het halve land doorrijdt om iemand de liefde te verklaren, hoef je niet de hele drie uur te beschrijven. Je kan volstaan met ‘Jesse klemde de hele rit zijn handen om het stuur om te voorkomen dat hij naar iedereen ging toeteren die ook maar enigszins onder de snelheidslimiet reed terwijl de zon naar beneden kroop’. Wanneer Jesse zijn liefde moet verklaren voordat Clara op het vliegtuig stapt, dan geef je met de ondergaande zon de tijdsdruk weer zonder deze precies te benoemen. Je onderstreept zijn nervositeit en je slaat een deel van het verhaal over. Het kan al met één zin.  

Voorbeeld van tijdverdichting

In de literatuur wordt er regelmatig gebruik gemaakt van deze techniek. Een goed voorbeeld is een stuk van Roald Dahl:

‘Gedurende het laatste jaar – het eerste volle jaar dat de machine in werking was gesteld – werd volgens schatting minstens de helft van al de Engelse romans door Adolph Knipe op zijn verhalenmachine geproduceerd.’

Niet alleen beschrijft Dahl hiermee een heel jaar, het laat ook wat aan de verbeelding van de lezer over. Zo zijn er talloze momenten waarop deze techniek toegepast kan worden. In de Harry Potter-boeken wordt er in een raptempo verteld over de examens aan het einde van het jaar. Het maken van een examen is sowieso geen spannende scène en het is niet waar het verhaal om draait. Beter is dus om het kort en krachtig te houden. 

Gebruik tijdverdichting in je verhaal

Wanneer je een tijdverdichting schrijft in je verhaal is er iets om in je achterhoofd te houden: gebruik zo min mogelijk tijdsaanduidingen. Lianne kon 5 dagen niets binnenhouden, maar na een week kon ze in ieder geval af en toe het bed uit. Na twee weken kon ze eindelijk weer naar haar werk. Door de tijdsaanduidingen merkt de lezer de tijdverdichting juist op en verandert je verhaal in een kalender van gebeurtenissen. Wanneer je hoofdpersoon de begrafenis van zijn moeder bijwoont in het hoofdstuk nadat ze is overleden, dan snapt de lezer uit de context wel dat er tijd is verstreken.