Lid sinds

17 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker

Foutieve samentrekking of niet?

25 april 2008 - 9:47
Ik geef direct toe dat ik geen boek heb over grammatica, maar om er nou één aan te schaffen omdat ik worstel met het volgende... Ik zie vaak samentrekking waarbij in het tweede deel van de zin het woord dat weggelaten wordt op een andere plaats zou komen te staan dan in het eerste deel van de zin; onderwerp en werkwoordsvorm staan dan omgekeerd. Ik vraag me af of dat nou wel of niet mag. Ik denk van niet vanwege bovenstaande, maar ik zie het zo vaak dat ik het wellicht fout heb. Ik zal een paar voorbeelden geven van zinnen die ik tegenkwam in teksten: 'Gaat u zitten,' kraste ze en (ze) wees naar een houten stoel... 'Welterusten,' zegt hij en (hij) glipt ook onder de dekens. Omdat er in de tehuizen in de buurt waar ik woonde geen plaats was en (ze) lange wachtlijsten hadden... (Dit is denk ik een iets ander voorbeeld, maar ik kan er niet de vinger op leggen wat er nou anders is :confused: )

Lid sinds

18 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 10:23
De eerste twee voorbeeldzinnen zou ik wat tussen haakjes staat weglaten. De laatste zin is inderdaad anders. Mijn gevoel zegt over de laatste zin dat sommige zinsdelen niet op de juiste plaats staan of kunnen worden weggelaten. Ik zou "waar ik woonde" weglaten. Maar dit zijn mijn 2 eurocentjes en daar koop je tegenwoordig niets meer mee!

Lid sinds

17 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 10:46
Omdat er in de tehuizen, in de buurt waar ik eerst woonde, geen plaats meer was (voor ze dit kan weg) omdat er lange wachtlijsten....... In de eerste twee voorbeelden, mag volgens mij in de eerste zin het onderwerp wel weg, omdat het toch duidelijk is wie er kraste. In de tweede zin ligt dat volgens mij ook wel zo, maar voor mijn eigen duidelijkheid zou ik daar het onderwerp wel bijzeten, maar volgens mij hoeft het niet. Tja, zo heeft iedereen z'n eigen gevoelswaarde bij een bijzin. Maar als in de bijzin achter de komma duidelijk is waarop het onderwerp slaat, hoeft het ond. niet meer herhaald te worden.

25 april 2008 - 11:07
De eerste twee zinnen kunnen prima zo. De derde zin is iets anders: het onderwerp is 'er' (officieel heet dit 'plaatsonderwerp') en de zin gaat vervolgens anders verder, namelijk met 'hadden', wat niet combineerbaar is met 'er'. Wanneer de zin was: ... en lange wachttijden waren... had dit net aan gekund. Met een onderwerp als 'er', dat erg onbepaald is, vallen er vrijwel geen zinnen samen te trekken.

Lid sinds

16 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 13:44
Ik zou bij alle zinnen "ze" invoegen, al was het alleen maar om het verhaal makkelijk leesbaar te houden. Bij zin drie gaat het om de verandering van positie van de tehuizen. Als je het onderwerp "ik" ook ná "en" doortrekt, heb jij dus lange wachtlijsten, in plaats van de tehuizen. Zij worden na de "en" losgehaald van het "in".

Lid sinds

17 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 14:35
Grappig, ik heb toevallig dit laatst uitgezocht n.a.v. opmerkingen van iemand op mijn teksten en deze vraag gesteld aan de taaldienst. Zij gaven het volgende antwoord: Uw zin is niet fout - áls je bereid bent het weggelaten onderwerp op de juiste plaats erbij te denken. Dus: - 'Is goed', knik ik en (ik) schud de zak met kastanjes leeg op de tafel. Maar veel lezers zijn geneigd de inversie (de volgorde 'knik ik') in gedachten te handhaven in het vervolg van de zin: - 'Is goed', knik ik en schud (ik) de zak met kastanjes leeg op de tafel. Die laatste zin is niet juist. Daarom raden we altijd aan om in zakelijkere teksten (non-fictie) deze verkeerde lezing te voorkomen en het onderwerp ook in het vervolg van de zin te expliciteren. In romans is juist de weglating heel gebruikelijk en dat illustreren we ook in het advies op http://www.onzetaal.nl/advies/tantebetje.php (in de zinnen die met 'Kokend van woede' beginnen). Het is aan de schrijver om te bepalen of zo'n samentrekking fraai is of niet.

Lid sinds

17 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 14:39
De schrijfwijzer van Renkema geeft trouwens een ander advies dan onze taal, Renkema keurt het gebruik van zo'n 'tante betje' sowieso af ook in verhalende teksten.

Lid sinds

17 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 14:40
Ha Favake, kijk, dat geeft nu eens goed antwoord op mijn vraag! :thumbsup: Ik vroeg me al af of ik deze vraag ook aan de Taaldienst voor kon leggen maar was niet zeker van het antwoord. Ik ben dus ook zo'n lezer die geneigd is de inversie te handhaven, en daarom vroeg ik me af of de samentrekking juist was. Het mag dus wel. O, crosspost met jou. Ja, ik ben er zelf dus ook niet toe geneigd om zo te schrijven.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 16:00
Ik voeg het soms toe of laat het juist weg om de vaart in het verhaal te beinvloedden. Moet het verhaal snel gaan, dan minder woorden. Wil ik dat de lezer langzaam leest of rust krijgt, dan alles uitschrijven. Ben wel blij dat de taaldienst het ermee eens is, ik vind het net zo´n mooi hulpmiddel.

Lid sinds

17 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 16:06
Volgens mij kan het in Trenke's eerste twee zinnen prima. Blijft duidelijk wat nou het onderwerp is. Ik hou van die vorm :) In de derde zin zit het onderwerp van wat je weg wil laten volgens mij te ver van de tehuizen af om het in één keer te begrijpen - of wat er dan ook mee is. Daar zou ik wel een 'ze' extra plaatsen.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
25 april 2008 - 17:25
Ik zou overal de woorden tussen de haakjes invoegen. De derde zin is anders omdat het woord tussen de haakjes niet eerder ook al in de zin voorkomt.

Lid sinds

17 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
3 mei 2008 - 16:02
Ik vind het lelijk als je de onderwerpen weglaat in de eerste twee zinnen. Je voegt ze toch automatisch op dezelfde plek in als het eerste stuk. Ik heb ook altijd geleerd dat het gewoon fout is, maar ik ben niet zo voor het streng volgen van regels, zeker niet in fictie. Ik vind het gewoon niet mooi.