De gereedschapskist van de schrijver: de plotwending

Bij een plotwending verander je opeens radicaal van richting. Het verhaal gaat in één klap een hele andere kant op dan in de lijn der verwachting lag. Een goede plotwending schrijven is nog niet zo makkelijk. Je moet een balans zien te vinden tussen een te voor de hand liggende twist en een twist die zo uit het niets komt dat je lezers in de war raken. Hoe zorg je voor een goede plotwending in je verhaal?

Je lezer mag het niet zelf kunnen bedenken

Bedenk hoe jouw hoofdpersonage in de climax van het verhaal zijn/haar problemen kan overwinnen. Schrijf al die manieren op en gooi ze weg. Probeer nog meer mogelijkheden te bedenken, en gooi ook deze weg. Nu heb je alles wat enigszins logisch zou zijn aan de kant gezet en kun je gaan zoeken naar een daadwerkelijk verrassende wending. Je wilt dat geen enkele lezer deze twist had kunnen voorzien, maar ook dat elke lezer het gevoel krijgt dat het helemaal klopt.

Verstop je hints

Vraag jezelf telkens af wat je lezers nu denken of hopen dat er gaat gebeuren. En doe iets heel anders. Natuurlijk moet na de twist het verhaal nog wel van het begin tot het einde kloppen. Naast wat afleidende hints zul je ook wat echte aanwijzingen moeten geven in de richting van de wending. Anders zullen je lezers het ‘aha’-momentje niet krijgen. Verstop deze hints in spannende scènes of discussies waarin het over iets heel anders gaat. De oplettende lezer vangt hier soms iets van op, maar de meeste lezers zijn met hele andere dingen bezig en zien later pas de verbanden.

Laat de spanning niet wegvloeien

Het is belangrijk om met de plotwending je lezer niet achter te laten met een gevoel van verraad. Dit is wat er gebeurt als je ineens vermeldt dat het allemaal maar een droom was. Dat is ook geen echte twist, want de spanning verlaat hierdoor juist het verhaal. Respecteer de ruimte voor je lezers om te gissen naar het einde. En zorg dat ze dat ook kunnen. Een lezer voelt zich overvallen als hij/zij niets kon merken en ineens een enorme wending voorgeschoteld krijgt.

Werk toe naar de reactie die je wenst

Welke reactie wil je dat je lezers hebben na de plotwending? Er zijn drie mogelijkheden en ze hebben alledrie een andere opbouw nodig.

Nee! Dat ik dat niet heb gezien!

Geef je lezers tot de twist maar één mogelijke oplossing en geef ze alle reden om te geloven dat dit is wat er gaat gebeuren. Hoe geloofwaardiger de wereld is die jij voor ze hebt gecreëerd, des te groter worden hun ogen bij de openbaring.

Huh? Oh, natuurlijk!

Verwar je lezers tot aan de twist. Zorg dat ze geen idee meer hebben welke kant het verhaal nog op kan gaan. Creëer veel onzekerheid en verschillende uitkomsten. Pas na de twist zullen je lezers bedenken dat het eigenlijk de enige logische uitkomst was.

Ja! Het is gelukt!

Je hoofdpersonage komt tijdens de climax van het verhaal ook op het toppunt van zijn/haar kunnen. De lezer had wel al een vermoeden, maar het personage blijkt wel heel erg sterk, slim of behendig te zijn. Vaak wordt dit personage een speciale gave toegekend waarmee hij of zij zich uit de benarde situatie redt. Deze gave mag zo groot of klein zijn als jij vindt dat past. Het hoeft hier niet altijd om superkrachten te gaan. De kracht kan ook zitten in creatief denken of het misleiden van iemand. Het enige wat je niet mag vergeten, is dat je het wel al eerder moet hebben laten doorschemeren. De gave kan niet uit de lucht komen vallen, want dan is het niet geloofwaardig meer.

Bron: Writers Digest

Door Shirley de Koster