perspectief: afstand versus betrokkenheid

Ik ken het gevoel. Commentaar leveren is vaak erg verleidelijk en ik kan me lang niet altijd inhouden. Ik heb de verhalen van Pratchett niet gelezen, maar de inhoud van een boek en (vooral) de karakters van de personages kunnen de lezer ook dichter bij het verhaal brengen. Zelf commentaar tussendoor geven is overigens geen enkel probleem in mijn ogen, zolang je het maar consequent doet en het niet vanuit het niets komt vallen.

Hij plaatst die stukken duidelijk afgebakend tussen witregels, volgens mij, als ik er even over nadenk. Het staat dus een beetje buiten het verhaal. Of hij gebruikt het als inleiding en langzaam zoomt hij in op de personages.

Maar je kunt ook een tussenvorm kiezen. De personale (of personen)verteller. Of de indirecte rede. Als je in de ik-vorm schrijft staat het stronteigenwijs, dat commentaar, vind ik erg grappig.

ik zal een voorbeeld geven: Mijn hoofdpersoon staat voor de kinderrechter en is behoorlijk eigenwijs. De rechter denkt dan "o jee, de zoveelste recalcitrante puber". ik zit niet in het hoofd van de rechter dus dat kan ik niet vertellen. Ik laat haar(=de rechter) nu haar bil afzetten en achteroverleunen in haar stoel. Pas na een stilte geeft ze antwoord in de trant van "Jongedame nou moet je eens goed luisteren" Ik had de rechter na het bruil afzetten nog met duim en wijsvinger over de brug van haar neus willen laten wrijven, maar dat vond ik toen zo'n cliché beeld. Toen kwam mijn commentaar: Dat over de neus wrijven van de rechter is de bezadigde vorm van het met je ogen rollen van pubers. Allebei clichés. Ik heb het nu maar zo gelaten, ik vond het niet leuk genoeg om het risico van de verteller het verhaal in te brengen. Maar ik dacht tegelijk: Terry Pratchet zou hier een leuke voetnoot van hebben gemaakt. Ik heb dit niet in proeflezen gezet omdat het me meer gaat om het algemene technische aspect van perspectief, dan om precies dit stukje tekst. @Mara Wat is de personenverteller precies?

Hij plaatst die stukken duidelijk afgebakend tussen witregels, volgens mij, als ik er even over nadenk. Het staat dus een beetje buiten het verhaal. Of hij gebruikt het als inleiding en langzaam zoomt hij in op de personages.

Vind je? Voor mijn gevoel beschrijft hij bijna alles als alwetende verteller. De beschrijvingen van personen en situaties die hij geeft ontstijgen vaak de personen zelf. Ik had begrepen dat je ook zijn boeken leest, dus ik zal even een voorbeeld uit de serie geven: Nobby. Zijn gedachtengangen zijn volgens mij vrij beperkt :P maar de beschrijvingen om hem heen zijn altijd kritisch en grappig. Volgens mij is er altijd een soort van verteller aanwezig, die zich inderdaad het beste laat blijken in introducties. Maar zeker weten doe ik dat ook niet, want hij blijft meestal wel beperkt tot de gedachtengang van één persoon per stukje. Ik denk overigens dat je in humoristische boeken al snel over de karakters heen moet gaan werken. Anders moet je met zeer scherpzinnige karakters werken die ook een flinke mate zelfspot hebben. Het is natuurlijk leuker om wat flauwere karakters te nemen, en dan is een alwetende verteller makkelijker. Ik vind het buiten humoristische literatuur doorgaans geen fijne werkwijze. Ik denk dat jouw voorbeeld, JJV, hetzelfde omschrijft als wanneer je gewoon zou zeggen dat de rechter zich ergerde.

JJV, ik vind jouw voorbeeld uitstekend, veel beter dan dat een alwetende verteller zegt wat de rechter denkt. :thumbsup: Schrijfboeken geven ook vaak voorbeelden van vertellers, heb je er al een paar in je kast liggen?

Inanna, zou best kunnen hoor. Ik heb er tijdens het lezen nooit bij stilgestaan. Wat ik me nu kan herinneren zijn de observaties, vaak ter inleiding, van de wereld en zijn inwoners en langszaam verschuift de focus dan. Volgende keer dat ik er een te hand neem, zal ik eens opletten.

JacobJan, wat jij zegt over die rechter vind ik, net als Trenke, keurig gedaan. Je laat duidelijk zien wat de rechter ervan vind. Ik hoor haar bijna praten, een wat oudere zachte vrouwenstem, leuk :)

Trenke, Waus. Dank!

Ik ben in Making Money bezig en ik zie wel wat er bedoeld wordt. De overpeinzingen van de verteller lijken eigenlijk gewoon gedachten van de personages te zijn waardoor het gewoon past en je niet het idee hebt dat er iemand anders aan het woord is. De korte stukjes die echt verteld worden zijn echt afgebakend. Hij kiest in elk stukje ook echt een POV en houdt zich daar dan ook aan.

Erg lastig vind ik dit. De juiste vorm vinden en dan daarbinnen uitduiden wat je wilt is in mijn ogen echt schrijverschap. Vooral mensen die in opdracht de verschillende perspectieven kunnen toepassen krijg ik steeds meer bewondering voor. Ik worstel er soms echt mee.