plot

Ik zit met hetzelfde probleem. Soms heb ik een heel leuk uitgangspunt, maar om daar een verhaal van te maken, dat is heel wat anders. Dus ik lees even mee om te kijken wat voor tips anderen hebben ;)

naar mijn gevoel hoef je het hele traject niet per se te kennen, als je maar weet waar je ongeveer uit wilt stappen. Bij mij is het als een treinreis: ik weet waar ik in wil stappen (ingevingen?), ik heb een aantal punten die ik beslist wil zien en ik weet in welk gebied ik ongeveer uit wil stappen. Tijdens de reis groeit en boeit alles en kan ik zelfs besluiten volgende week toch maar ergens anders in te stappen. Zo maak ik diverse reizen, waarin ik dagboekfragmenten (schema's) bij houd, die dan uiteindelijk tot de perfecte reis leiden. Ondertussen raak ik erg vertrouwd en verknocht met het traject. Nou ja, zoiets is het geloof ik bij mij. Ik doe er misschien daarom wel lang over een boek te schrijven.

Bij mij is het toch een kwestie van een eureka moment. Soms doe ik op een dag iets, zie iets, hoor iets, whatever, en dan ineens weet ik hoe het moet, welke lijn mijn basisideeen kan verbinden. Het kan heel lang duren voordat ik verschillende puzzelstukjes bij elkaar heb. Soms gaat het makkelijk en is er zomaar een kant en klaar idee. Soms komt het nooit. Zo heb ik voor twee boeken een goed eerste hoofdstuk waar ik maar geen sluitend plot voor bedacht krijg. Die liggen er nu al twee jaar. Maar wie weet komt het nog, hoop ik.

Dag Yup, Je hebt het over twee zaken: de verhaallijn en over de clou van het script. De verhaallijn is iets dat de schrijver bij het begin van het boek al in zijn hoofd moet hebben. Bij fictie is het enkel de fanatasie van de schrijver die de verhaallijn bepaalt en bij non-fictie is het structuur brengen in het waargebeurde verhaal. Daarvoor heb ik een eenvoudige manier, die ik twee dagen geleden heb neergeschreven bij 'Schrijftips van Koekje.' Als je bedoelt hoe je het script op een verrassende manier kunt beëindigen; de wending in het verhaal - op het eind - waar de lezer absoluut niet op bedacht is of een alinea waarin de verwarring die je hebt geschapen in enkele zinnen op een niet verwachte manier oplost. Daarvoor ben je schrijver Yup, daarvoor kan niemand je een tip geven, dat moet je zelf bedenken. Het is net als het vertellen van een mop; het verrassingselement 'de clou' maakt de mensen aan het lachen. Zet wat verrassende ideeen op papier en ga daarmee spelen. Succes!

Sorry YUIP.

Dag Yup, Je hebt het over twee zaken: de verhaallijn en over de clou van het script. De verhaallijn is iets dat de schrijver bij het begin van het boek al in zijn hoofd moet hebben.

Moet hebben, daar ben ik het sowieso niet mee eens en het is ook veel te stellig en algemeen gebracht. Net als er auteurs zijn die met een vooropgezette verhaallijn werken, zijn er ook velen die dat juist niet doen. Iedere schrijver heeft een andere manier van werken en de ene manier is niet beter of slechter dan de andere. Wel kan de ene manier beter of slechter voor je werken, maar dat is iets wat je zelf zult moeten ondervinden.

Interessant topic, ben benieuwd wat er uitrolt. Ook ik weet vaak niet meer dan een begin, een eind en wat stations, zoals sabarinde omschreef. Dat is toch heel wat, denk ik dan, maar ik kom niet tot iets. Volgens mij hangt het ook samen met andere dingen: het aantal personages en hun functie, bijvoorbeeld. Ik heb - voor mijn huidige 'project' - nog niet helder wat voor invloed alle personages hebben op de hoofdpersoon, dus dan loop ik vast.

Verschillende benaderingen, boeiend. Dan komt nu Tante even haar muntje droppen. Er zijn schrijfboeken die menen dat ieder verhaal een "plot" heeft. Dat is een kwestie van definitie: je kunt het een "plot" noemen of een "verhaallijn". Een echte traditionele "plot" heeft een ontknoping. Bij bepaalde genres heb je echt zo'n ontknoping nodig, bijvoorbeeld bij een detective. Maar er zijn ook verhalen zonder echte ontknoping. Zo'n verhaal kan bijvoorbeeld een open einde hebben. Er is van alles mogelijk. Maar een soort verhaallijn zit er altijd wel in, bij min of meer traditionele verhalen. Een plot of verhaallijn werkt gewoonlijk ongeveer op de volgende manier: Er is een hoofdpersoon en die bevindt zich in een situatie. Het verhaal opent op het moment dat er in die situatie een verandering komt. De hoofdpersoon kan niet anders dan op die verandering reageren. HP wil iets. Daarom stelt hij zich een doel en om dat doel te bereiken maakt hij een of ander plan. Maar het gaat allemaal niet zo makkelijk (anders hadden we geen verhaal hè). HP krijgt te maken met een of meer tegenstander(s). Om het doel te bereiken, moet HP de tegenstand overwinnen. De verhaalvraag luidt nu: Zal het HP lukken om de tegenstand te overwinnen en zijn doel te bereiken? Het antwoord kan "ja" of "nee" zijn, maar in ieder geval gaat het niet zonder slag of stoot. Het probleem is nieuw voor HP en hij maakt dan ook fouten, meestal beoordelingsfouten. Daardoor loop het bijna verkeerd af... Nou, dat is zo'n beetje hoe een plot werkt, in een notendop. Hoop dat dit helpt.

Misschien moet je je bedenken wat je met "het plot" over wil brengen aan de lezer. Bijvoorbeeld dat ook de meest eeuwige vrijgezel nog een relatie kan aangaan. Of dat als je ouders gescheiden zijn, jij niet dezelfde "fout" hoeft te maken. Of dat niet iedere man zit te wachten op een kind bij een -voor hem- onbekende vrouw. Dus dat het leven door een bepaalde ervaring een onverwachte wending kan krijgen.

FS: dat is het thema.

Ok. Maar ik laat het wel staan, want misschien heeft iemand er nog wat aan. Wat wordt er dan bedoeld met plot? Volgens mij kan je dat op meerdere manieren interpreteren namelijk.

Thema en plot hebben met elkaar te maken natuurlijk. Ik denk ook dat het nuttig is dat je dit naar voren brengt, het helpt om het allemaal wat helderder te krijgen. Het is zeker waar dat het goed is om te bedenken wat je met het plot probeert over te brengen. De plot is de verhaallijn, de stappen: en toen en toen en toen en toen.... Roodkapje ging met een mandje eten op weg naar haar oma, die in het bos woonde. En toen ging ze van het pad af om bloemen te plukken. En toen kwam ze de wolf tegen. En toen ging de wolf naar het huisje van oma en vrat hij oma op. En toen kwam Roodkapje bij het huisje en toen lag de wolf verkleed als oma in bed... enz. Dat is de verhaallijn. De moraal (het thema): het is veiliger om op het pad te blijven, want in het bos kun je de wolf tegenkomen en die vreet je op als hij de kans krijgt.

Oke, hier heb ik veel aan! Ik weet wat ik schrijven wil, waarover het gaat, ( thema) welke stations ik aan doe, welke bomen ik onderweg wil zien, en welke vogels er in de lucht vliegen ( details) Hoe mijn karakters er uit zien, en waar ik in de trein stap. En waar het eindigt. Hmmm, lekker duidelijk dus. Maar het is ook weer een open einde. Letterlijk een nieuw begin. We beginnen ergens, er is iets gebeurd, dus er moet teruggekeken worden, naar het moment van nu, in dat nu gebeurt ook weer van alles. Dus twee tijdlijnen of hoe dat dan ook maar heet. Ik heb geen eindplot. Het is geen detective of thriller, geen moord of doodslag. Geen idee nog hoe het precies gaat eindigen, ben amper begonnen. En dat is al moeilijk genoeg, want wánneer laat ik het verhaal beginnen. Helemaal chronologisch dus niet. Ergens midden in het eigenlijke verhaal dus. Lekker duidelijk ben ik weer. In elk geval, leuk draadje, ga ik volgen!

Ik denk dat je de plot kan zien als de ontwikkeling. Je verhaal begint bij ABC en het eindigt bij KLM. Wat is er allemaal gebeurt waardoor ABC ineens KLM is geworden. Je hebt de ABC -> KLM ontwikkeling van het verhaal, daarnaast die van een of twee van je hoofdpersonen, en misschien ook nog wel de ontwikkeling van zaken die ik hier niet kan benoemen. De promisse, de grondgedachte van het verhaal vind ik ook belangrijk om vast te houden, in gedachten, ik wil hem nog wel eens onderaan mij document zetten. Bij mij valt het thema eigenlijk altijd uit de promisse, en zijn de motieven leuke speelse dingen waar ik tijdens het schrijven om kan gniffelen (há, weer die herfstbladeren, ah, hier kan ik herfstkleuren kwijt, gna gna, eens zien of dat iemand opvalt). En wat mij betreft is het altijd een eureka moment, wat bij mij heel vaak pas optreed in de herschrijf, als ik het verhaal eigenlijk al heb verworpen als te saai en niet precies wat ik bedoelde.

@Ceridwen je bedoelt premisse, maar ik vind promisse wel erg mooi: dat belooft iets.

dank jullie voor de verheldering, ik heb er acuut iets aan. Mag ik jullie opmerkingen kopieren?

Moet hebben, daar ben ik het sowieso niet mee eens en het is ook veel te stellig en algemeen gebracht. Net als er auteurs zijn die met een vooropgezette verhaallijn werken, zijn er ook velen die dat juist niet doen. Iedere schrijver heeft een andere manier van werken en de ene manier is niet beter of slechter dan de andere. Wel kan de ene manier beter of slechter voor je werken, maar dat is iets wat je zelf zult moeten ondervinden.

Oké Ing, je beweert dat op zo'n stellige manier maar ik kan me echt niet voorstellen dat er auteurs zijn die maar in het wilde weg gaan schrijven. Je hebt naar mijn stellige overtuiging een verhaallijn nodig die je vooraf hebt bepaald of in je hoofd hebt. Je hebt een soort bouwplan nodig en laten we wel zijn, een huis bouw je ook niet zomaar in het wilde weg.

Toch zijn er schrijvers die zo werken. Iets triggert hen en dan schrijven ze een eerste zin op. En dan gaan ze verder, met vallen opstaan.

ik heb het ook wel eens gehad dat ik zomaar 'in het wilde weg' begon, maar ik moet toch zeggen dat dan al gauw de stenen duidelijk worden waarmee ik wil bouwen en dan maak ik wel zo'n schema (hoeft niet altijd op papier, kan ook in mijn hoofd, maar ik blijf zeker niet in het wilde weg schrijven. Dat zou ik nou juist weer niet kunnen, dan zou ik 'vastlopen.'

Een van mijn schrijfboeken raadt aan om gewoon maar te beginnen met schrijven. Als het boek af is, ga je het herschrijven. Pas na 5 of 6 keer herschrijven begin je te begrijpen waar het verhaal eigenlijk over gaat: de premisse. Die schrijf je dan ergens op, bijvoorbeeld onderaan je document, zoals Ceridwen, zodat je hem bij de volgende herschrijfrondes in de gaten kunt houden. Je schrijft het boek dus misschien 10 of 20 keer, zonder zeker te zijn over de goede afloop. Een ander schrijfboek in mijn kast raadt precies het omgekeerde aan: eerst ga je weken of maanden nadenken over de premisse. Daarna werk je aan alle andere structuurelementen, zoals personages, setting, thema en symboliek, nog steeds zonder ook maar een regel verhaal te schrijven. Dan maak je een schema van alle scènes die je denkt nodig te hebben en plaatst ze in de juiste volgorde. Tenslotte maak je een werkschema voor iedere scène. Dit boek is meer dan 400 pagina's dik. Hoe je de eigenlijke tekst moet schrijven, vertelt het boek je niet, daar moet je andere informatiebronnen voor zoeken. Dit zijn de extremen. De meeste auteurs doen waarschijnlijk iets hier tussenin: een beetje plannen en een beetje improviseren. @Suma: be my guest.

Oh, misschien heeft iemand hier nog wat aan, het verschil tussen thema en premisse: premisse = korte samenvatting van het verhaal. thema = de moraal van het verhaal. Voorbeeld, Roodkapje: premisse: een meisje gaat boodschappen brengen aan haar zieke oma maar wordt verleid door de wolf. thema: het is gevaarlijk om in het bos van het pad af te gaan.

Is er iemand die zijn quote wil aanpassen? (Ik denk Gerhardt). Ineens is de pagina helemaal verkeerdom - afbreekstreepjes plaatsen, daar waar nodig. Yuip, naar mijn idee moet je eens bedenken wat je bent of wilt zijn: een ideeënbedenker of een schrijver / verhalenverteller. Er zijn namelijk tig ideeën die leuk zijn - en heel vaak blijft het erbij. Ze krijgen geen omlijsting, geen krans, geen kader - en worden dus géén verhaal. Ik denk dat je het eens om moet draaien: vergeet je plot. Volkomen. Ga een verhaal schrijven. Zet Piet hier of daar neer, geef hem een kompaan - al is het een krielkip of een klavertjevier - en laat Piet op stap gaan. Met andere woorden: Ga een verhaal schrijven!

maar dan komt het er na een tijdje op neer, zonder dat ik enorm heb geschreven trouwens, dat het niet goed genoeg is

Dan is er maar één remedie: wél enorm gaan schrijven. Ik wed dat je vanuit je onderbewuste het plot er geheel vanzelf in verweeft, want het is er immers al. Zelden is een verhaal in één keer goed.

@Ceridwen je bedoelt premisse, maar ik vind promisse wel erg mooi: dat belooft iets.

Ja! Suf, natuurlijk bedoel ik premisse. Maar ik vind promisse zelf zoveel leukerder, dat ik het eigenlijk altijd zo zeg :D . (Zoals ik vroeger altijd omstebeurt zei, ipv om de beurt, en dat alleen met heel veel moeite op de pabo weer kon afleren :nod: . )Het geeft me wel meer houvast dan premisse, dat is geen mooi woord. Ik ben een in het wilde weg schrijver, als ik uitschrijf en denk waar het allemaal over gaan moet dan komt er geen snars van te recht. Ik begin met de eerste zin en de promisse (jjv- :p ), meer wil ik niet. Pas als ik ongeveer halverwege ben ga ik eens werken aan tijdlijnen en structuren. En dan, met herschrijven, schuif ik de boel naar de juiste plek en leg ik, zoals Leo Arie dat zo mooi uitdrukt, het geweer op de keukentafel. Ik vind het heel persoonlijk, je werkwijze, hij moet passen bij kennis, kunde, doelstelling, hoop en leven, je hele wezen. Mogelijk experimenteer je je rot voor je de juiste manier hebt (ik tenmniste wel), maar dat draagt net zo bij aan je schrijfontwikkeling als lezen en gewoon schrijven om het schrijven.

Ik begin ook vrij wild te schrijven. Ik heb enkele stenen die ik wil gebruiken, maar ik weet niet precies hoe en in welke volgorde. Meestal ken ik alleen de beginsituatie en het eind waar ik naartoe wil. Een vast plan heb ik niet, behalve dat er enkele elementen/stenen zijn die ik erin wil verwerken. Eén voor één laat ik die elementen op de personages los en kijk ik hoe ze erop reageren. Soms reageren ze helemaal niet zoals ik wil (tenslotte heb ik geen uitgebreide analyse van de personages gemaakt ;) ), en is er als schrijver wel wat manipuleerwerk nodig om ze toch naar het bedachte eind te leiden. Dit maakt het schrijven voor mij spannend, maar je moet je wel bij alles afvragen of het een functie heeft in de rode draad die naar het eind leidt. De personage die op een 'saai' moment uit de bosjes tevoorschijn springt om voor spanning te zorgen, moet ook iets kunnen bieden dat de hoofdpersonen verder naar hun noodlot leidt, anders heeft het niet echt een functie (en ik vind het heel leuk om dat al schrijvende te verzinnen, niet gehinderd door een vastomlijnd plan. Het enige doel is dat ze op die eindbestemming komen).

Ja! Suf, natuurlijk bedoel ik premisse.

*bloos* Ik voelde me al zo'n betweter toen ik het schreef. kon me ook al niet voorstellen dat jij zo'n fout zou maken. Het verschil tussen jezelf slim voelen en jezelf een enorme oen voelen is een te snelle druk op "versturen" knop

Oh, misschien heeft iemand hier nog wat aan, het verschil tussen thema en premisse: premisse = korte samenvatting van het verhaal. thema = de moraal van het verhaal. Voorbeeld, Roodkapje: premisse: een meisje gaat boodschappen brengen aan haar zieke oma maar wordt verleid door de wolf. thema: het is gevaarlijk om in het bos van het pad af te gaan.

Nu niet betweterig bedoeld maar zelf op zoek: Ik dacht dat premisse iets meer was dan alleen een korte samenvatting. op deze site staat weer wat anders. Maar dat heeft met scenario schrijven te maken, en misschien zijn de termen dan weer anders. http://www.hetfirmament.be/content/view/24/47/ de premisse heeft dan weer meer met het thema te maken. lastig die begrippen. boeiend onderwerp trouwens. Vraag die bij me op komt: wat is moeilijker aan het schrijven: het maken van het verhaal of het opschrijven in mooie taal? Voor mij dat laatste.

Oh, misschien heeft iemand hier nog wat aan, het verschil tussen thema en premisse: premisse = korte samenvatting van het verhaal. thema = de moraal van het verhaal. Voorbeeld, Roodkapje: premisse: een meisje gaat boodschappen brengen aan haar zieke oma maar wordt verleid door de wolf. thema: het is gevaarlijk om in het bos van het pad af te gaan.

Volgens mij is het net omgekeerd: de premisse is in de boodschap die het verhaal wil uitdragen ("Het is gevaarlijk om in het bos van het pad af te gaan"). Op school leerde ik (leuk, die verleden tijd) dat het thema in dit geval iets zou zijn als: "Hoe een meisje naar haar oma gaat." Of iets in die trant, want het thema moest altijd vaag (en dus universeler, denk ik) zijn.

.

Juist deze site brengt mij er toe, zet mij er toe aan, om de ideeën die ik al langer in mijn hoofd heb, daadwerkelijk om te zetten in schrijven. Weg met de faalangst, fouten maakt iedereen, een verhaal, een boek, alles is een kwestie van schrijven, schrappen, herschrijven, met vallen en opstaan. Dus, nu ik niet meer bang ben om te vallen, weet dat ik op kan staan, is het schrijven. Gewoon beginnen dus! En dat heb ik gedaan. Al doe ik nu weer teveel.. Ik schrijf gedichtjes, ik schrijf verhalen voor kinderen, en nu ben ik ook nog es met het boek begonnen.. althans, opzet etc..De eerste drie alinea's staan inmiddels. Mijn zoon is supertrots, het gaat over hem.. Hij mag zelf zijn naam bedenken. En dat wordt de naam van zijn door de jaren heen favoriete giraffeknuffel. En zo komen we gewoon wel ergens. En mocht ik vastlopen? Hier is advies, goede raad, motivatie en wat nog meer. Kortom.. Ik schrijf.

.