Moreel kompas - schrijverskompas

@Anaïd, die keuze inderdaad. Ik heb hier ook lang over gedacht. Voorlopige conclusies: zodra de schrijver geforceerd over de grens gaat, is het te merken aan het verhaal. Het is dus geen kwestie van jezelf een grens opleggen en een verhaal, dat expliciet in detail had moeten zijn, 'verbraven', maar aanvoelen hoe ver je per verhaalgeval kunt gaan. Dat heeft dus niets met een door de buitenwereld opgelegd moreel kompas te maken, maar met de kunst van de schrijver, die dan blijkbaar juist heeft aangevoeld welke details toevoegden en welke de kracht uit het verhaal zouden halen. --- Wat dat betreft kan een slecht geschreven verhaal zo nietszeggend overkomen - ondanks expliciete details, dat ik me als lezer kwaad maak omdat: het alle clichés aanroert die er zijn en dat er ondertussen naar mijn gevoel iets vreselijks (heel random in voorbeeld: een hp met kanker, een verkrachting, de jodenvervolging als setting) wordt misbruikt om een dun verhaal te dragen. Dan klapt het verhaal in elkaar onder het gewicht van het misbruikte onderwerp. Soms moet de blik van de moordenaar spreken, soms het blikkerende mes. Soms de blik van het slachtoffer, gericht op de punt van het mes - vlakbij zijn oog. En dan is het misschien wél belangrijk in de scene om de pijn en angst van het slachtoffer haast analytisch te beschrijven: hoe het mes in het oog drong, etc. Maar soms, is het genoeg om de rechercheur te laten zeggen dat de moordenaar het slachtoffer met een mes in het oog had gestoken; de moordenaar is dan simpel neergezet als het monster. Ik ben er nog niet helemaal uit, maar ik merk dat ik makkelijker op het randje schrijf nu ik me er bewust van ben, en daar was het allemaal om begonnen: ik wil niet in een veilige marge schrijven. Hilde zegt: wat is je referentiekader? Je als schrijver verplaatsen in de personages maakt dat je referentiekader meedraait, denk ik. Daarom moet het heel duidelijk zijn wat functioneel is voor het verhaal, en elke keer dat je over de grens gaat van je eigen kader, toets je dat automatisch. Je moet als schrijver dan wel goed weten wat het onderliggende thema is van je verhaal, anders wisselt het perspectief van het kompas van het personage naar dat van de schrijver. Het moreel kompas van de schrijver ligt bij het zo goed mogelijk verwoorden, verhalen van het thema. Voorbeeld verkrachting: Een verkrachting in fictie mag wat mijn moreel kompas betreft niet alleen gaan om het beschrijven van lust of seks, qua onderliggend thema. Iemand die macht over een ander wil hebben, de machteloosheid van een persoon die iets wordt aangedaan, is dan het thema, denk ik. Of de aanzet van een hoofdpersoon in herstel die de ervaring overkomt, of de aanzet naar een verhaal waarin de verkrachter zijn straf krijgt. Dan ligt het referentiekader van de schrijver daarin, juist de afschuwelijkheid van de verkrachting te benoemen en als dat goed genoeg gebeurt, is er geen moraliserend wijzend vingertje nodig. Een verhaal waar een verkrachting in voorkomt, zonder dat voldoende uit te werken geeft een clichébeeld van een verkrachting en dat vind ik dan juist bijzonder kwalijk. Dan moeten die verschrikkelijke details er in, anders heeft die verkrachting geen waardige plaats in het verhaal. Kan de schrijver dat beeld voor zijn kompasgevoel geen recht doen, dan kan dat het beeld er maar beter uit. @Myssica: de verkrachting van een gemaakte wond die Karin Slaughter beschreef, is het excerpt dat ik eigenlijk wilde plaatsen. Ik heb het niet gevonden en ook niet zelf gelezen, maar wel over gelezen. Conclusie: bij zo’n beeld moet duidelijk zijn dat het in het verhaal staat om aan te geven wat een monster de antagonist is, en is het beeld ondergeschikt. Het moet walging bij de lezer oproepen, een wens om te lezen dat de moordenaar zijn gerechtigde straf krijgt. Want als het dat niet doet, is de functie van het beeld weg. Als de schrijfster het beeld alleen gebruikte om te laten zien dat ze het kon bedenken, of omdat ze daarmee voldeed aan de verwachting dat haar boeken nu eenmaal zulke stukken horen te bevatten: is de grens van haar kompas overschreden? @Ostinato: Funny games is een geweldig voorbeeld. De meest onthutsende scène die ik mij herinner komt trouwens niet van het vele geweld, maar van het moment dat er wordt 'valsgespeeld'. Er zijn hier misschien mensen die Funny games niet kennen, dus even cryptisch: die scène met de afstandsbediening. Het gevoel dat gerechtigheid eindelijk zou zegevieren en toen, boem. Ik zat echt te stuiteren in mijn bioscoopstoel. Vol van onbevredigde wraakgevoelens, werd ik van mijn eigen referentiekader naar het - bedoeld valse - kader van de schrijver geschopt. Fantastisch bedacht.

Toen ik de schrijftips van Peter Minten op de homepage las, moest ik aan dit topic denken. Ik noem de vier die mij het meest aanspraken: - Confronteer je met het leven. Als je niet leeft, heb je niets om over te schrijven. - Probeer de eindeloze contradicties in het leven van mensen niet te begrijpen, schrijf erover. - Schrijven is onmogelijk zonder je comfortzone ver achter je te laten. - Een manuscript wordt pas relevant als het zo confronterend en geloofwaardig wordt dat je het niet meer aan je vrienden en buren durft te laten lezen.

Ik zou het niet weten zo'n moraal kompas. Ik vind de oplossing van Bronja (#5) wel erg goed. Moest daar zelf ook meteen aan denken. Je kunt personages over details laten praten waardoor expliciete viezigheid beter verteerbaar wordt. Ook kun je het een en ander gedoseerd uitsmeren.

Hoi dwe, de personages in dialoog over de details te laten praten is inderdaad een manier om afstand te scheppen. Voor mij is dat meer hoe je de spijker inslaat. Is die spijker eenmaal geslagen, maakt het niet uit hoe je dat hebt gedaan, met een hamer, met een schoen, met je voorhoofd, met een dialoog. Het kompas bepaalt hoe diep je de spijker (dat onderwerp in dat thema) hamert, waar je hem spijkert (gedoseerd of in een lange scene) en of je hem wel in dat thema moet spijkeren. @Woodpecker: Ik begrijp wat je wil zeggen en het zijn goede richtlijnen. Toch, dit zijn niet per se punten die op het moreel kompas slaan. Met punt 4 ben ik het - in de context van dit topic - dan ook niet eens: hoe confronterend en geloofwaardiger de fictie, hoe beter het thema is uitgewerkt, zou ik zeggen. Daarmee is de schrijver dan ook des te trotser, het doel is bereikt. Iedereen mag het lezen. Mits het eigen kompas is gevolgd.

Nu raak je mijn vakgebied, Mir en snap ik pas waarover het ongeveer gaat. Het gaat over de functie en niet over moraal. Als je de spijker met zo min mogelijk klappen het hout in wilt slaan neem je de eerste persoon tegenwoordige tijd (ik noem deze de hamer). Wil je dat het hout splijt, dan neem je de grootste spijker die je kunt vinden (overtreffende trap in details). Wil je dat het plankje niet meer loslaat, dan neem je een iets kleinere spijker (goed verhaal). Ik denk dat bovenstaande vooral met vakmanschap te maken heeft.

Hahaha ja. En, met het eigen kunnen onderkennen niet verwarren met overschatten. Op het moment dat de schrijver merkt dat de spijker te groot is voor het plankje moet hij of zij niet proberen om het plankje dan maar met grof geweld op de spijker te hameren. Benodigd is een ander plankje, de spijker is al hard genoeg. Ik verdiep me momenteel in zwaluwverbindingen.

http://www.schrijvenonline.org/nieuws/boekhandela… Ik heb het boek niet gelezen, heeft iemand dat wel?

Ik heb het boek niet gelezen, heeft iemand dat wel?

Neen, maar zou je het willen lezen, als in de context van je topic?

Ik niet, nee. Die verhaalinsteek voegt niets toe aan het onderwerp, maar dat is slechts mijn mening, anderen kunnen daar anders over denken. Het boek past inderdaad goed bij het topic. Ik heb ook de titel van het topic aangepast, naar moreel kompas - schrijverskompas ( let wel, niet als tegenstelling).

http://www.tzum.info/2014/01/recensie-kristien-he…

De schrijfster roept interessante vragen op over angst, afhankelijkheid, schuld, boete en de problematiek rond vergeving, maar dit boek komt pakweg een jaar of vijftig te vroeg om als roman te kunnen fungeren. Je kunt de controverse niet schuwen, maar het nu aankaarten van dit heikele onderwerp doet twijfel rijzen omtrent de zuiverheid van de motieven van de schrijfster. Guus Bauer

Dit boek past zeker goed bij je topic. Guus Bauer pretendeert te weten [serieus?] dat zoiets over 50 jaar een roman zou kunnen zijn. Ik denk dat de wereld iets sneller draait. Mijn moreel kompas zegt; het boek is precies op tijd. Zoals elk boek!

De zuiverheid van de motieven van de schrijfster zou gelijk kunnen staan aan de motieven van degenen die het boek kopen/lezen. Wat betreft het schrijven voor een doelgroep dan een schot in de roos.

Het is een goed voorbeeld, naar mijn mening. Toen ik las dat er een boek kwam, moest ik fronsen en nam ik mij voor het nooit te lezen. Eerder een onderbuikgevoel dan een redenatie, hoewel ik later wel wat argumenten heb bedacht. Kennelijk heb ik als lezer grenzen. Ik zal ze dan als auteur zeker ook hebben, want ik schrijf graag wat ik zelf zou willen lezen.

Ja, ik ook. Het fronsen, het voornemen het niet te willen lezen en het onderbuikgevoel. Misschien ook omdat er een perspectief in dit verhaal is dat niet verteld kán worden. Omdat die kinderen het niet meer na kunnen vertellen. Hou jij dan ook maar voor eeuwig je mond, denk ik dan. Kruip onder een steen.

Hou jij dan ook maar voor eeuwig je mond, denk ik dan. Kruip onder een steen.

:?

Hou jij dan ook maar voor eeuwig je mond, denk ik dan. Kruip onder een steen.

:?

jij = Martin (mijn eerste gedachte, toen ik las over het boek. Ik nuanceer mijn eerste gedachte nu eenmaal zelden) Excuses Wood, miste inderdaad de verwijzing naar artikel. http://www.tzum.info/2014/01/recensie-kristien-he…

Voorop staat dat een schrijver een stem mag geven aan om het even welk bestaand persoon. Ook wanneer het de ex-vrouw van de meest beruchte zedenschender van België betreft.

Ik zie de meerwaarde niet. Elk bestaand persoon > prima. Wil nog steeds niet zeggen dat ik hoef te lezen hoe de schrijfster Martin een stem geeft. Of dat een boekhandelaar het móét inkopen. Wat betreft de schrijfster:

Hemmerechts houdt zich strikt aan de biografische feiten van Dutroux en zijn slaafs volgende vrouw. Dat is prima, een eerste voorwaarde bij ‘historische’ fictie zelfs, maar in dit geval is de sluier die de schrijfster over de werkelijkheid legt veel te dun. De gezichten van Martin en Dutroux duiken ongewild bij zowat elke alinea op. Odette en M krijgen niet de kans om personages te worden ondanks dat Hemmerechts nergens de wandaden zelf beschrijft.

In bold refereert aan het innerlijk kompas van de schrijfster, denk ik. Of, waar het faalde.

Het is maar net welke recensie je in dit geval leest. Dit voelt al heel anders: http://www.vn.nl/Artikel-Literatuur/Denken-als-de… Ik zal dit boek niet lezen, omdat het onderwerp me niet boeit. Het feit dat het juist Hemmerechts is die dit boek schrijft, wekt wel mijn interesse. Ik heb er totaal geen moeite mee dat iemand dit onderwerp aansnijdt, maar ik ben dan ook niet zo van het innerlijk kompas.

Dat lucht op, Mirandala. Ik dacht dat het op de schrijfster gericht was. Ik moet bekennen dat ik toch aandrang voel om het boek te lezen. Ik ben namelijk benieuwd, welke stem zij Martin geeft. Daarna heb ik pas een mening, wellicht niet eens een oordeel, over het boek.

De weerzin komt niet van het onderwerp: man pleegt misdaad en vrouw is medeschuldig - maar van het perspectief. Duidelijk dat er niets is dat Martin zou kunnen zeggen, dat wat er is gebeurd minder erg maakt en niets dat een verklaring kan geven die plausibel genoeg is. Ze wist dat de kinderen er waren - en ze liet ze sterven. Dus: waarom zou een schrijver iets willen schrijven dat bij de ene helft van de lezers weerzin oproept en die het boek dus niet zullen willen lezen, en waarom koopt het resterende deel wel het boek? Want dat is dan de doelgroep.

Ik zou het boek nooit kopen, ik heb dus geen idee waarom mensen dat willen lezen. De fascinatie van de schrijfster voor deze vrouw begrijp ik wel. Ik verwacht in een boek als dit geen verklaring, maar wel een onderzoek naar het waarom. Hoe is het mogelijk dat iemand hierin meegaat? Hoe denkt deze vrouw? Hoe staat ze in het leven? Er zijn zoveel vragen die je kunt stellen, waar je als schrijver mee aan de slag zou willen. Dat stuk begrijp ik heel goed. Ik vraag me af of ze stilgestaan heeft bij eventuele lezers. Als ik een verhaal als dit zou schrijven, zou ik daar niet bij stilstaan. Ik kan me heel goed voorstellen dat ik zo'n personage zou gebruiken in een verhaal.

Ik vraag me af of ze stilgestaan heeft bij eventuele lezers. Als ik een verhaal als dit zou schrijven, zou ik daar niet bij stilstaan. Ik kan me heel goed voorstellen dat ik zo'n personage zou gebruiken in een verhaal.

Het is eigenlijk geen verhaal hè, dat is toch wel anders. Met een fictief personage kan veel meer. Met een fictief personage, gebaseerd op een echt persoon, ook. Ik kan mij niet voorstellen dat deze schrijver niet bij de ontvangst heeft stilgestaan.

Het feit dat het juist Hemmerechts is die dit boek schrijft, wekt wel mijn interesse.

Gaat het dan toch om wie het schrijft en niet wat geschreven is?

Als ik het ga lezen is het inderdaad vanwege de vraag hoe iemand zo ver meegezogen kan worden. Het is makkelijk mensen af te schilderen als monsters. Sommigen zijn het. Anderen worden meegezogen in monsterachtig gedrag. Dat laatste houdt me bezig, wat maakt dat mensen hun normen en waarden verliezen en meegaan in onmenselijk gedrag. Ik begrijp de weerzin, maar toch.

Als ik dit boek zou lezen, zou het sec zijn om te zien hoe de schrijfster het aan heeft gepakt. Ik zou het daarvoor echter niet kopen. Edit: Iets wat ik gewaardeerd zou hebben, is als de gehele opbrengst uit de publicatie naar een gerelateerd goed doel zou gaan. De gehele opbrengst, zonder enige winst voor alle betrokkenen. Ik vind daar nergens een verwijzing naar, dus neem vooralsnog aan dat er wel iemand verdient aan dit boek.

Als ik het ga lezen is het inderdaad vanwege de vraag hoe iemand zo ver meegezogen kan worden. Het is makkelijk mensen af te schilderen als monsters. Sommigen zijn het. Anderen worden meegezogen in monsterachtig gedrag. Dat laatste houdt me bezig, wat maakt dat mensen hun normen en waarden verliezen en meegaan in onmenselijk gedrag. Ik begrijp de weerzin, maar toch.

Geen kritiek op jou! Waarom is iemand dan zo geïnteresseerd in anderen hun gedrag? En is dit een drijfveer voor schrijvers om toch de lezer te lokken? Met eigenlijk ditzelfde gegeven; de schrijver wil weerzin begrijpelijk maken voor een ander maar met een verborgen agenda. NB De schrijfster Kristien Hemmerechts acht ik hoog. Maar toch.

Yrret, Ik ga geen oordeel of mening uitspreken over de schrijfster. Ik heb het boek niet gelezen en bovenal: ik heb haar er nooit over gesproken, en zal waarschijnlijk daartoe nooit in de gelegenheid zijn. Ik ben, als lezer, ook niet zozeer geïnteresseerd in het gedrag van anderen, maar in de vraag en het antwoord daarop: zou ik ooit op zo'n punt kunnen komen, had ik ooit op zo'n punt kunnen komen?

Edit: Iets wat ik gewaardeerd zou hebben, is als de gehele opbrengst uit de publicatie naar een gerelateerd goed doel zou gaan. De gehele opbrengst, zonder enige winst voor alle betrokkenen. Ik vind daar nergens een verwijzing naar, dus neem vooralsnog aan dat er wel iemand verdient aan dit boek.

Ervan uitgaan dat je gedachten uitwisselt, dit niet een z/w/stelling is, zou je dit ook als een vorm van moreel besef "opdrukken" kunnen beschouwen. Ik zou het zelfs heel zwak vinden als een schrijver over zo`n onderwerp zich verschuilt achter; "ik doe het voor een goed doel" en je hiermee ook een vorm van angst toont voor de publieke opinie. Stel dat een schrijfster van dit formaat zoiets al achter de schermen doet. Ben je [ook ik] dan niet te snel met een oordeel?

Nogmaals @Yrret, De kern is eigenlijk, dat ik meen mijn moreel kompas als mens te kunnen (of zelfs moeten) ijken aan dergelijke verhalen. Wellicht ook mijn moreel kompas als schrijver. Het zal mij hoe dan ook aan het denken zetten en meer vertellen over mijzelf.

Nogmaals @Yrret, De kern is eigenlijk, dat ik meen mijn moreel kompas als mens te kunnen (of zelfs moeten) ijken aan dergelijke verhalen. Wellicht ook mijn moreel kompas als schrijver. Het zal mij hoe dan ook aan het denken zetten en meer vertellen over mijzelf.

Als je het als mens doet, doe je het ook als schrijver. Het willen ijken aan anderen zal niet haalbaar zijn om de zelfkennis te vinden die er echt toe doet.

Ik ijk me niet aan anderen, ik ijk mijn motieven, mijn zwaktes, mijn valkuilen, mijn hoogmoed en veronderstelde morele gelijk.

Edit: Iets wat ik gewaardeerd zou hebben, is als de gehele opbrengst uit de publicatie naar een gerelateerd goed doel zou gaan. De gehele opbrengst, zonder enige winst voor alle betrokkenen. Ik vind daar nergens een verwijzing naar, dus neem vooralsnog aan dat er wel iemand verdient aan dit boek.

Ervan uitgaan dat je gedachten uitwisselt, dit niet een z/w/stelling is, zou je dit ook als een vorm van moreel besef "opdrukken" kunnen beschouwen. Ik zou het zelfs heel zwak vinden als een schrijver over zo`n onderwerp zich verschuilt achter; "ik doe het voor een goed doel" en je hiermee ook een vorm van angst toont voor de publieke opinie. Stel dat een schrijfster van dit formaat zoiets al achter de schermen doet. Ben je [ook ik] dan niet te snel met een oordeel?

Nee, ik zou het logisch vinden als iemand bij voorbaat aangeeft niets te willen verdienen aan het geven van een stem aan Martin. ( niet alleen de schrijfster, ook de uitgever en zeker Martin zelf) En dat men dat ook aangeeft en beredeneert. Denken aan een goed doel en stilstaan bij wat er gebeurd is, met geld een gerelateerd doel steunen vind ik zeker geen zwaktebod, eerder validatie van de gevoelens van mensen wat betreft het precaire onderwerp. Er had zelfs een fonds opgezet kunnen worden, dat beslist waar het geld heen gaat. Te altruïstisch kun je volgens mij niet snel zijn, zeker als je iets goed te maken hebt (Martin) dat niet goed te maken valt. En ik oordeel niet hoor. Niet over de schrijfster tenminste. Ik wil dit kompasthema enkel uitdiepen en dat doe ik in dit topic.