Tijd

BIj zulke tijdsprongen zet ik meestal wel ergens neer een zin als 'maar het dak kan pas veertien dagen later gemaakt worden'. Toch ook niet altijd, soms zelfs zonder te noemen dat een maand voorbij ging. Is dat eigenlijk storend als lezer?

Ja, ik zit me dus ook af te vragen of de lezer dat vervelend vindt. Heeft die dan niet zoiets van: "O, zijn we nu eens veertien dagen verder?" Aan de andere kant mist de lezer natuurlijk niks, want als er in die tijd iets belangrijks gebeurde, zou ik niet zo'n sprong maken. De grootste sprong zit bij mij aan het begin van het verhaal. Ik beschrijf een paar belangrijke veranderingen in de levens van de hoofdpersonen en sla dan een heel jaar over. Maar het eerste hoofdstuk is wel lang, dus dan zit je als lezer wel al een beetje in het leven van de hoofdpersonen. Ik denk (nee, hoop :)) dat het dan geen probleem is.

Volgens mij kan je dan het beste in het begin van het stuk na de tijdsprong dat er een jaar voorbij is. Niet te ver er vandaan, anders lijkt het zo raar. Maar zeker in de eerste paar zinnen.

Ik gebruik dagboekfragmenten om de datum ongeveer aan te geven, en inderdaad "dat was nu inmiddels vijf jaar geleden" of "hij werkte er nu al een jaar". Er verstrijkt veel tijd in mijn boeken dus dat moet wel.

Zelf vind ik het prettig als de schrijver het in zijn tekst even aantipt. Zodra een boek mij bij de strot pakt lees ik in een keer door. Hoofdstuk titels lees ik niet. Ik raak dan ook in de war als we ineens een eeuw terug of een jaar verder zijn. Klein zinnetje is genoeg en kan makkelijk verweven worden met de rest zoals Aart zegt.

Kun je misschien zo'n overgangetje eens laten lezen, Denise? Dan zien we hoe het overkomt. Dus bv de laatste zin van een periode en de eerste zin ná die periode. (Snap je wat ik bedoel?)

Tijd en afstand vind ik een van de lastigste aspecten van een verhaal. Zo moeilijk om daar oplossingen voor te bedenken die niet al honderden keren door anderen zijn gebruikt. Witregels willen wel helpen, maar vaak betrap ik me erop dat ik me er toch weer makkelijk van af heb gemaakt. Bijv: even later, na tien minuten, al gauw. Ik heb (nog) geen verhalen geschreven waarin een lange(re) tijdsduur aan de orde is, maar het lijkt me dat je dan dezelfde struikelblokken tegenkomt. Persoonlijk houd ik niet van tijdstoevoegingen, krijg ik altijd de neiging van om het verhaal te controleren, of het chronologisch wel klopt. En dat bevordert het leesplezier niet (ben niet zo goed in rekenen :rolleyes:) want dat haalt me uit het verhaal.

Tijd creëert afstand. Vooral als je het in cijfers vermeldt.

OK, ik zat zelf ook te denken dat mensen idd een toevoeging bovenaan het hoofdstuk niet lezen. Ikzelf wel :nod: , maar dan blader ik ook altijd terug naar het vorige hoofdstuk om te rekenen hoeveel verder we zijn... Leest niet echt lekker, nee. Ik ga erop letten dat het in de tekst duidelijk overkomt. @ Marriejeanne: ik zal vanavond even een fragmentje laten lezen. Zit nu op mijn werk...

Oeps, dat van de toevoeging boven je hoofdstuk was ik vergeten toen ik reageerde... Nee, daar lees ik meestal wel overheen. Zeker als ik in het verhaal zit. Maar hoe dat met anderen zit weet ik niet.

Ik vond je reactie al een beetje onduidelijk :retard: Maar inderdaad: je leest er overheen of je moet gaan rekenen. En als lezer wil je gewoon weten hoe het verder gaat met de hoofdpersonen. Als het verhaal goed is tenminste :)

Ik veel gevallen is een tussenzin om het verstrijken van de tijd aan te geven niet eens nodig. In films zie je het ook vaak. In de ene scène ligt er buiten sneeuw en zijn ze de kerstboom aan het optuigen. In de volgende scène zijn ze op zomervakantie en aan het zwemmen. De kijker heeft geen toelichting nodig en vult in gedachten zelf de ontbrekende tijd in. Zo van scène naar scène kan je ook in een boek werken. Zelf wissel ik het af. Soms schrijf ik zoiets als: “Op zijn eerste schooldag was Pietje erg nerveus.” Het is dan direct duidelijk dat je een paar weken verder bent en de zomervakantie is afgelopen. En in het volgende hoofdstuk is vader de kerstboom aan het optuigen, zonder verdere uitleg. Dan trekt de lezer zelf zijn conclusie en hoef je niet “Een half jaar later…” te schrijven. Het is volgens mij storender wanneer je teveel uitlegt.

Hmmmm... Daar wijs je me iets nieuws. Dank je, Irene. In mijn verhaal komt helemaal geen 'weer' voor. Het is gewoon altijd hetzelfde... Misschien moet ik eens even gaan kijken of dat wel klopt...

Het weer is één voorbeeld. Er zijn meer mogelijkheden. Wanneer je goed neerzet wat je personages doen, zien, ruiken, denken enz. is het vaak al snel duidelijk wanneer en waar ze zich bevinden. Het geldt zowel voor een sprong in de tijd als voor een sprong naar een andere locatie. In hoofdstuk een zit Denise in de kerk en ergert ze zich aan de preek van de dominee. In hoofdstuk twee zit ze op kantoor achter haar computer, stoort zich aan haar aanstellerige collega en kan niet wachten tot het weer zondag is. Je hoeft dan de tussenliggende tijd niet te beschrijven (Denise eet spruitjes, gaat om tien uur slapen, staat om zeven uur op, gaat douchen, mist bijna de bus… gaap :) ), tenzij het informatie bevat die belangrijk is voor je verhaal. En je hoeft ook niet: “De volgende dag… te schrijven. Door deze onnodige informatie weg te laten, krijgt je verhaal meer vaart en komt het niet te uitleggerig over. Dit is eigenlijk meteen een antwoord op de vraag over het afbakenen van hoofdstukken in een ander topic. Zelf doe ik dat meestal wanneer ik van tijd en/of locatie wissel. Wat ik wel heb gedaan in mijn verhaal dat drie periodes/delen beslaat (1980, 1985 en 1998) is bij elk nieuw deel het jaartal zetten.

Hier nog even een fragmentje. In de voorgaande scene over Arrius is hij van huis weggelopen om legioensoldaat te worden. Zijn collega's ontdekken zijn hoge afkomst en dat hij niet terug kan vallen op zijn rijke familie en beginnen hem te pesten. Er volgen nog 1 of 2 scenes over andere hoofdpersonen en dan komt dit: De zon stond hoog in de lucht te branden en kwaad, om niet te spreken van woedend, stak Arrius zijn spade in de grond. Bij iedere schep aarde werd zijn humeur slechter. Wat stelde soldatenwerk voor als hij niet verder kwam dan dit? Dagelijks trainde hij. Zijn uithoudingsvermogen was uitstekend, hij kon vrijwel foutloos zijn wapens hanteren en wat moest hij doen? Hij was nu al een paar maanden in Gallië, de brede, rechte weg vorderde geleidelijk, maar hij had nog nooit een echt gevecht meegemaakt. Kennelijk was de aanwezigheid van een groot aantal Romeinse soldaten voldoende om de plaatselijke opstandelingen in bedwang te houden. Arrius verlangde ernaar eindelijk eens zijn zwaard te kunnen gebruiken. Hij wilde werk dat bevredigender was dan steeds verderop een nieuw kamp opzetten. Bij Jupiter, hij had wel meer capaciteiten dan het graven van latrines. “Jij schiet ook niet op,” snauwde Xantus, terwijl hij in hetzelfde gat als Arrius begon te graven. “Ben je bang voor vieze handjes?” Arrius klemde zijn kaken op elkaar en reageerde niet. Zo ging het dagelijks. Met name Xantus en Verus lieten geen gelegenheid voorbij gaan om Arrius te laten merken dat hij niet bij hen hoorde. Zie je wel, daar begon het al weer. “Meneer voelt zich zeker te min voor het graven van poepgaten,” spotte Verus. “Is het soms jouw favoriete werk?” riep Arrius terug. Xantus reageerde zowaar serieus. “Het wordt tijd dat ze ons echt werk laten doen. We zijn hier nu al maanden bezig.” “Ik weet niet meer hoeveel ik al gegraven heb,” beaamde Arrius. “En ik ben er goed flauw van.” “Jíj kunt vast wel een vrijstelling krijgen,” beweerde Verus afgunstig. “Koop de centurio om en je hoeft dit stomme graafwerk niet meer te doen. Heb je dat niet geprobeerd?” Ik heb zelf het gevoel dat het wel duidelijk is dat dit een tijd later is.

Als het leven van Arrius er heel anders uitziet in het stukje voor de tijdssprong is het heel duidelijk. Mooi gedaan ook, lekker verstopt in het verhaal en zonder dat je het echt noemt. Ik zag nog drie dingetjes (ik hoop niet dat je t erg vindt dat ik dit ff deed, maar ik kon 't niet laten, wie weet heb je er wat aan): - De zon stond hoog in de lucht te branden en kwaad dat lijkt eerst op de zon te slaan, het zou beter lijken om Arrius eerder te noemen, om niet te spreken van woedend, stak Arrius zijn spade in de grond. - Zijn uithoudingsvermogen was uitstekend, hij kon vrijwel foutloos zijn wapens hanteren en wat moest hij doen 'en wat moest hij doen', dat zeg je eigenlijk al met wat je hiervoor zegt, dit stukje kan weg? - Hij was nu al een paar maanden in Gallië, nieuw onderwerp, nieuwe zin de brede, rechte weg vorderde geleidelijk, maar hij had nog nooit een echt gevecht meegemaakt.

Denise, heel helder, kan prima zo. Ik las bij "boekpresentatie" al een ander fragment van je en vind dat je mooi soepel schrijft. :)

Bedankt Bedankt!! Ik ben toch zo blij dat ik fragmenten van mijn verhaal heb geplaatst!! Jullie reacties geven me echt moed om door te gaan! @Waus: bedankt voor de tips! Ik vind het helemaal niet erg. Soms zit je zo in je verhaal dat je het zelf niet ziet. Die zin met de zon zal ik nog even over nadenken. Voor de tweede zin luister ik denk ik niet naar jou :) sorry. Ik vind dat "en wat moest hij doen" wel heel duidelijk Arrius' ergernis weergeeft. En bij de 3de zin geef je gewoon helemaal gelijk. Daar had een punt moeten staan.

Sorry = niet nodig, prima als je dat niet gebruikt :) ben blij dat je toch wat aan die andere twee had. Jij leert mij door je fragment trouwens ook hoe ik zoiets kan doen, dank je :nod:

Oeh, tijd... Dat vind ik ook het lastigste van een boek schrijven. Ik schrijf over een compleet ander land en daar spelen winter en zomer een heel grote rol; het zijn daar twee seizoenen. Aan de ene kant lijkt de tijd heel snel te gaan, maar soms gaat het ook veel te langzaam, omdat er veeel te veel te behandelen is in een korte tijd :D

Volgens mij is het niet erg, Swan, als het ene seizoen veel langer duurt dan de andere. Het is zoals je zelf zegt: soms is er veel te behandelen en soms niet. Over welk land schrijf je?

Ik schrijf in het algemeen over Zweden. Ik weet daar nogal veel van, aangezien ik ook alles uit de kast haal om zo'n verhaal op papier te zetten :)

Denise, mag ik zo brutaal zijn om te vragen wat je nu precies bedoelt met "hij kon foutloos zijn wapens hanteren?" Een beetje ongebruikelijke omschrijving: een wapen kan je niet foutloos hanteren want dan ben je onoverwinnelijk. Net zo min je zegt dat iemand foutloos een paard berijdt.

OK, misschien moet ik de omschrijving een beetje aanpassen. Ik bedoel ermee te zeggen dat hij veel - héél veel training heeft gehad in gevechtstechnieken e.d. en hij is erg gefrusteerd dat hij dat nu niet in praktijk kan brengen. Even denken hoe ik dat beter kan formuleren...