Een literaire thriller of toch een reguliere thriller?

Boeken van Nicci French, Esther Verhoef, Camilla Läckberg en Karin Slaughter worden verkocht als ‘literaire thriller’. Op de cover van De nazaten van Saskia Noort wordt het woord ‘literair’ dan weer weggelaten, dit boek is gewoonweg een ‘thriller’. De een zegt dat het een verkooptruc is, de ander ziet wel degelijk onderscheid tussen de genres. Hoe zit het precies?

Wat is een thriller?

Een thriller is een spannend verhaal waarin de nadruk ligt op actie en gevaar. Het doel is om de lezer in spanning te houden. Dat het om spanning draait, blijkt uit het afgeleide Engelse woord thrill, wat ‘huiveren’ betekent. Het verhaal draait uit op een climax, waarbij de held in gevaar dreigt te komen, maar op het nippertje wint.  

Een van de kenmerken van een thriller is dat het verteltempo hoog ligt en de spanning wordt opgedreven. Om die spanning te bereiken, wordt er gebruikt gemaakt van verhaaltechnieken zoals cliffhangers, een red herring en mysterieuze elementen. Als schrijver kun je een rookgordijn creëren of van perspectieven wisselen om de spanning vast te houden. Het is vooral niet de bedoeling dat lezers al snel doorkrijgen wie de schurk is, tenzij je hen op het verkeerde been wil zetten door het verhaal een verrassende wending te geven.

Literaire kwaliteiten in een thriller

Thrillers zijn over het algemeen eenvoudig te lezen en bevatten niet zozeer een diepliggende boodschap. Dat wordt ook wel als argument gebruikt om het verschil met literaire thrillers aan te duiden, die ingewikkelder schijnen te zijn. Sommige lezers stellen dat in literaire thrillers persoonsontwikkelingen van goed uitgewerkte personages centraal staan. Vaak is het inkijkje in iemands hoofd en leven bij dit subgenre belangrijker dan de misdaad zelf. Daarnaast is de schrijfstijl in literaire thrillers vaak verfijnder en hebben de schrijvers een eigen stijl. Ze zijn te herkennen aan hun manier van schrijven en de uitwerking van de verhaallijn. Ook zou een literaire thriller dikker zijn dan een reguliere thriller. Denk bij deze criteria aan de boeken van Karen Slaughter en Nicci French. Personages zijn goed uitgewerkt, psychologie speelt een grote rol en hun schrijfstijl is kenmerkend. Het zijn verrassende boeken die een sterk plot bevatten. Naar die maatstaven zijn het inderdaad literaire thrillers.

Toch stuit deze kijk op weerstand. Menig criticus vindt het subgenre onzin. Het zou een verkooptruc zijn om thrillers hoger in aanzien te krijgen, met name voor goede schrijvers. Thrillers worden regelmatig als lectuur beschouwd, spannende romans die je leest voor de ontspanning. Om het idee te wekken dat je iets leest dat een meerwaarde heeft voor jouw leven, zou het woord ‘literaire thriller’ in het leven zijn geroepen.