Wat is ritme?

Voor mij is ritme het meegaan op de ademhaling en de hartslag van het gevoel dat je oproept.

[Ritme] is een voorwaarde om je te kunnen verliezen in een verhaal.

Als iemand vraagt is het ritme goed, zou ik kijken of het bij het verhaal en de stijl past.

Bedacht voor het meedenken, jongens. Mooie reacties.

Voor mij is ritme het meegaan op de ademhaling en de hartslag van het gevoel dat je oproept.

Mooie woorden, hoewel voor een definitie iets te zweverig, zou ik denken.

Niets meer dan dat, JP?

Dat je dat gevoel in regels of wetmatigheden kunt vangen, geloof ik niet.

wat versta jij onder ritme? Wat - behalve zinslengte - maakt het ritme van een tekst? Wanneer is ritme 'goed'? En wat dat betreft: wanneer is het ritme slecht? Zou 'is het ritme effectief?' geen betere vraag zijn?

De vraag is voor mij: als je het verhaal hardop voorleest, loop je dan vast of leest het vlot?

Mijns inziens is ritme een kwestie van beklemtoonde - en onbeklemtoonde lettergrepen:

Goed uitgevoerd spoken word heeft een heel herkenbaar ritme. En het wordt echt geweldig als dat ritme je niet opvalt/stoort tijdens het lezen, maar eruit knalt wanneer je (de schrijver) de tekst hoort voordragen.

@ Leonardo: Ja, ik kan me helemaal vinden in wat je daar zegt. Een groot deel van het verschil tussen jouw twee voorbeelden zit 'm in de woordkeus en de keuze van details in de handeling. Het verschil in beklemtoning merk ik als lezer pas op wanneer ik er expliciet op let (hetgeen ik in een romantekst nooit doe). Dus enig effect van die beklemtoning moet wel onbewust zijn. Maakt het wel praktisch onmogelijk vast te stellen hoe groot het effect van het ritme is in verhouding met het effect van de woord- en detailkeus.

Typisch (of niet?) dat de mannen, met name JP, de vraag van Diana nogal analytisch, om niet te zeggen zakelijk benaderen. Zelf ben ik het toch meer met de 'zweverige' antwoorden van Hilde en Mirandala eens. Als een verhaal voor mij het juiste ritme heeft, geeft me dat het gevoel dat het zo en niet anders geschreven had kunnen worden. Dat je dat gevoel in regels of wetmatigheden kunt vangen, geloof ik niet.

M.i. hebben beide fragmenten een ander ritme (vooral de eerste zin van Willemien heeft een kordaat ritme). Merk op dat bij binnenkomst Jacquelien dezelfde woorden spreekt als Willemien maar dat de toon anders ‘voelt’ door het beeld dat je van haar hebt gekregen uit de voorafgaande drie zinnen. Mijn stelling is dat de woordkeus en het ritme dat beeld haast subliminaal versterken. Eens of niet eens?

Hilde, Mirandala en jij beschrijven naar mijn idee het effect, het gevoel, dat ritme teweeg kan brengen. janp en Leonardo wijzen op middelen om dat ritme en dat gevoel te creëren.

Ik ben best muzikaal, inclusief ritmegevoel en ook in staat om voorgeschreven passen te onthouden. Maar als je mij op de dansvloer ziet, lach je je kapot. Ziet en zag er nooit uit.

Ademhaling

Tijdens mijn muziekstudie, lang geleden, moest ik Bach, mozart enz analyseren, waar ik toen een enorme hekel aan had. Waarom? Omdat het de muziek kaalplukte. Die mooie klanken werden een rekensom. Heel knap en kunstig, maar geen muziek meer. Zo zie ik het ook met het ritme in een verhaal. De compositie van een verhaal kan net zoals de muziek niet zonder een ritme. En hoe dat ontstaat, daar moet je als schrijver, denk ik, niet te bewust mee bezig zijn? Ik weet niet of Bach bewust, met die rekensom, componeerde. Misschien had hij, met die bewustheid niet zulke mooie klanken geschreven? Zo denk ik, dat ritme, na het schrijven van een tekst pas objectief geanalyseerd kan worden, maar niet tijdends het schrijven. Het gaat gedeeltelijk vanzelf vanuit je gevoel voor taal. Als iemand ritme mist, niet automatisch dat ritme beleefd, ben je als lezer niet geboeid.