Profile picture for user Diana Silver
Diana Silver

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker

Interpunctie in dialogen

 27 juni 2013 - 21:32
To whom it may concern. Hieronder een kort overzicht van een paar vuistregels die je kunt hanteren in de opmaak van je diaglogen. Let op, het zijn dus vuistregels, die je hopelijk in staat stellen je dialogen vlug en overzichtelijk wat te verbeteren. (Voor een uitgebreidere uitleg van achterliggende regels, verwijs ik jullie graag door naar post #36 van deze thread, waar Schlimazlnik zo goed was alles wat scherp te slijpen. Voor de precieze officiële regels is de website van OnzeTaal altijd een aanrader, dan kun je bijvoorbeeld hier even kijken: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/873/, of hier http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/871.) Een voorbeelddialoog, waar ik een hoop fouten in heb gemaakt die ik beginnende schrijvers vaak zie maken: Stel. Je schrijft een verhaal en één van je personages, Piet, begint te praten. ‘ik ga iets zeggen’. ‘waarom zou je dat doen’ vraagt Henk. Piet haalt zijn schouders op. ‘nou’ zegt hij ‘zomaar!’. Hiermee is hun conversatie afgelopen. 1. Wanneer je een gesproken zin begint, doe je dat op een nieuwe regel. Je schrijft een verhaal en één van je personages, Piet, begint te praten. ‘ik ga iets zeggen’. ‘waarom zou je dat doen’ vraagt Henk. Alleen in het geval dat het personage eerst een handeling verricht vóórdat hij iets zegt, hoeft dat niet: Piet haalt zijn schouders op. ‘nou’ zegt hij ‘zomaar!’, en daarmee is de conversatie afgelopen. 2. Ook binnen aanhalingstekens gelden de interpunctieregels. Begin een gesproken zin met een hoofdletter en eindig met een punt, vraag- of uitroepteken, of een komma. Er moet altijd een leesteken staan vóórdat je aanhalingstekens sluit. En let op: leestekens horen binnen de aanhalingstekens, niet erbuiten: ‘Ik ga iets zeggen.’ ‘Waarom zou je dat doen?’ vraagt Henk. 3. ‘vraagt’ krijgt géén hoofdletter. Het citaat ‘Waarom zou je dat doen?’ kun je zien als onderdeel van de zin. De zin is dus niet afgelopen, ondanks dat er een vraagteken staat. 4. Als je een zin onderbreekt voor een persoonsaanduiding (zoals zegt hij) dan hoeven er geen hoofdletter en nieuwe regel te komen wanneer je weer verder gaat met de gesproken tekst. Maar wel een komma voordat je de gesproken zin weer oppakt. Piet haalt zijn schouders op. ‘Nou,’ zegt hij, ‘zomaar!’ Let wel: alleen als een doorlopende zin onderbroken wordt. In het geval dat voor en achter zegt hij losse zinnen staan, komt er wel punt+hoofdletter: 'Nou, zomaar,' zegt hij. 'Ik wil gewoon graag iets zeggen.' 5. Als ze uitgesproken zijn, kun je beginnen op een nieuwe regel: Piet haalt zijn schouders op. 'Nou,’ zegt hij, ‘zomaar!’ Daarmee is hun conversatie afgelopen. Let op: dit hangt af van de inhoud. In andere gevallen zou je ervoor kunnen kiezen om géén nieuwe regel te beginnen. Dit is raadzaam wanneer je na Piets gesproken tekst, verder gaat met schrijven over Piet. Nou,' zegt hij, 'zomaar!' Piet draait zich om en loopt weg zonder gedag te zeggen. Ergo: Je schrijft een verhaal en één van je personages, Piet, begint te praten. ‘Ik ga iets zeggen.’ ‘Waarom zou je dat doen?’ vraagt Henk. Piet haalt zijn schouders op. ‘Nou,’ zegt hij, ‘zomaar!’ Hiermee ken je als het goed is genoeg regels om jouw conversaties netjes op te maken.

Geen afbeelding
Mirandala

Lid sinds

12 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:41
Ha Nienke, Het beletselteken is, zodra je het gebruikt, erg aanwezig in een tekst. Het teken wordt vaak verkeerd en overvloedig gebruikt. In sociale media zie je zelfs mensen 'de puntjes' gebruiken per dozijn. De link geeft het juiste gebruik. Inderdaad hoort het teken enkel gebruikt inclusief een spatie, als je het wilt gebruiken zoals Els hierboven. Daar mist Els helaas de spatie en lijkt het dus alsof zij een woord afbreekt. Want: breek je echter een woord af, dan gebruik je het beletselteken zonder spatie. Dus: 'De Stympha in Nienkes avatar is prachtig getekend door Diana ...' zei schlimazlnik. 'In levende lijve zijn Stympha's echter redelijk ongevaarl... help!'

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:44
@Els Ruiters #58 Altijd handig, zo'n taalpurist hier, maar verbeteren van taalfouten in bijdragen aan discussies hier doen we eigenlijk niet, behalve in proefleesstukken. Dat 'teveel' in jouw tweede alinea moet ook los van elkaar. Dat gaat toch ook niemand verbeteren? Dit is een vriendelijk bedoelde opmerking. Ik zie uit naar jouw bijdragen. Mvg, Archibald Talisman aka Leonardo Pisano

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:46
Ook in jouw voorbeeld slaat Schlim de spijker op z'n kop! Hij hoeft niet eens lijfelijk aanwezig te zijn om intelligent over te komen. Dat is pas een gave. IK BEGRIJP HET DANK JE. die tweede gebruik ik nooit, dus daar had ik niet aan gedacht. En zoals Yrret eens zei: ik ben een echte facebooker en gebruik de eerste dus te pas en te onpas. Zal er op letten. Thx

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:52
@Mirandala #61 Ik schrijf het beletselteken gewoonlijk aan het woord vast omdat uit de afbreking zelf wel blijkt of het een onafgemaakt woord betreft. Renkema zegt dat het moet zoals jij het stelt. Ik gebruik voor abrupte onderbrekingen (door een ander) een em-dash, ter onderscheid. Dit wordt zo gedaan door Amerikaanse uitgeverijen. Het beletselteken gebruik ik voor woorden die de spreker in de lucht laat zweven.

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:55
@Mirandala #61 Ik schrijf het beletselteken gewoonlijk aan het woord vast omdat uit de afbreking zelf wel blijkt of het een onafgemaakt woord betreft. Renkema zegt dat het moet zoals jij het stelt. Ik gebruik voor abrupte onderbrekingen (door een ander) een em-dash, ter onderscheid. Dit wordt zo gedaan door Amerikaanse uitgeverijen. Het beletselteken gebruik ik voor woorden die de spreker in de lucht laat zweven.
Kun je hier voorbeelden van geven? Ik geloof dat ik het nu niet meer begrijp ...

Geen afbeelding
Mirandala

Lid sinds

12 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 14:57
#62 Bedankt Leonardo. Ik vond die quote inderdaad niet leuk. In dit topic gaat het om het juist gebruik van interpunctie in dialoog en het mag wel even gezegd dat jij onder andere mij daar het afgelopen jaar veel over geleerd hebt. :thumbsup:

Geen afbeelding
Mirandala

Lid sinds

12 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 15:35
De em-dash/kastlijntje heeft in die gevallen ook mijn voorkeur, maar om dat te gebruiken moet ik eerst google >copy >paste. Ik heb het teken namelijk niet op mijn toetsenbord. Daarom gebruik ik het beletselteken zonder spatie als afbreekteken. Nienke: http://nl.m.wikipedia.org/wiki/Kastlijntje Edit: Het afbreekteken http://nl.m.wikipedia.org/wiki/Leesteken gebruik ik ook voor Een onderbreking door een ander. Dat teken lijkt wel veel op het kastlijntje, maar is korter. Edit 2: Het kastlijntje in dialoog kwam ik trouwens tegen in Tommy Wieringa's Joe Speedboat. In plaats van aanhalingstekens, begon elke dialoogspreker met het kastlijntje. Heel vreemd lezen hoor. Als het boek niet zo geweldig goed was geweest, had ik me er aan geërgerd.

29 juni 2013 - 15:22
Officieel hoort er een spatie voor het beletselteken, maar de meeste schrijvers die ik ken vinden dat zo lelijk dat ze de spatie weglaten.
Overigens schuif ik stukken waar (...) teveel of te weinig witregels in gebruikt worden, zonder pardon aan de kant. Onleesbaar.
Aangezien witregels inhouds-afhankelijk zijn, zul je het stuk eerst moeten lezen om te weten of ze overbodig of ongebruikt zijn.
Officieel heb ik nog op de lagere school (heeeeeel lang geleden) geleerd: dubbele aanhalingstekens (66) beneden om te openen, dubbele aanhalingstekens (99) boven om te sluiten.
Beneden stond ook een 99. Toen het naar boven schoof werd het pas een 66. Verder: http://nl.wikipedia.org/wiki/Meewerkend_voorwerp

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 15:57
@nienkea #65 Voorbeeld A: Linda boog zich naar Marjet. "Volgens mij is die Leonardo niet helemaal goed..." "Nou, dat valt te bezien." Ze gniffelden wat en bestelden nog een kop thee. Voorbeeld B: Linda boog zich naar Marjet. "Volgens mij is die Leonardo niet helemaal goed—" "Nou, dat valt te bezien." Ze gniffelden wat en bestelden nog een kop thee. In voorbeeld A sterft de zin uit; de zin blijft onuitgesproken hangen. Je kunt je voorstellen dat Linda een gebaar maakt dat duidelijk maakt wat ze bedoelt (hier niet benoemd) of veelzeggend kijkt (waaruit Marjet haar conclusies kan trekken). Er is een rustmoment tussen wat Linda zegt en hoe daarop wordt gereageerd. In voorbeeld B wordt Linda in de rede gevallen. Er is geen rustmoment.

Geen afbeelding
Tja

Lid sinds

15 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
 29 juni 2013 - 16:22
'Volgens mij is Leonardo niet hele...' Linda wordt onderbroken. 'Volgens mij is Leonardo niet helemaal goed ...' Ze maakt de zin niet af. Zo doe ik het altijd. Dat liggende streepje vind ik niet mooi lijken. Het is te abrupt. Ik kan trouwens maar één keer een lange liggende maken, vervolgens gaat de pc over op de korte.

Profile picture for user Yrret
Yrret

Lid sinds

12 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 16:55
'We zijn toch nog maar net begonnen, Tja?' zei hij zij. 'We hebben, hoewel met kundige precisie, amper de interpunctie-opperlaag met onze ontleedmesjes gekrabt. [strong]gekrabd[/strong]. Wij zijn het [strong]aan[/strong] ons taalgevoel verplicht om door te gaan tot het naadje van de spreekwoordelijke interpunctiekous.' Ze knipoogde.
Bijna goed.
Bijna goed? Vreemt, ik findt het pervect.
Akelige taal eigenlijk, Nederlands. Als we zelf de regels al nauwelijks kunnen onthouden, hoe moet dan een buitenlandse taalstudent zich dat in godsnaam eigen maken?
Wederom vreemt, ik maak mij geen nanoseconde zorgen om een buitenlandse taalstudent. En in godsnaaam ben ik onzeker wie wel de regels kan onthouden. Niemand!
Kleine bijdrage in deze hele discussie: consequent gebruik van een stijlvorm in combinatie met interpunctie werkt leesbaarheid in de hand.
Ja, als je een boekje schrijft van vijftig bladzijden met plaatjes. Daarna kan het saai worden.
Overigens schuif ik stukken waar geen punten, komma's en teveel of te weinig witregels in gebruikt worden, zonder pardon aan de kant. Onleesbaar.
Pardon?
Misschien leuk om te vertellen dat toen ik begon, het gebruikelijk was om dubbele aanhalingstekens te gebruiken om dialoog weer te geven. Officieel heb ik nog op de lagere school (heeeeeel lang geleden) geleerd: dubbele aanhalingstekens (66) beneden om te openen, dubbele aanhalingstekens (99) boven om te sluiten.
Ik ook. Ben blij dat die flauwekul niet meer hoeft.
Op de computer verschoof de locatie van die eerste 66 al snel ook naar boven, simpelweg omdat dubbele aanhalingstekens onder toen nog niet opgenomen waren in de karakterset van een font. Ergens aan het eind van het eerste decennium vertelde mijn redactrice, dat gewijzigde regels in de Nederlandse spelling- en stijlregels dicteerden, dat het voortaan enkele aanhalingstekens moesten worden ((6) en (9)). Ik ben er nog steeds niet helemaal aan gewend.
Eind eerste decennium? 2009? Je redactrice loopt mogelijk meerdere decennia achter.
Tja. Taal is een levend iets, zegt men wel. Dan zal dat wel met groei te maken hebben, vermoed ik zo. Less is more...
Geschreven taal is niet levend. De schrijver wel. Of dat iemand is die alle regels beheerst tot absurde perfecte en dan aan hoogmoed gaat lijden is een apart hoofdstuk. Liever zie ik een vorm van plezier in schrijven. Of iemand helpen. Dan is bijna goed 100% Perfect.
Goed, tot zover mijn eerste bijdrage aan dit forum!
Rijkhalsend wacht ik op je volgende.

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 17:09
Ik krijg facebookneigingen van Yrret I like Ik heb weer veel geleerd: Mirandala heeft het bijna goed, Leonardo is niet helemaal goed en Yrret is pervect Geweldig topic

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 17:10
'Volgens mij is Leonardo niet hele...' Linda wordt onderbroken. 'Volgens mij is Leonardo niet helemaal goed ...' Ze maakt de zin niet af. Zo doe ik het altijd. Dat liggende streepje vind ik niet mooi lijken. Het is te abrupt. Ik kan trouwens maar één keer een lange liggende maken, vervolgens gaat de pc over op de korte.
Tja, nienke vroeg om een voorbeeld. Je kunt het natuurlijk op jouw manier doen, maar dan leg je uit wat er al staat. Je breekt in als schrijver. Dan zeg je, m.i., tegen de lezer dat hij niet zo slim is dat zelf te bedenken. (Hoort thuis in de R.U.E. / SDT-discussie.) Ik vind het zelf nodig te discrimineren tussen een abrupte onderbreking en een 'zwevende' onderbreking. Dat streepje is wellicht niet mooi. Dat is ook gewenning. Engelstalige fictie doet het zo en daarom doe ik het ook. Dat betekent niet dat een andere manier niet goed zou zijn... [Ter info: In Word is de Em-dash in te voeren door [Alt] ingedrukt te houden en dan 0151 te typen op het numerieke toetsenbord (rechts)].

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 17:12
Ik krijg facebookneigingen van Yrret I like Ik heb weer veel geleerd: Mirandala heeft het bijna goed, Leonardo is niet helemaal goed en Yrret is pervect Geweldig topic
"Niet helemaal" is wat anders dan "helemaal niet". Gelukkig wel.

Geen afbeelding
Tja

Lid sinds

15 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
 29 juni 2013 - 17:54
De tweede en vierde zin zou ik niet schrijven. Dat zijn voorbeelden wanneer ik het zo doe.

Profile picture for user Leonardo Pisano
Leonardo Pisano

Lid sinds

14 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 18:05
@Tja. Oh, ok. Ik had je verkeerd begrepen. Je blijft wel het probleem houden van abrupt vs Zwevend, want iemand kan midden in een woord bedenken dat hij niet verder spreekt, zonder onderbroken te zijn.

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 18:12
Voor mijn begrip. Hebben we het nu over de volgende situatie: 'Hoor wie klopt daar kindren? Hoor wie kl-- of kl...' De deur vloog open en een man met vurige rode lippen stormde de kamer in.

Profile picture for user Yrret
Yrret

Lid sinds

12 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 18:28
" Fine Vilein? " ' Hmm ... ' _ Ik findt Facebook-meisjes eigenlijk best leuk _ " Huh ... , meisjes ? - !! " _ ' Uhh ... ik bedoel - vrouw - ! Pfff . ' {...} He Yrret, wat ben je aan het doen? Yrret kijkt op. Op zijn neus een ? . As en melkvlekken op zijn T-shirt. "Gewoon, taal levendig houden in een experiment leesbaarheid onder medelanders die NEVER de Hollandse Taal zullen kunnen beheersen." " Never ? Less is more , JA! _ Dus, schrijf gewoon je moerstaal! { ... } Ja !! _ Stel, ik ben een echt bekende schrijver. Indulge me, okay? Zoiets als Thomas Carlyle of Heleen van Royen. En mijn redactrice ziet dat mijn Yrrettiaanze interpunctie-stijl beter verkoopt dan de "normale" interpunctie. Henry, een dikke soldaat, op leeftijd, helderziend, ervaren en scherp van gehoor, --" met één arm, die hij het werk liet doen van twee, en niemand die merkte dat zijn kunstarm van kurk was gemaakt, zo een kunstenaar is hij," -- zal in deze zaak doen wat nodig is; waarschijnlijk niet veel. " Is dit een vreemde zin? -- vroeg Yrret ietwat sponzig-- " Dit is toch een perfecte [bijna goede] interpunctie. Het vraagt wel iets meer inspanning van de lezer. " " Ja, nou ennnn ? " ' _ Het licht aan de leeser ! Snapt dat nauw eens, JA ! _ '

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 19:25
'Ja maar Tja, Yrret findt onz Facebook meisjes leuk,' sprak zij opgewonden, terwijl zij haar makeup controleerde. Shit! Uitgelopen. Zien ze dat op internet? dacht zij bezorgd. 'Er zijn er nog veel meer, Yrret ...' kirde Mirandala. En Silver, wat deed zij? Zij schudde haar hoofdje en dacht: op een dag krijgt zelfs de ouwe bes het onder de knie. De simpele interpunctie is me nu wel duidelijk. Ik ga voor de meest eenvoudige vorm, zodat ik het consequent kan volhouden. Mijn vraag: is de laatste zin goed?

Geen afbeelding
Mirandala

Lid sinds

12 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 20:03
'Ik kir nooit,' baste Mirandala. 'Die laatste zin lijkt echter in orde, Nienkela.' Hij klikte op: 'vind ik leuk' en schoot een Stympha uit de lucht. '- Maar ja ... wie ben ik ('tik-tik-tik')?!'

Profile picture for user Yrret
Yrret

Lid sinds

12 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 20:07
Ik ga voor de meest eenvoudige vorm, zodat ik het consequent kan volhouden.
'Lijkt mij perfect.' - 'Wat?' 'De geschreven dialoog zo eenvoudig mogelijk houden.' - 'Waarom?' Omdat ik gek dreig te worden van die interpunctieregels. Steeds meer schrijvers denken dat een dialoog boeiend is. Alsof ik zit te wachten op nog meer gezeur. Je gedachten, die wil ik proeven. Ik wil die van mij met je delen. Mijn gedachten kunnen niet liegen. Mijn gesproken woorden wel. 'Omdat ik van je hou,' zeg ik ontwijkend terwijl ik mijn gedachten naar de achtergrond druk. - 'Wat heeft dat er nou mee te maken?' 'Dat je consequent wil zijn,' lieg ik met een stalen gezicht. -'Ik word gek van jou!' 'Ik wil je helpen.' - 'Laat maar, ik heb je hulp niet nodig.' Ook goed, en mijn gedachten dwalen weer af naar mijn Facebookmeisje. Uh, relatie? Hmm, ingewikkeld. Leeftijd; 28. Beroep; Chef-Rôtisseur bij B.Ladage. Ze zoekt een echte man voor diepzinnigfilosofische gesprekken. Hallo, schatje. Zoek niet verder. Neem mij. Enter. -'Waar denk je aan, schat?' 'Aan jou, lief.'

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 20:17
'Ik kir nooit,' baste Mirandala. 'Die laatste zin lijkt echter in orde, Nienkela.' Hij klikte op: 'vind ik leuk' en schoot een Stympha uit de lucht. '- Maar ja ... wie ben ik ('tik-tik-tik')?!'
Nienkela zal ik dragen als een ere naam !!

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 29 juni 2013 - 20:25
@Yrret ik hoorde uit zeer betrouwbare bron dat er ergens hier op deze mooie aardkloot een lieftallig meisje rondloopt met een Tshirt met I :{} Yrret erop Ik hou van dialoog. Ik schrijf over jongeren. Zij zeggen wat ze denken en er zit geen ruimte tussen hun hart en hun mond

Geen afbeelding
nienkea

Lid sinds

11 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
 30 juni 2013 - 13:38
Bedankt voor de nuttige tips. Je kunt ook altijd in een boek van een professioneel auteur kijken om te weten hoe het moet. :)
Dat is natuurlijk waar, maar taal verandert snel en alternatieven zijn soms beter in jouw tekst dan het gangbare. Leonardo haalt de Engelstalige literatuur erbij en zo wordt het toch erg interessant. Heb je gezien dat er op mijn vraag over het weergeven van een vraag die wordt gedacht, maar liefst 3 alternatieven zijn!? Zelfs Schlim had kritiek op een stukje van taaladvies. Dat kun je niet allemaal uit een boekje halen. En natuurlijk is het altijd raadzaam om een pas uitgegeven boek open te slaan om te kijken naar de do's en de don't's