Herkomst van ‘advocaat van de duivel spelen’

Wanneer je in een discussie een negatief standpunt inneemt waar je eigenlijk niet achter staat, kun je zeggen dat je 'advocaat van de duivel speelt'. Dit wordt vooral gedaan om te kijken of het tegenovergestelde standpunt in de discussie voldoende onderbouwd kan worden. De uitdrukking komt uit de tradities rondom heiligverklaringen in de katholieke kerk.

Heiligverklaring

De herkomst van 'advocaat van de duivel spelen' heeft te maken met een oud gebruik uit de katholieke kerk. In de katholieke kerk kunnen mensen die grote en goede daden hebben verricht na hun dood heilig worden verklaard. Heilige mensen worden vervolgens blijvend geëerd.

Een heiligverklaring binnen de katholieke kerk gebeurt en gebeurde echter niet zonder slag of stoot, hier gaat namelijk een hele procedure aan vooraf. Bij deze procedure hoorde eeuwenlang een soort juridisch proces. Tijdens dit proces stonden twee mensen tegenover elkaar. De ene persoon voerde argumenten aan om aan te geven waarom iemand wel heilig verklaard zou moeten worden, bijvoorbeeld door wonderen toe te schrijven aan deze persoon. Degene die aan deze kant van het proces stond werd 'advocaat van God' genoemd.

Tegenargumenten

Tegenover deze 'advocaat' stond iemand die argumenten aanvoerde om aan te geven waarom de persoon in kwestie juist niet heilig verklaard zou moeten worden. Deze persoon deed dit bijvoorbeeld door de wonderen die aan deze persoon werden toegeschreven in twijfel te trekken of door aan te geven dat de manier van leven van de heilig te verklaren persoon helemaal niet zo vroom en goed geweest was. Degene die deze functie uitoefende werd 'advocaat van de duivel' genoemd.

Vier eeuwen

De functie van 'advocaat van de duivel' werd in 1587 door paus Sixtus V (1521-1590) in het leven geroepen. In 1983 werd deze functie door Paus Johannes Paulus II (1920-2005) weer afgeschaft. De zegswijze 'advocaat van de duivel' is buiten de katholieke kerk echter voort blijven leven en daar hebben we nu de huidige uitdrukking aan te danken.

Dit artikel is een bewerking van een artikel dat eerder verschenen is op IsGeschiedenis.