Herkomst van ‘bûter, brea en griene tsiis’

Fries is de tweede officiële taal in Nederland. Daarom behandelen we vandaag een hele bekende Friese uitspraak, namelijk ‘Bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.’
Als je niet in Friesland woont kan het zijn dat je deze uitspraak nog nooit gehoord hebt, maar voor elke Fries is hij bekend. Wat betekent de uitspraak eigenlijk?

Boter en groene kaas

‘Boter, roggebrood en groene kaas, wie dat niet zeggen kan is geen echte Fries’, is de vertaling van deze uitspraak. Er zijn verschillende constructies en vertalingen van de zin bekend. In grote lijnen gaat het erom dat je een ‘echte’ Fries bent als de hele zin, in het Fries dus, zonder fouten kan opdreunen.

Andere varianten van deze uitspraak zijn:
Bûter, brea en brune sûker (bruine suiker) wa’t dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries. Bûter, brea en griene sjippe (groene zeep) wa’t dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.

Grutte Pier

Voor de oorsprong van de originele uitspraak gaan we terug naar de middeleeuwen. Grutte Pier, een Friese verzetsheld, heeft deze uitspraak verzonnen, maar niet de bovengenoemde varianten. Hij wilde namelijk onderscheid kunnen maken tussen niet-Friezen en echte Friezen. Als je beweerde dat je een Fries was en Grutte Pier twijfelde daarover, moest je de zin uitspreken. Of je een echte Fries was, werd dan snel duidelijk.

Bron: mooifriesland.nl