Crisistijd vraagt andere boeken?

Ik zou juist verwachten dat de lectuur (nog) populairder wordt; tussen het jachtige geld verdienen door wat makkelijke ontspanning.

Zijn de stuiver/station/keukenmeiden romans niet ontstaan in de jaren 30? En in de VS de detective, oav van Chandler? Ik probeer het terug te zoeken, maar kan het zo snel niet vinden. Misschien weet iemand het zo.

Ik zie het verschil niet. Ik zie de zogenaamde crisis trouwens ook niet. Voor de "crises" die je noemt: Na de Franse revolutie kwam de Romantiek op, met in het kielzog het nationalisme dat in de romantische literatuur werd gebezigd. Dit was ook de start van de gothic novel/horror. Van "moraal" is geen sprake, de naam gothic komt vooral door het losbandige, het onmoralistische. Wat je niet noemt en wat ik ook niet als crisis interpreteer is de populariteit van de penny dreadfulls in het fin de siècle. Na de Frans-Duitse oorlog van 1871, maar vooral populair in Engeland dat geen deel had aan die oorlog. Aan het einde van de eerste wereldoorlog zie ik eerder een opleving van de psychologische roman, die na de ontdekking van de psychologie eindelijk de ruimte kan krijgen. En de oorlog wordt in een soort sleutelromans beschreven, die misschien als absurdistisch overkomen maar dat in feite niet zijn. Op alle fronten wordt geprobeerd de oorlog te duiden. Aan het einde van de tweede wereldoorlog zie ik niets dan hoogverheven romanrethoriek, de Vijftigers. Pas zo'n 15-20 jaar daarna wordt de literatuur "makkelijker", in het hippie-tijdperk, toen alles helemaal goed ging. Ik vraag me af of je Vietnam een "crisis" kunt noemen. Voor het Amerikaanse leger, maar voor de doorsnee lezer? En hoe zit het met Korea? Zie je soortgelijke tendensen in Frankrijk, voor wat betreft Indo-China? Of in de Nederlandse literatuur, vlak na 1948? Ik zie het verband ook niet met de grote economische crisis van begin jaren '80. En ook niet met de wereldwijde impact van de perestrojka, de glasnost en het vallen van de muur. Evenmin met de crisis rond de eerste en tweede golfoorlog. Of de crisis van ca. 2003, na de internetbubble. Dus: ik acht de samenhang niet bewezen.

Oké. Maar er is dus volgens jou dan ook helemaal geen effect op de literatuur?

Daarvoor zul je een literatuuronderzoeker moeten inzetten. Iemand die typen literatuur kan definiëren in alle literatuur die de wereld rijk is, en dan kan kijken naar populariteit (verkoop, uitleen, overige) van genres in vastomlijnde perioden van crises.

Ik denk wel dat schrijvers reageren / reflecteren op de tijdgeest - en andersom gebeurt dat ook: dat de tijdgeest gevormd wordt door schrijvers. Daarvoor hoeft het evenwel niet speciaal (krediet)crisis te zijn. Tegelijkertijd moet ik denken aan het manuscript dat een van de SO'ers vond, geschreven door haar grootvader tijdens de vooroorlogse crisistijd. Of dat geschreven is uit psychische nood die de crisis met zich meebracht, of omdat de man nu eenmaal veel tijd had, werkloos als hij was, of dat hij ook zonder die omstandigheden was gaan schrijven over wat hem bezighield, zou ik niet durven zeggen. Wel is het nu een boek.

Ik deel de mening van Thérèse, die het scherp verwoordt. @ schlimazlnik: off-topic: Ik schrok een beetje toen ik onder uw bijdrage zag dat u proeflezer bent. Ik pik zomaar wat uit uw tekst van 20.26 uur: penny dreadfulls = penny dreadfuls, rethoriek = rhetoriek, tendensen = tendenzen enz. enz. Vreemd voor een proeflezer en een jurylid...

@ schlimazlnik: off-topic: Ik schrok een beetje toen ik onder uw bijdrage zag dat u proeflezer bent. Ik pik zomaar wat uit uw tekst van 20.26 uur: penny dreadfulls = penny dreadfuls, rethoriek = rhetoriek, tendensen = tendenzen enz. enz. Vreemd voor een proeflezer en een jurylid...

Als jij openbaar aan mijn kwaliteiten twijfelt, heb ik toch minstens het recht openbaar te reageren: ik ben een perfectionist. Godlof heb ik het afgeleerd om vluchtige communicatie (chat, forum) honderd keer te controleren en te herschrijven. Ik kijk alleen of de spellingcontrole aangeeft of het fout is en dat is in de voorbeelden die je geeft niet het geval. In ieder geval is tendensen volgens Van Dale ook correct, dus lijk je de verkeerde mieren te neuken. Ik heb geen zin de rest uit te zoeken voor iemand die niet eens controleert of zijn kleinerende opmerkingen correct zijn. Ik besteed mijn tijd liever aan zinniger dingen. Overigens is een proeflezer of een jurylid geen line-editor: een proeflezer/jurylid hoeft zich helemaal niet met spelling bezig te houden.

Het is helemaal 'in' om héél kort op de bal te spelen. Je merkt dat vooral in de (sociale) media. Nog voor een woord goed en wel uitgesproken is, wordt het geanalyseerd en bekritiseerd. Inspiratie haal je uit de dingen die gebeuren, die je meemaakt, die je ervaart, voelt of mist. De crisis zal zeker een invloed hebben op wat er geschreven wordt omdat ze deel uitmaakt van het leven.

Ik deel de mening van Thérèse, die het scherp verwoordt. @ schlimazlnik: off-topic: Ik schrok een beetje toen ik onder uw bijdrage zag dat u proeflezer bent. Ik pik zomaar wat uit uw tekst van 20.26 uur: penny dreadfulls = penny dreadfuls, rethoriek = rhetoriek, tendensen = tendenzen enz. enz. Vreemd voor een proeflezer en een jurylid...

Als je gaat verbeteren, doe het dan tenminste goed. Rethoriek moet retoriek zijn en tendensen is gewoon juist.

Ik vind dat ieder die publiceert op een schrijfsite op zijn spelling moet letten, want op een schrijfsite is schrijven - inclusief spelling - een serieuze zaak. Maar ik vind niet dat we in een topic over crisistijd en boeken daar op door moeten gaan. :ontopic:

Waar bestaat de huidige crisis uit en heeft iemand een voorbeeld van een boek waarin dat tot uiting komt?

Je vindt vooral non-fictie boeken waarin je tips krijgt om je te handhaven tijdens een crisis. :) Niet iedere crisis mondt uit in een grote depressie...

Voor mij is het een vreemd fenomeen dat rating bureaus en beleggers boven regeringen lijken te staan. Dat is nieuw bij mijn weten. Die rating bureaus en beleggers zijn denk ik zich zeer bewust van de macht die ze hebben. Ze buiten die uit en naar mijn gevoel hebben ze alle baat bij 'crisis'. Het geeft hen enorm veel manoeuvreerruimte. 'Crisis' is voor hen big business en zeer lucratief. Dat heeft de bevolking nog niet door. Als dat ogenblik aanbreekt en die bevolking over het struikelblok 'banken' hopt, is het hek wel van de dam. Een nieuwe wereldorde dringt zich dan op. Maar dat kan nog twee decennia duren. Ik zie geen rijen mensen aanschuiven op straat voor soep. De middenklasse is nog niet echt geraakt. In Griekenland heb je nu wel een ruilsysteem maar dat is 'plaatselijk'. Schrijven over de stilte voor de storm? Ik voel mij niet geroepen. Het is te vroeg.

Dat er nu andere boeken verschijnen dan tien, twintig, dertig jaar terug lijkt me duidelijk. De samenleving verandert, mensen veranderen, en daarmee veranderen ook de leeswensen van mensen. Het kan niet anders of dat is van invloed op de vorm, stijl en inhoud van boeken. Of de crisis al enige invloed heeft kunnen hebben, betwijfel ik. De vorige economische (banken) crisis duurde daarvoor eigenlijk te kort en de huidige crisis moet nog goed op gang komen. Vergeet niet, dat de boeken die nu verschijnen vrijwel altijd in de jaren hiervoor zijn geschreven. Bij mijn educatieve uitgever merk ik wel dat de boeken full-colour gedrukt worden en dat de prijzen omhoog gaan; maar ik neem aan dat je dat niet bedoelt, bavarios.

Ik heb gewoon maar iets opgeworpen om even de discussie op gang te brengen. Tendensen bij de uitgevers zijn ook interessant om te weten. Op de voorpagina staat dat de layout van boeken steeds belangrijker wordt. In Amerika was dit al het geval, en blijkbaar waait dit ook over naar Nederland. Allemaal een logisch gevolg van e-booken. Plaatjes, tekeningen/foto's worden logischerwijs steeds belangrijker in boeken. Trouwens, ik heb sowieso nooit begrepen dat er zo weinig tekeningen in boeken worden opgenomen. Alsof dat alleen iets voor kinderboeken is. De grenzen worden steeds weer opgeschoven.

Trouwens, ik heb sowieso nooit begrepen dat er zo weinig tekeningen in boeken worden opgenomen. Alsof dat alleen iets voor kinderboeken is.

Ik denk dat de meeste uitgevers er gewoon niet bij stil staan. Daarnaast kost het geld: de illustrator moet ook betaald worden. Worden de beelden in kleur gedrukt, zit je met nóg hogere kosten. Soms voegt beeld iets toe, maar zelf ben ik blij dat er in de meeste romans géén illustraties staan, want dan kan ik mijn eigen beelden vormen. Ik vind het soms al jammer als er een heel duidelijk personage op de cover staat...

Crisis of niet, ik denk dat mensen altijd boeken zullen blijven lezen, films kijken en naar muziek luisteren bij wijze van escapisme: lekker even weg uit de dagelijkse beslommeringen. Spanning, avontuur, romantiek... Dat is van alle tijden. Alleen de vorm verandert. Tja, tendensen: ik denk dat de thriller nog lang niet dood is. Mensen houden blijkbaar van de spanning en de adrenalinekick. In de jeugdliteratuur komt de thriller ook steeds meer op. En zijn paranormale liefdesverhalen heel populair, verweven met een epische strijd tussen goed en kwaad. En avonturenverhalen. Verder doen de komisch romantische meidenboeken het heel goed. Dat zal altíjd wel zo blijven.

Ik ben zelf net aan een nieuw verhaal begonnen waarin de hp met een overspannenheid te maken heeft. Al is de 'crisis' daarvoor niet helemaal de oorzaak, toch gebruik ik deze om zijn situatie nog wat aan te zetten. Ik hoop dat ik daarmee de actualiteit van het verhaal niet te kort doe in mogelijk 'betere' tijden. Leuk om op dit moment weer even op dit topic te stuiten.

Iedere tijd kent zijn literaire stroming. Ga maar na wat er allemaal de revue is gepasseerd in de Westerse wereld: het classicisme, de romantiek, het realisme, naturalisme, symbolisme, modernisme, postmodernisme, en dan nog invloeden van andere continenten, zoals bijvoorbeeld het magisch realisme vanuit Z-Amerika. En dan nog binnen Nederland zelf zoals de Tachtigers en oorlogsliteratuur. We kunnen wel stellen dat we nu in de tijd van de massaliteratuur leven. Literatuur voor de massa. Ik denk dat de periode van de komende tien jaar, waarin het allemaal minder zal gaan met de economie, mensen gaan bezinnen op zichzelf en de toekomst, de wereld als gevaarlijk wordt beschouwd, een nieuwe literaire stroming zal opkomen. Over een jaar of 50 kunnen we zeggen: ah, dat was die stroming. Zo gaat dat. Het commerciële aspect heeft zich echter blijven gevestigd en zal niet snel verdwijnen. Dit commerciële aspect beschouw ik als een goede drijfveer. Er zal meer onderzocht moeten worden wat de lezer wil. De tijd van zweverige literaire boekjes, saaie boeken, zal hopelijk een keer definitief voorbij zijn. Hopelijk zijn pseudo-literaire schrijvers als Zwagerman en Grünberg met hun slushpile van saaie boeken definitief uitgestorven over tien jaar. De Nederlandse literatuur is aan een grondige revisie toe. Het heeft te lang stilgestaan.

Toch is het nog maar zeer de vraag of de huidige crisis tot een breekpunt of omslag zal leiden. Maar zoals je zegt, dat zien we wel over vijftig jaar. Ook heb ik sterk mijn twijfels bij wat je noemt het commerciele aspect. Ik zie commercie over het algemeen meer tot vervlakking en versaaiing leiden dan naar artistieke opsteiging.

Toch is het nog maar zeer de vraag of de huidige crisis tot een breekpunt of omslag zal leiden. Maar zoals je zegt, dat zien we wel over vijftig jaar. Ook heb ik sterk mijn twijfels bij wat je noemt het commerciele aspect. Ik zie commercie over het algemeen meer tot vervlakking en versaaiing leiden dan naar artistieke opsteiging.

Nou, dat is óók helaas een neveneffect van commercie. Echter, wanneer er helemaal niks te verdienen zou zijn met schrijven, hoeveel mensen zouden er dan nog schrijven? Het is in die zin een stimulans dat het toch tienduizenden mensen aan het schrijven zet, die de hoop hebben om een succesvol boek te kunnen schrijven, die kan zorgen voor hun levensonderhoud of zelfs meer dan dat.

Het is in die zin een stimulans dat het toch tienduizenden mensen aan het schrijven zet, die de hoop hebben om een succesvol boek te kunnen schrijven, die kan zorgen voor hun levensonderhoud of zelfs meer dan dat.

Wel vreemd dat ze dat dan juist in een crisistijd zouden willen, wanneer er geen droog brood te verdienen valt?

De Nederlandse literatuur is aan een grondige revisie toe. Het heeft te lang stilgestaan.

Deze mening van jou is wel meer dan bekend. Alleen: wat bedoel je met het?

Wel vreemd dat ze dat dan juist in een crisistijd zouden willen, wanneer er geen droog brood te verdienen valt?

Dat staat er helemaal los van. Dit gaat over schrijven in het algemeen: Het is een extra drijfveer voor schrijvers, als ze weten dat ze ook in potentie er iets mee zullen verdienen, crisistijd of niet.

Deze mening van jou is wel meer dan bekend. Alleen: wat bedoel je met het?

Ja, ik heb nu eenmaal een mening. Die hoeft gelukkig niet met die van jou te stroken. Ik bedoel met het de staat van de hele Nederlandse literatuur. Er zijn nauwelijks tot geen vernieuwingen geweest de laatste jaren. De enige kleine vernieuwing die je zou kunnen noemen is de doorbraak van Maghrebijnse schrijvers, die zowel qua inhoud en qua schrijfstijl toch ietsjes afwijken van de standaard. Maar hun niveau en vernieuwing is net niet hoog genoeg om door te kunnen breken op mondiaal vlak of te zorgen voor een nieuwe literaire stroming.

Trouwens, ik heb sowieso nooit begrepen dat er zo weinig tekeningen in boeken worden opgenomen. Alsof dat alleen iets voor kinderboeken is.

Ik doe onderzoek naar boeken van militaire schrijvers en dit is een van de dingen die erg opvalt. Bijna alle boeken van militaire non-fictie schrijvers - niet alleen de self-published, maar ook die van reguliere uitgevers - hebben een fotosectie in het midden met 8 of 16 pagina's full-colour foto's, die meestal door de auteur zelf gemaakt zijn. Da's redelijk uniek voor boeken die op volwassenen gericht zijn.

Ja, ik heb nu eenmaal een mening.

Dat staat je vrij. Je mag je alleen afvragen of je mening in kracht toeneemt wanneer je hem op alle terreinen te pas en te onpas verkondigt. Dat de NL literatuur ondermaats zou zijn, heeft geen betrekking op het door jou gestarte onderwerp. Daarbij mag je je afvragen of je in de positie bent om deze mening bij voortduring te verkondigen. Je maakt geen deel uit van de literaire familie, dat wil zeggen: je hebt geen enkele publicatie op je naam staan, en bij het experiment literair schrijven heb je je onbeargumenteerd als een haas teruggetrokken. In Proeflezen plaats je niets. Dat alles staat je - nogmaals - vrij, maar je negatieve houding is te vergelijken met die van een gast in een botanische tuin die in het duister bordjes plaatst bij de bloemen die hem niet aanstaan. Zoiets zou je nooit doen. Het zou ook niet getolereerd worden. Dat is niets voor een gast. Dat geldt ook voor hier. Neem het a.u.b. ter harte, en vlucht niet in een hernieuwde discussie die tot niets anders leidt dan bovenstaande conclusie. Wil je een mening geven, onderbouw hem. Kun of wil je niet onderbouwen, alleen maar kreten slaken, creëer daarvoor een eigen plaats. Met andere woorden: plaats bordjes in je eigen tuin.

Dat, bordjes plaatsen in je tuin, is dus ook een mening en niet meer dan dat?

Kunst betrekt zich op de wereld, en kan zich enkel op de wereld betrekken, zoals het denken ook enkel in betrekking op "iets" kan gebeuren. (Neem zowel 'wereld' als 'iets' breed, hoewel oneindigheid niet 'iets' in de wereld is in strikte materiele zin kan het denken zich er wel op betrekken). Zo kan het dus niet anders dat andere situaties andere kunst opleveren. Tegelijk is kunst niet enkel iets wat je doet, het is iets dat een bepaalde verhouding heeft tot alle andere zaken. De verhouding, de status, van kunst verandert ook met de tijd (de opvatting van kunst zit natuurlijk in de situatie vervat, maar het is denk ik de moeite waard het expliciet te vermelden). Zo zie je dat in de romantiek de kunst de rol krijgt de mens toegang te verlenen tot 'het sublieme', als het ware de rol die religie tot dan toe gespeeld had. Halverwege de 19e eeuw, als 'Duitsland' in grote politiek maatschappelijke onzekerheden en strijd verwikkeld is zie je juist de opkomst van de biedermeierkunst (brave burger kunst) waarin de rol van kunst is af te leiden van het onzekere dagelijkse leven. En in de jaren '60 krijgt kunst weer een hele vitale rol als 'middel' tot het doorbreken van het aftandse maatschappelijke rollenpatroon van de 40'er en 50'er jaren en het bevrijden van het individu. Ook nu, als de crisis de situatie dermate zal veranderen zal de kunst veranderen. Als er een hevige crisis komt, in termen van grote algemene armoede, dan verwacht ik inderdaad meer de stuiverromans en de goedkope uitvlucht, als daarentegen, zoals in de jaren '60, de crisis meer een morele crisis is/wordt, dan verwacht ik meer politieke kunst. Maar het is lastig. 'De situatie' is niet meer eenduidig, maar zeer gedifferentieerd, complex, veelvoudig. Een historische situatie is op het moment dat die van kracht is wellicht per definitie onvatbaar voor hen die erin leven, maar onvatbaarheid lijkt een kernwoord van de huidige situatie te zijn. Ik vind het moeilijk te zeggen wat er gaat gebeuren, wellicht zullen we pas weten wat er gebeurd is (in de kunst maar ook in het algemeen) als we weer in de volgende situatie zitten. Misschien is dat de tragiek van de mens

... Een historische situatie is op het moment dat die van kracht is wellicht per definitie onvatbaar voor hen die erin leven, maar onvatbaarheid lijkt een kernwoord van de huidige situatie te zijn. Ik vind het moeilijk te zeggen wat er gaat gebeuren, wellicht zullen we pas weten wat er gebeurd is (in de kunst maar ook in het algemeen) als we weer in de volgende situatie zitten. Misschien is dat de tragiek van de mens

Een prachtig betoog, vooral de laatste regels. Erg mooi.

Kunst betrekt zich op de wereld, en kan zich enkel op de wereld betrekken, zoals het denken ook enkel in betrekking op "iets" kan gebeuren. (Neem zowel 'wereld' als 'iets' breed, hoewel oneindigheid niet 'iets' in de wereld is in strikte materiele zin kan het denken zich er wel op betrekken). Zo kan het dus niet anders dat andere situaties andere kunst opleveren. Tegelijk is kunst niet enkel iets wat je doet, het is iets dat een bepaalde verhouding heeft tot alle andere zaken. De verhouding, de status, van kunst verandert ook met de tijd (de opvatting van kunst zit natuurlijk in de situatie vervat, maar het is denk ik de moeite waard het expliciet te vermelden). Zo zie je dat in de romantiek de kunst de rol krijgt de mens toegang te verlenen tot 'het sublieme', als het ware de rol die religie tot dan toe gespeeld had. Halverwege de 19e eeuw, als 'Duitsland' in grote politiek maatschappelijke onzekerheden en strijd verwikkeld is zie je juist de opkomst van de biedermeierkunst (brave burger kunst) waarin de rol van kunst is af te leiden van het onzekere dagelijkse leven. En in de jaren '60 krijgt kunst weer een hele vitale rol als 'middel' tot het doorbreken van het aftandse maatschappelijke rollenpatroon van de 40'er en 50'er jaren en het bevrijden van het individu. Ook nu, als de crisis de situatie dermate zal veranderen zal de kunst veranderen. Als er een hevige crisis komt, in termen van grote algemene armoede, dan verwacht ik inderdaad meer de stuiverromans en de goedkope uitvlucht, als daarentegen, zoals in de jaren '60, de crisis meer een morele crisis is/wordt, dan verwacht ik meer politieke kunst. Maar het is lastig. 'De situatie' is niet meer eenduidig, maar zeer gedifferentieerd, complex, veelvoudig. Een historische situatie is op het moment dat die van kracht is wellicht per definitie onvatbaar voor hen die erin leven, maar onvatbaarheid lijkt een kernwoord van de huidige situatie te zijn. Ik vind het moeilijk te zeggen wat er gaat gebeuren, wellicht zullen we pas weten wat er gebeurd is (in de kunst maar ook in het algemeen) als we weer in de volgende situatie zitten. Misschien is dat de tragiek van de mens

Prachtig, prachtig. Scherpe kijk.