Lid sinds

4 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

centraal conflict essentieel?

Hallo allemaal,

Vanmorgen las ik 'Stenen voor een ransuil' van Maarten 't Hart uit. Hoewel ik het verhaal aardig vond, viel mij op dat er geen centraal conflict in lijkt te zitten. Ja, de HP worstelt met zijn geloof, maar dat is niet de hoofdzaak binnen het verhaal (hooguit deel daarvan). En ja, de HP worstelt ook al met zijn geaardheid, maar daarmee begint hij pas vrij laat in het boek.

Kortgeleden las ik 'Ivanov' van Hannah Bervoets. Ook hier geen centraal conflict volgens mij: de HP wil niets, streeft niets na, verandert niet, wordt niet tegengewerkt... Het verhaal overkomt hem en lijkt hem zelfs koud te laten: tientallen jaren na de cruciale gebeurtenissen in het verhaal is het puur toeval dat hij zich er weer enigszins mee bezighoudt.

Beide verhalen zijn uitgebracht door uitgeverijen van naam; de 'Ransuil' zelfs als debuut. 'De Ransuil' verscheen in 1971, daarvan kan ik me nog voorstellen dat het stof deed opwaaien met gevloek en homofiel geflikflooi tijdens een mis; maar voor 'Ivanov' gaat zelfs dat niet op.

Beide verhalen las ik met matig plezier, wat ik in belangrijke mate wijt aan dat ontbrekende conflict: geen queeste, geen dilemma's, geen tegenwerking... alle gebeurtenissen lijken de HP slechts te overkomen. Of zie ik het over het hoofd, herken ik het niet? Is er inderdaad geen centraal conflict, dat elke schrijfcursus zo dwingend voorschrijft? Hoe heilig zijn de geboden die wij aspirant-schrijvers krijgen voorgeschoteld? Welk gat zit er tussen de leermeesters en de uitgeverijen?

 

Ik ben heel benieuwd naar jullie reacties.

Groet, Vincent

 

Lid sinds

13 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

 

Ik denk dat het zinnig is onderscheid te maken tussen literatuur en populaire lectuur. De schrijfregels waar je als amateurschrijver mee om de oren geslagen wordt (ook hier op het forum, ook door ondergetekende), zijn shortcuts naar pakkende, spannende scènes die een lezer meeslepen. Dat is het doel van lectuur. Je wilt iets schrijven wat fijn leest en waar een lezer vrij moeiteloos doorheen komt.
Literatuur heeft andere doelen. Literatuur is soms traag en moeilijk verteerbaar, en dat mag. Dan kan het zijn dat het boek bij jou niet in de smaak valt, omdat het thema je niet genoeg aansprak om je te verleiden door het misschien trage proza heen te werken. Sois.

De stelling "een verhaal heeft een duidelijk centraal conflict nodig" is pure larie. Wel kun je stellen dat "een verhaal met een duidelijk centraal conflict vaak pakkender is dan een verhaal zonder".
Verhalen hebben geen regeltjes nodig, schrijvers zijn vrij. Aspirant-schrijvers die braaf de schrijfregeltjes opvolgen, zullen hoogstwaarschijnlijk geen literaire werken afleveren. Wel spannende lectuur.
Beide worden uitgegeven. Verschillende uitgevers hebben verschillende oogmerken. Ik vermoed dat de uitgever van de boeken die je noemt geen lectuur beogen te publiceren. Een traag en kabbelend verhaal van zelfontdekking waarin toeval de drijvende motor is, kan veel zeggen over het leven. Dat maakt het literatuur - het maakt geen page-turner. (Niettegenstaande dat er ook bijzonder vlot geschreven literatuur bestaat, natuurlijk.)

Als je wilt weten hoe je pakkende, heldere en vlotte teksten schrijft, dan zijn schrijf- en plotregeltjes handige tools. Maar als je literair schrijver wilt worden, kan ik je aanraden om je advies niet op een forum vol mede-amateurs en schrijfregeltjes te zoeken. Investeer dan in een vakopleiding tot schrijver. Of stop je tijd en geld in het kopen, analyseren en assimileren van duizend literaire werken.

Lid sinds

4 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Als antwoord op door Diana Silver

Hallo Diana,

Bedankt voor je reactie! Jouw berichtje had ik al eerder gezien, ik had gehoopt op meer reacties, uiteraard zijn die nog altijd welkom.

Je bevestigt de vermoedens die ik al lang heb: dit forum mikt eerder op lectuur dan op literatuur. En mijn belangstelling ligt eerder bij die laatste categorie. Ik ben soms ambitieus en altijd zoekend, dus ik zal ook van dit forum de zaken meepikken die me bevallen.

 

 

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator

(...) dit forum mikt eerder op lectuur dan op literatuur.

Niet. Elke narratieve dan wel poëtische of experimentele benadering is welkom.

In antwoord op je startvraag: literatuur kenmerkt zich niet enkel door conflict. Soms gebeurt er niets in een verhaal, maar gebeurt er tóch iets. Het is mede aan de vaardigheid van de lezer om het belang en de strekking van een tekst te ervaren, te begrijpen, te doorzien of aan te voelen.

Dan kom je op de vraag: wat is literatuur? Dat is een ander topic waardig (en er zijn ook al topics over op het forum).

Hoe heilig zijn de geboden die wij aspirant-schrijvers krijgen voorgeschoteld?

Die zijn niet heilig. Het zijn richtlijnen waar je je voordeel mee kunt doen, zeker als je net met je dikke teen in de vijver van creatief schrijven stapt. Maar er zijn natuurtalenten; die hebben de geboden niet nodig, zij schrijven uit zichzelf literatuur (of een goeie whodunnit, chicklit, Young Adult of anderszins).

Welk gat zit er tussen de leermeesters en de uitgeverijen?

Dat hangt van de leermeester en de uitgeverij af. Je kan de ene appel niet met de andere vergelijken: elke Morgana en Alkmene is een appel, maar niet alle appels zijn Morgana's of Alkmene's. Het zijn verschillende rassen, oud en nieuw. Voor allebei is een markt, mits ze gezond zijn.

Toch zullen veel leermeesters volgens bepaalde criteria teksten beoordelen - en als ze goed geschoold zijn of met een scherp oog genoeg teksten gezien hebben, vallen de beginnersvalkuilen vanzelf op. Daar zullen ze dan iets van vinden. En dat heeft effect op het al dan niet uitbrengen van een werk.

En mijn belangstelling ligt eerder bij die laatste categorie. 

Als je reactie op een eigen tekstfragment wilt, kunnen forummers er in Proeflezen, elders op de site, hun feedback op geven. Doorgaans kom je daar een stuk verder mee.

Ik ben soms ambitieus en altijd zoekend, dus ik zal ook van dit forum de zaken meepikken die me bevallen.

Daar is het forum - en ook de rest van de site, plus Schrijven Magazine - precies voor bedoeld. 

Lid sinds

13 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Hoe heilig zijn de geboden die wij aspirant-schrijvers krijgen voorgeschoteld?

Er is wat mij betreft één axioma, en dat is het beginsel van de fictionele droom. Een fictieverhaal is per definitie niet echt en de lezer wil worden 'getransporteerd naar' (ondergdompeld in) een andere wereld, de wereld die de schrijver heeft gecreëerd. Hierbij staat de reis centraal en niet zozeer de bestemming (anders zou je een verhaal simpelweg kunnen samenvatten).

De schrijfregels zijn van dit axioma afgeleid, maar kun je naast je neerleggen indien daarmee de fictionele droom niet wordt verstoord. Verbreek je de fictionele droom te vaak - ergo, de lezer wordt er te vaak aan herinnerd dat het verhaal nep is -, dan zal de lezer geen reden hebben om door te lezen. Helaas zijn er veel schrijvers die obstinaat de regels aan hun laars lappen zonder te weten wat ze aan het doen zijn. Ik zou zeggen: volg de regels, tenzij je een reden hebt om af te wijken en je de toets van een onverbroken fictionele droom doorstaat.

Lid sinds

8 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Ik heb zowel Ivanov als Stenen voor een ransuil niet gelezen en ben dat ook niet echt meer van plan na dit gematigd positieve verkooppraatje van je, Vincent. Of hebben beide boeken wel degelijk een indruk op je achtergelaten? Ik denk namelijk dat precies dát een van de grootste verschillen tussen literatuur en populaire lectuur is.

Ik sluit me aan bij bovenstaande reacties, want hier worden zinnige dingen gezegd. Zoals Diana bijvoorbeeld al zei: "Literatuur heeft andere doelen [dan populaire lectuur]":

In literatuur staat vaak niet een extern conflict centraal, zoals het geval is in populaire lectuur, maar een filosofisch conflict. Schrijvers van literatuur kunnen door middel van symboliek, subtext, e.d. een vraag centraal stellen, vaak een levensbeschouwelijke, die de lezer lang na het lezen van het werk kan blijven achtervolgen. Een boek blijft op deze manier 'bij je'.

In populaire lectuur is precies dít regelmatig het grootste gemis naar mijn mening: what you see is what you get, in dat geval. Extern conflict drijft het verhaal, geeft er een gevoel van urgentie aan, terwijl filosofisch conflict de échte urgentie en het doel van het boek behelst - als je ervoor kiest om dit in je werk op te nemen, en (nog belangrijker) hier ook succesvol in slaagt. Het mooiste, naar mijn idee, is als je beide soorten van conflict succesvol in je werk kunt incorporeren en op deze manier de lezer zowel in een meeslepend verhaal weet te trekken, áls hem/haar voer tot denken geeft.

De tips voor schrijvers die online te vinden zijn, zijn wel degelijk bouwstenen voor een goed verhaal waar iedere schrijver weet van moet hebben, denk ik. Ken de regels (of geboden, in jouw woorden) voordat je ze breekt! Tenzij je natuurlijk een natuurtalent bent en vanuit de losse pols zó de beste literatuur ooit schrijft. Dat weet ik natuurlijk niet van je. ;)

Lid sinds

13 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Er is zgn literatuur die slecht is geschreven en, in de definitie hierboven, geweldig geschreven lectuur. Ik vergelijk het altijd met de sterren van restaurants: je hebt vijfsterrenrestaurants en de snackbar op de hoek, en alles wat ertussen zit.

Zoals @DeMan zegt zijn interne conflicten vaak meer literair. Waarom? Omdsat die raken aan het leven/het mens zijn, een algemene waarde hebben. Externe conflicten zijn meer concreet en meer verhaalspecifiek, denk ik. 

 

Lid sinds

8 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Interessante vraag: in hoeverre is conflict nodig? Ik zou geneigd zijn te stellen dat conflict nodig is om het verhaal boeiend te maken voor de lezer. Dat conflict kan extern zijn (bv. een externe tegenstander) of intern zijn (bv. een psychologisch, karakteriëel of filosofisch conflict), of nog beter een combinatie van beide: om het externe conflict te overwinnen moet het hoofdpersonage eerst zijn intern conflict de baas kunnen. In de film 'Arachnophobia' moet de protagonist eerst zijn angst voor spinnen overwinnen (een soort van catharsis dus), vooraleer het verhaal goed kan aflopen.

Ik heb ooit gelezen dat Hergé in zijn stripverhaal 'De juwelen van Bianca Castafiore' een vertelling wou brengen waarin "niets gebeurde". Toch is hierin ook een extern conflict te vinden, namelijk de diefstal van waardevolle voorwerpen. Kuifje gaat dan op onderzoek naar de dader, en dit simpele gegeven houdt het verhaal aan de gang.

Lid sinds

8 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Goed opgemerkt Martijn! Je hebt het verhaal precies nog fris in je geheugen zitten. Bij mij is het al wat weggezonken. Dus een verhaal waarvan de auteur zegt dat er "niets in gebeurt" zit vol met conflicten, om het voor de lezer boeiend te houden.