Hangt van de uitgever af. Als die opmerkingen voor verbeteringen geeft en je daarna vraagt het nog eens in te sturen, dan moet je dat natuurlijk doen. In de praktijk komt dat volgens mij maar weinig voor. Als je de tijd hebt, dan zou ik adviseren om de uitgever van je eerste keuze als eerste te proberen.

Daaruit besluit ik eigenlijk dat het 'not done' is om het na een afkeuring aan te passen en dit pakweg een half jaar later opnieuw naar dezelfde uitgeverij op te sturen omdat je denkt dat het dan wel kans op slagen heeft.

'Not done' is een groot begrip. Het is geen ongeschreven wet. Je kunt het altijd proberen om een vernieuwd manuscript naar dezelfde uitgever op te sturen. Het punt is echter dat uitgevers de redenen van afkeuring meestal niet beargumenteren. Dat doet een tekstbureau. Dus mocht je onzeker zijn over je manuscript kun je daar terecht voor een beoordeling. Daar hangt een prijskaartje aan, dat weet ik. Maar uitgevers laten je meestal middels een standaardafwijzing weten dat er voor jouw manuscript geen plek is binnen hun fonds. Een uitgever komt pas met argumentatie over wat er beter kan als men vindt dat je manuscript wel degelijk potentie heeft maar dat er nog het één en ander moet worden bijgeschaafd. En om er achter te komen wat dat één en ander is, nodigt men je uit voor een gesprek. Natuurlijk kun je zo'n onderbouwing in eerste instantie afwijzen en vervolgens je manuscript aanpassen om het op te sturen naar die eerste keuze, maar dat geeft je niet de garantie dat je verhaal daar wel uitgegeven wordt. Daarom zou ik het ook eerst naar de uitgever opsturen die bovenaan je lijstje staat.

Naar allemaal tegelijk opsturen.

Het kan, ik mocht van een kinderboekenuitgever ook mijn verhaal na herschrijf op hun aanwijzingen nog een keer insturen. Helaas was het toen nog steeds niet wat ze ervan verwachtten. Een andere keer bij een andere uitgever heb ik zelf gevraagd of ik het na herschrijf opnieuw mocht insturen, omdat ik daar positief commentaar met een enkele kanttekening had gekregen. Dat verhaal is toen alsnog wel uitgegeven. Stuur het inderdaad gewoon eerst naar drie uitgeverijen tegelijk en kijk dan verder. Tegenwoordig is een halfjaar wachten op een reactie geen uitzondering.

Vragen staat inderdaad vrij, maar ik zal nooit ongevraagd een manuscript voor de tweede keer naar eenzelfde uitgever sturen, ook niet als ik er van overtuigd ben dat het een sterk verbeterde versie is. Waarschijnlijk werkt dat averechts en kijken ze er niet eens meer naar. Toch heeft je vraag me aan het denken gezet. Een paar jaar geleden stuurde ik de eerste 50 pagina's van een nog onvoldragen en onaf manuscript naar drie bekende uitgevers met als voorspelbaar gevolg drie standaardafwijzingen. Nu het manuscript (op een haar na) is afgerond en dankzij het commentaar van een paar prima proeflezers naar mijn eigen bescheiden mening sterk verbeterd is, ga ik het met een stuk meer vertrouwen opnieuw naar wat uitgevers sturen. Nu had ik die drie eerste uitgevers eigenlijk al van mijn lijstje geschrapt, maar de vraag is of dat wel zo verstandig is. Ik ga denk ik alsnog overwegen om in elk geval bij één van die uitgevers uit te leggen hoe het zit en te vragen of het zin heeft het (nu voltooide) manuscript nog een keer in te sturen.

Dakota Flynn, Hay, ik denk eigenlijk dat je het niet eens hoeft te vragen, maar gewoon weer moet sturen naar die uitgeverijen. Gezien het enorme verloop van redacteuren heb je grote kans dat de redacteur die toentertijd jouw manuscript afwees, allang bij een andere uitgeverij werkt. En zo niet, dan kan het zijn dat hij/zij je een tweede kans gunt. Zo niet, dan heb je pech inderdaad. (Maar soit, dan heb je het in elk geval geprobeerd.)

Je zou zomaar gelijk kunnen hebben, Foher! Maar er speelt nog iets anders mee. Een standaardafwijzing in de trant van 'We hebben uw manuscript met belangstelling gelezen, maar moeten helaas concluderen dat het niet past in ons fonds ...' (ook als genre en doelgroep perfect aansluit bij dat fonds) doet ook iets met je eergevoel. Ik moet dan echt wel wat overwinnen om het een tweede keer bij zo'n uitgever te proberen, zelfs als ik rationeel gezien weet dat ik dat op goede gronden doe.