Club Schrijven Magazine: Personages

Mijn hoofdpersoon ben ik zelf. Wanneer ik schrijf. Ik beleef alles wat er gebeurt zelf en dat maakt dat het (be)schrijven op een natuurlijke manier verloopt.
Ook de andere personages bestaan echt. Ze leven. Ik hoef ze niet te verzinnen, ze zijn er. Aanwezig. Altijd. In mijn hoofd.
Ik schrijf in de ik-vorm en alles wat mijn hoofdpersoon meemaakt voelt echt. Dat ik met haar meeleef is te zwak uitgedrukt. Ik leef niet mee, ik beleef mee.

Beter kan ik het niet uitleggen.

Dat er schrijvers zijn die tijdens het schrijven hun personages "oproepen" en ze zonder moeite weer gedag zeggen wanneer ze hun laptop dichtklappen kan ik me moeilijk voorstellen. Ik weet dat er schrijvers bestaan die een dergelijke afstand kunnen houden, maar voor mij is dat onmogelijk.

Mee eens, Kim.

Hoe kun je nou niet dag en nacht met je personages leven?
Marionetten in de macht van de plot moeten volgens mij automatisch typetjes worden in plaats van echte persoontjes. Dat is handig voor boeken á la Ludlum.
Maar wil je echt diepgang krijgen, moet je er dan niet bij voorbaat al vanuit gaan dat de personages ten minste de helft van de plot zelf maken?

Ik zie mijn hoofd- en bijpersonen voor me en dan kruip ik in hun huid en bèn ik ze. Op die manier, dus door in hun huid te kruipen, leer ik ze door en door kennen. Ze worden dan een deel van mij, zodat ik inderdaad dag en nacht met ze leef. Ze zijn daarom zeker geen marionetten van het plot. Integendeel, ze maken het plot.

Met een dreumes en een peuter in huis blijven personages helaas niet lang in mijn hoofd zitten. Teveel kabaal. :wink: Daarom schrijf ik vaak eerst wat korte verhalen om ze beter te leren kennen. Als ik voel dat ik het personage op kan roepen zoals ik een vriendin voor me kan zien begin ik aan het langere verhaal.

Wat mijn hoofd- en bijpersonages betreft: ik baseer de meesten op bestaande mensen uit mijn omgeving :wink:
Daarbij geef ik ze dan nog een leuke of juist onhebbelijke eigenschap om ze niet al te herkenbaar te maken.
Tot nog toe werkt dit prima, nu maar hopen dat ik niet een keertje bijv een moordenaar nodig heb voor een verhaal. Want die zitten gelukkig niet in mijn omgeving :wink: . (althans, dat hoop ik niet!)

Ik baseer ze ook op mensen die ik ken, maar zonder ze al te herkenbaar te maken.

Ik ken mijn personages door en door; ik weet hoe ze eruit zien, wat ze denken, hun dromen en angsten. Sommigen zijn gebaseerd op mensen die echt bestaan hebben. Ze krijgen diepgang door zichzelf te zijn. Zo is de slechterik nooit helemaal slecht en de goedaardige hoofdpersoon nooit zo braaf en bang als hij lijkt. Ze doen onverwachte dingen en maken ruzie met elkaar. Het lijkt zo'n ingetrapte deur en toch is dat wat personages tot bijna echte mensen maakt. Mijn personages liegen ook wel eens, zonder dat hun vriend zegt 'Volgens mij zit je nou te liegen'. Ze zijn altijd een beetje onvoorspelbaar, net echte mensen dus. Tijdens het schrijven worden ze mijn vrienden die ik altijd met me meedraag. Eigenlijk zou ik mijn manuscript weer eens moeten opsturen maar dan zijn ze niet meer alleen van mij, een vreemd gevoel :wink:

Ten eerste leg ik voor elke personage een dossier aan. Daarvoor gebruik ik een checklist die op de site staat van een literaire magazine waar ik zelf aan meewerk. Daarmee krijg ik niet alleen een goed beeld van de personage NU maar ook heb ik inzicht in zijn/haar verleden en de verhoudingen tot de belangrijkste mensen om de personage heen. Feitelijk bouw ik zijn heden en verleden wat mij een zo compleet mogelijk referentiekader geeft. Zo compleet mogelijk betekent dus dat er altijd zaken zijn die je zelfs als schrijver niet kent/weet. Het lijkt soms het echte leven. Dan denk je dat je iemand kent...

Ten tweede gebruik ik method acting bij het schrijven vanuit een personage. Dat gaat dusdanig ver dat ik dat ook doe voor bijpersonen. De essentie is voor mij om echt te leren denken, voelen, ruiken, lopen etc. als die desbetreffende personage. Met andere woorden, echt in de huid kruipen van elke personage. Dat is veel makkelijker als je een duidelijk referentiekader hebt van die personage. Nogmaals, het hoeft niet compleet te zijn maar bepaalde houdingen moeten en/of kunnen daardoor verklaard worden.

Terwijl je schrijft zal het beeld van elke personage duidelijker/scherper worden. Uiteraard vanwege het feit dat één of een aantal personages tegen conflicten aanlopen en daardoor gedwongen worden om over "nieuwe" situaties na te denken (lees: hoe los ik dit conflict/probleem op).

Al met al is het een organisch proces.

Ik kan jullie van harte 'Wie schijft...' van Elizabethe George aanraden. Al ben je geen fan van haar werk, ze geeft verschillende handvaten om structuur aan te brengen en om echt diep over je personages na te denken. De ambachtelijke kant van het schrijven komt uitstekend aan bod, minder abstract dan in 'Het geheim van de schrijver' van Renate Dorrestein. Succes!

Tijdens een cursus moest ik een keer een aantal van mijn personages "interviewen" over een van de andere personages. In dat interview liet ik ze vertellen wat ze van die ene persoon vonden. Dit gaf verrassend veel inzicht in zowel die ene persoon, alswel in de karakters van de "geinterviewde" personages.

Ik vond het een hele leuke oefening. Een aanrader!

Een goede tip die een schrijfster tijdens een lezing gaf om personages tot leven te brengen, was door gebruik te maken van herkenbare emoties. Iedere lezer kent emoties als verdriet, angst, blijdschap etc. Hierdoor kun je als schrijver je lezer betrekken bij je (hoofd)persoon, terwijl er verder misschien wel allerlei hele ongeloofwaardige dingen gebeuren.

Verder vind ik het altijd goed werken om voor de waarneming van je personages alle zintuigen in te schakelen. Het maakt een karakter 'meerdimensionaal' als hij al zijn zintuigen gebruikt, in plaats van alleen een of twee. Het kan een valkuil zijn om je personages alleen te laten zien en horen bijvoorbeeld. Vergeet niet de verschrikkelijke stank van de verstopte riolering of de heerlijke smaak van een goedgebakken biefstuk toe te voegen. Dat geeft leven aan het personage.

Ook het geven van een verleden aan je karakters vind ik essentieel. De persoon moet, als hij dertig jaar is, al dertig jaar geleefd hebben en niet als dertige jarige geboren worden, omdat de schrijver besloten heeft dat hij dertig is.

Ik ben zelf niet dag en nacht bezig met mijn personages. Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel jaloers ben op mensen die dat wel hebben. Het lijkt me prettig omdat je op die manier (denk ik) heel dichtbij je personages staat. Misschien dat het ooit nog komt :!:

Groet Set

Ook ik maak een waslijst van eigenschappen, opleiding, uiterlijk, onhebbelijkheden, verleden als dat nodig is om een bepaalde eigenschap te kunnen verklaren, enz van mijn personages. Of het nu om hoofd- of bijpersonen gaat.
Ik leef niet de hele dag met mijn personages, dan zou ik de rest van mijn werk niet meer kunnen doen. Wel de vrije momenten als ik mijn hoofd niet bij mijn werk hoef te houden. Ik kan dan behoorlijk afwezig zijn, tot ergernis van mijn omgeving. Uren naast iemand lopen die met haar hoofd in de wolken zit, is niet echt gezellig.

Soms maak ik een lijst met eigenschappen per persoon. Van geboortedatum tot gewicht, haarkleur en lievelingseten aan toe. Soms doe ik dat ook niet.
Het ligt een beetje aan het aantal personages. Zolang ze nog op de vingers van één hand te tellen zijn, hoef ik geen aparte dossiers aan te leggen.

Geloofwaardig worden personages op het moment dat ze niet volledig goed of volledig slecht zijn. Een seriemoordenaar kan een geweldige vader zijn voor zijn zoontje (om maar even in extremen te praten), een grote verleider kan een kleinzielige trek in zijn karakter hebben.
Het zijn net mensen 8) .

Een trucje dat ik vaak uithaal (vraag me alsjeblieft niet uit welke schrijfbijbel ik die tip heb) en dat ik al verschillende keren heb genoemd op dit forum, is de personages over elkaar laten vertellen (ipv sec schema's maken met eigenschappen van mijn personages ).
A over B , B over A , C over A en B etc.
Op deze manier kwam ik erachter dat een van mijn personages een ander maar een naïef persoontje vond. Daar had ik nooit eerder bij stil gestaan. Het gaf me de kans meer spanning aan te brengen tussen deze twee personen.

Wat een leuke tip om je personages over elkaar te laten vertellen. Ik ga dat a.s.a.p. proberen toe te passen in mijn Elle-verhaal.

Mijn personages staan vaak heel dicht bij mezelf. Autobiografische elementen kun je nooit uitbannen denk ik maar hoe meer ervaring je met schrijven hebt hoe makkelijker het zal gaan om je personages van jezelf ' los te maken'. Maar wat dat betreft kan ik nog heel veel ervaring gebruiken. :?

Wat een supertip, Eufdrie! Ik gebruik ook een schema om mijn hoofdpersonen te doorgronden, maar wat ze over elkaar dachten, daar had ik nog niet bij stilgestaan.
Thanks! :D

uiteraard geef je geen beschrijvingen van de eigenschappen van je personages (dat zijn de eerste lessen die je leert). In de loop van het verhaal kom je daar achter door reacties van de personages op elkaar, door dialogen, door situatiebeschrijvingen/reacties. Ik doe niet anders dan zo de lezer mijn personages te leren kennen en zijn/haar eigenschappen te laten ontdekken. Ook geen beschrijving van hoe iemand eruit ziet. Anders dan dat de persoon zichzelf ziet in bv een spiegel. Als je vanuit een persoon schrijft kan dat ook niet anders. Je kunt pas iets beschrijven als je personage datgeen zelf ziet of beleeft.
Anders ben je de alwetende verteller. Dat schijnt niet meer van deze tijd te zijn.

Om te beginnen maak ik altijd een uitgebreide checklist aan van ieder personage nog voordat ik begin met schrijven.
Ik vorm mij vervolgens een beeld van hun uiterlijk en zoek daarna op het internet naar foto's die daarmee overeenstemmen. Tot slot print ik die bewuste foto uit en voeg er de checklist met de meest voor de hand liggende karakteromschrijving aan toe.

Mogelijk is er in mijn verhaal een belangrijke rol weggelegd voor een meedogenloze zakenman. In zo'n geval zoek ik naar de foto van een scherpzinnige man in een driedelig pak. Als voornaamste karaktereigenschap kies ik dan voor betweterigheid.
Bij een trouwe huishoudster hoort daarentegen een eenvoudige dame met een brede glimlach. Iemand waar de eenvoud en het werkplezier vanaf straalt.

In tegenstelling tot de meeste schrijvers spelen mijn personages geen rol gedurende de tijd dat ik met andere werkzaamheden bezig ben. Zodra ik mijn verhaal oppak komen de personages weer tot leven. Ik werp allereerst een blik op alle foto's, bespeur hun passie en aversie, en kan daarna gelijk aan de slag.

Daar ben ik het totaal mee eens. Ik werk nooit met lijsten. Mijn personage groeit als het ware vanaf de eerste zin en ik kruip als het ware in haar huid. Ik ben haar en zij is mij. Ik beleef als het ware alles wat ze doet en laat haar dingen doen die ik altijd al heb willen doen, maar waar ik op de een of andere manier nog nooit aan toe ben gekomen of nooit durfde :?

Ik maak geen lijsten. Personages komen bij mij binnenlopen als ik schrijf en stellen zich zelf vaak ter plekke voor. Ik ken ze dan nog maar nauwelijks maar naarmate het verhaal vordert komen ze steeds meer tot leven.
Ook kan ik er van te voren nauwelijks over nadenken over hoe een personage moet zijn. Dat is een proces dat al schrijvende gebeurd.
Als ik een verhaal opzet, maak ik de grote lijnen eerst zichtbaar, gebeurtenissen, tijdszones enz. Personages zijn dan nog heel vaag. Maar ze zijn er wel en ontwikkelen zich meer naarmate ik meer schrijf.

Heel herkenbaar Gerty!

Ja, leuk is dat hè? Het geeft ook vaak verrassende inzichten in sommige personages. Ik had dit ook al aangehaald:

Sorry, Marlies. Ik had helemaal over jouw berichtje heen gelezen.
We hadden het inderdaad over hetzelfde.

Ik gebruik meestal een foto van mijn personages. Knip die ergens uit of zoek een ansichtkaart in een kaartenwinkel . Ik hang die boven mijn laptop. Vaak praat ik met ze. Ik schrijf meestal weinig op over de personages, maar aan de foto's kan ik heel veel zien over hun verleden, hun wensen en dromen en zomeer.

Lastig is het dat de illustrator soms een heel ander persoon tekent op de omslag.

Dat kan ik me voorstellen! Kun je hem/haar niet de foto meegeven, als een soort voorbeeld?

Betekent dit dat je nooit over bijvoorbeeld een tachtigjarige kapitein uit Armenië zou kunnen schrijven?

En dat elk boek over jezelf gaat?

Oftewel: Hoe anders zijn je personages dan jezelf? Tot hoever kun je gaan?

Hoe maakt een personage een plot? Heb je daar voorbeelden van?

Interessant idee: eerst een kort verhaal schrijven om je personage beter te leren kennen. Doe je dat altijd? Doen meer mensen dit?

Met herkenbare emoties ben je er volgens mij nog niet: dan heb je nog geen literair personages dat het verhaal voortstuwt. De echte interessante literaire personages (Holden Caulfield, Frits van Egters, Don Quichotte) heb juist iets vreemds, iets over-de-tops.

De meeste emoties zijn voor iedereen wel herkenbaar toch? Alleen de gebeurtenissen die de emoties oproepen kunnen op honderden manieren verschillen. Doordat de lezer de emoties herkent, kan de lezer beter meeleven. Dat hoeft niet te zeggen dat het verhaal of het personage saai is. Je kunt de vreemdste dingen laten gebeuren, maar het verhaal toch geloofwaardig houden door (bijv.) gebruik te maken van emoties die voor iedereen herkenbaar zijn. (Nogmaals; volgens die schrijfster en ik kon er een heel eind in meekomen)

Set