De onbevlogen schrijver

Magie behelst voor mij toch dat het vanzelf gaat, dat je de techniek niet hoeft te beheersen.

Dan hebben we een interpretatieverschil. Magie is een vorm van vervoering die je ervaart en die je niet laat vervliegen terwijl je je verhaal schrijft - niet alleen niet laat vervliegen, maar extrapoleert naar je verhaal, het er incarneert.

Ik denk dat we dan een groter interpretatieprobleem hebben. Ik noem wat je beschrijft betrokkenheid. Recensenten noemen het urgentie. In het verleden ook wel engagement bedoelt. Of het vervoering is durf ik niet te zeggen, ik ervaar dat niet zo, ik ervaar het als de drang tot vertellen. Met magie en muzen en op intuïtie werken heeft het allemaal niets te maken.

In de beginpost schreef ik: Whatever the word magie; zo is het nu eenmaal opgedoken. We kunnen het aanhouden als term om duidelijk te maken dat we het hebben over een manier om een verhaal levend te maken. De muzen en de intuïtie zijn termen die je nu zelf invoert. Tegen wie heb je het dan dat ze er niets mee te maken hebben?

Nee, wanneer ze met iets nieuws beginnen - experimenteren - weten zij ook niet welk effect hun werk zal hebben.

Kletskoek. Experimenteren doe je met studies, eventueel betrek je de studies in een expositie als een vorm van installatie. Schildermaterialen zijn veel te duur om maar wat aan te modderen - uitzonderingen daargelaten. Door techniekbeheersing hebben de meeste kunstenaars wel een idee waar een experiment heen zal gaan.

Passen ze het toe in hun te publiceren werk, dan weet de toeschouwer niet wat hem overkomt.

Dat is de toeschouwer die er iets in ziet. Het wil niet zeggen dat het ook zo is gegaan. Professionele schilders, of ze er nu wel of niet van kunnen leven, kennen hun technieken en kunnen het laten lijken of het zonder verder nadenken op linnen is gekwakt.

Oké... laat ik hier voor de grap eens op ingaan. Ik denk niet na als ik schrijf. De technieken die ik beheers, gaan automatisch. Pas bij een correctieronde denk ik wél na over wat er staat. Terugvinden van wijzigingen is voor mij lastig - ik sla niet álle versies van een tekst op, dan zou m'n pc bomvol staan, want ik lees heel vaak terug (en dan wijzig ik ook regelmatig). Er werd gevraagd om voorbeelden. Laat ik een voorbeeld geven uit een verhaal van mij:

Hij keek raar. Een ander woord had ze er niet voor. Zijn ogen waren gefixeerd op het mes, glazig, alsof ze niet naar het mes keken. Alsof ze naar iets keken dat universums ver van hemzelf, de schuur en hun leven verwijderd was. Het was een blik die ze nog nooit bij hem had gezien. Ze was ervan overtuigd dat het gebeurd was. Dit keer draaide hij echt door.

Ongeacht of je dat een goed stuk tekst vind of niet - ik weet zeker dat ik dit zonder het ooit te wijzigen heb opgeschreven. Dit is namelijk een verhaal waarvan ik wel alle versies bewaard heb (omdat versie 1 er heel snel stond). Ik schrijf wat ik me voorstel. Ik zie iets voor me, ik bedenk hoe dat eruit moet zien, ik bedenk hoe iemand reageert in zo'n situatie en dat schrijf ik op. Ik zou niet weten wat ik daar voor techniek op zou kunnen toepassen. Qua schrijfstijl is dat wat anders. Ik heb namelijk enkele 'regeltjes' die ik probeer toe te passen, maar waar ik niet echt veel over nadenk als ik schrijf. Ik probeer ze automatisch toe te passen. Maar wat niet automatisch gaat, vis ik eruit bij het herlezen. Omdat hier gevraagd wordt naar zowel techniek als magie, geef ik hier wat ik persoonlijk gebruik aan simpele handgrepen: - het bijwoord is niet mijn vriend - idem geldt voor de lijdende / passieve vorm - houd het simpel (dat is een persoonlijke - als ik zie dat ik afdwaal, gooi ik de 'afdwalende' verhaallijn eruit. Ik wil één ding vertellen, daar moet ik me op focussen - je zou dit ook "FOCUS" kunnen noemen) - ingewikkelde zin? Splits 'm op! (doe ik nu minder, maar een tijd geleden had ik de neiging om, als ik snel schreef, lange zinnen te maken. Opsplitsen in meerdere, kortere zinnen wil vaak helpen om de begrijpelijkheid te verhogen) - actiescènes ---> korte zinnen (leest sneller) - alinea = ritme (waarheid als een koe, dat zijn de hapklare brokken die ik aanbied aan mijn lezer) - woordenschat = gereedschapskist (wees niet saai in je taalgebruik) Wat staat er in korte zinnen? Het liefst, in mijn geval, in eenvoudige woorden iets wat krachtig is.

Opgeven. Dat was precies wat hij wekenlang had gedaan. Hij had het opgegeven. Hij was stil in een hoekje gekropen.

En dat eenvoudige woorden krachtig kunnen zijn, zag ik bevestigd toen ik John Hart las (citaat uit "Het IJzeren Huis":)

Toen Michael sprak, kwamen de woorden uit het diepste van zijn binnenste. 'Wil je met me trouwen?' (...)Een paar minuten liepen ze zwijgend verder. Een straat verder pakte ze zijn hand.

Niet het beste citaat dat ik kon vinden, maar ik moest me even beperken tot het deel dat ik op bol vond.

Whatever the word magie; zo is het nu eenmaal opgedoken. We kunnen het aanhouden als term om duidelijk te maken dat we het hebben over een manier om een verhaal levend te maken. De muzen en de intuïtie zijn termen die je nu zelf invoert. Tegen wie heb je het dan dat ze er niets mee te maken hebben?

Tegen de mensen die magie als iets magisch zien, als iets dat van buiten henzelf staat, iets waardoor ze bezeten raken. Dat is wat ik lees in de reacties op de openingspost. Magie als manier om een verhaal levend te maken? Moet een verhaal wel levend zijn? Hebben we daarvoor niet dat arsenaal aan technieken die de meeste amateursschrijvers aan hun reet zal roesten omdat ze te beroerd zijn cursussen te doen, opleidingen te doen, en professionele hulp bij hun ontwikkeling als schrijver te vragen?

Experimenteren doe je met studies, eventueel betrek je de studies in een expositie als een vorm van installatie. Schildermaterialen zijn veel te duur om maar wat aan te modderen - uitzonderingen daargelaten. Door techniekbeheersing hebben de meeste kunstenaars wel een idee waar een experiment heen zal gaan.

Als iemand al weet wat de uitkomst is, is hij niet aan het experimenteren. Kunstenaars - schilders maar ook anderen - experimenteren met goedkope(re) materialen. Op basis van de uitkomsten gaan ze aan het serieuze(re) werk. Niet te snel in de koekjestrommel graaien. :-)

Dat is de toeschouwer die er iets in ziet. Het wil niet zeggen dat het ook zo is gegaan. Professionele schilders, of ze er nu wel of niet van kunnen leven, kennen hun technieken en kunnen het laten lijken of het zonder verder nadenken op linnen is gekwakt.

Ja, in het te publiceren werk - dat zei ik. Dat geldt voor het schrijven ook. Daarom lijkt het voor lezers zo gemakkelijk.

Moet een verhaal wel levend zijn?

Nee, hoeft niet per se. Op een kerkhof liggen ook meer dooien dan levenden. Wat een vraag. Natuurlijk moet een verhaal levend zijn. Althans in dit topic.

Ik kan me niks voorstellen bij een levend verhaal. Overigens worden de meeste experimenten gedaan met een hypothetische uitkomst in gedachten. Ik snap echt niet waar je heen wilt met het idee dat kunstenaars maar wat aankalken. Ik ken ze niet (en ik ken nogal wat kunstenaars).

Ik kan me niks voorstellen bij een levend verhaal. Overigens worden de meeste experimenten gedaan met een hypothetische uitkomst in gedachten. Ik snap echt niet waar je heen wilt met het idee dat kunstenaars maar wat aankalken. Ik ken ze niet (en ik ken nogal wat kunstenaars).

Grappig Schlimazlnik hoe jij door extremen te gebruiken een topic ontregelt. Niemand heeft het over maar wat aankalken. Experimenteren is nog steeds experimenteren als je een bepaalde verwachting hebt, je staat alleen wel open voor dat wat er gebeurt en maakt daar soms dankbaar gebruik van. Ik ben kunstenaar, ken er ook wel een paar en weet dat dit (ook op exposities) veel toegepast wordt. Wat er gebeurt is meer dan je vooraf kan bedenken. Nogmaals het is en/en.

Voor mij is schrijven niet magisch, maar ik zie het als een combinatie van inspiratie, fantasie, research en denken. Ik schrijf achter elkaar door. Schrappen kan altijd. Wel doe ik altijd mee in het verhaal, anders kan ik me niet in de personen inleven.

Ik kan me niks voorstellen bij een levend verhaal. Overigens worden de meeste experimenten gedaan met een hypothetische uitkomst in gedachten. Ik snap echt niet waar je heen wilt met het idee dat kunstenaars maar wat aankalken. Ik ken ze niet (en ik ken nogal wat kunstenaars).

Grappig Schlimazlnik hoe jij door extremen te gebruiken een topic ontregelt. Niemand heeft het over maar wat aankalken.

Klopt. Dat je je niets kunt voorstellen bij een levend verhaal, kan ik me wel indenken als ik afga op je interpretaties. Ik wil nergens naartoe met het idee dat kunstenaars maar wat aankalken. Ik geloof ook niet dat ik met die suggestie kwam - integendeel; die suggestie loopt met een wijde boog om de beginvraag heen:

De grote vraag dus: Hoe laat de onbevlogen schrijver zijn verhaal leven? Welke techniek(en) gebruikt hij - en om het snoer nog wat aan te trekken: welke techniek(en) gebruiken jullie? Met voorbeelden. Uitwerking. Van jezelf. Daarnaast - ter vergelijking - voorbeelden van teksten van anderen bij wie jullie ‘de geest krijgen’, die je in vervoering brengen, en bij wie je de techniek analyseert, zodat we daaraan exact en meetbaar kunnen zien: ja, zó doe je dat! Zó maak je een verhaal levend en onvergetelijk! Puur met techniek, geen greintje 'magie'.

Ginny gaf daarvan in # 33 een uitgebreid voorbeeld. Voor zover ik kan zien, is Ginny ook geen onbevlogen schrijver.

[quote Tja] Wel doe ik altijd mee in het verhaal, anders kan ik me niet in de personen inleven.[/quote] Godzijdank heb ik daar geen last van. Ik zou geen onderdeel willen zijn van mijn verhalen. Ik zie het ook als een combi; een deel 'magie', een deel 'techniek'. Inspiratie valt voor mij onder 'magie'. En het verhaal moet voor mij leven, anders vind ik het niet goed. Verhalen die niet 'leven', gooi ik in de 'was leuk om te oefenen, maar verder niet'-bak. Verhalen die niet leven, zijn vlak. Stijf.

Experimenteren is nog steeds experimenteren als je een bepaalde verwachting hebt, je staat alleen wel open voor dat wat er gebeurt (...) Wat er gebeurt is meer dan je vooraf kan bedenken.

Ja, en dat laat je schieten als je het afwijst als onzin en bestaat niet of is voor amateurs. Verwondering is een grondhouding. Wie zich niet verwondert, alles al weet en onder controle heeft, leert niets, kan niet in het hier en nu schrijven, wwz dat hij droge koek maalt tot meel, in plaats van de mogelijkheden van meel gebruikt om gebak van te maken - en dit idee toegepast op het creatief schrijven.

Je moet toch weten waarom bepaalde mensen juist die dingen doen en denken, Ginny? Trouwens, je mist heel wat, hoor, als je niet mee wilt doen. :D Valt inspiratie onder magie?

Een samenvatting van wat ik in dit en het andere topic lees: Er zijn schrijvers die geen oog hebben voor de techniek, die niet kunnen/willen analyseren, die maar wat opschrijven gewoon omdat ze daar op dat moment zin in hebben. Een beetje zoals een kind de wereld ontdekt, toegeeft aan impulsen zonder zich bewust te zijn van meer dan de bevrediging die de actie van het moment zelf teweegbrengt. Het risico dat de kwaliteit laag is, is groot in deze categorie. Dan is er een categorie die schrijven geheel technisch benadert, die - het eigen werk en werk van anderen analyserend - een methode ontwikkelt, of er een van (iemand) ander(s)en gebruikt en strikt volgens die methode schrijft. Impulsen worden genegeerd wanneer die niet binnen de methode passen (wat per definitie steeds het geval is). Het risico dat de kwaliteit laag is, is minder groot dan in de vorige categorie. En er is een categorie die de twee bovenstaande manieren combineert. Als deze persoon de techniek van het schrijven optimaal beheerst is de kans dat hij/zij 'bagger' foutloos schrijft heel groot.

Als deze persoon de techniek van het schrijven optimaal beheerst is de kans dat hij/zij 'bagger' foutloos schrijft heel groot.

Humor is ook een zeer efficiënte techniek :)

Ok, ik heb het volgende probleem met de oorspronkelijke post. Er wordt een valse tegenstelling gecreëerd. De suggestie wordt gewekt dat iemand die ontkent dat schrijven iets bovennatuurlijks (magisch) is, onbevlogen is. Dit is natuurlijk absolute onzin. De simpele waarheid is, dat iedere schrijver momenten heeft dat het schrijven als vanzelf gaat. Woorden vliegen uit zijn vingers en personages sprankelen op de pagina zonder dat hij er (veel) moeite voor hoeft te doen. Dat is geweldig, en het zijn momenten om te koesteren. Het probleem is dat niet iedere sessie zo is. Bij mij in elk geval niet. Wat moet ik dan doen als het niet 'als vanzelf' gaat? Wachten tot dat wel zo is? Wachten op 'inspiratie'? Hah! Inspiratie is voor watjes. Wie schrijven serieus neemt, die schrijft. En omdat het niet altijd vanzelf gaat, leer je hoe scènes werken, hoe je verhalen structuur geeft en hoe je personages laat handelen. Je zorgt er dus voor dat je niet afhankelijk bent van de een of andere toevalstreffer waarin je net genoeg koffie en slaap hebt gehad, en precies de juiste muziek hebt gehoord terwijl buiten de regen *precies* het goede ritme heeft. In plaats daarvan leer je wat schrijven werkelijk is: werk. Als ik mijn roman terug lees kan ik niet meer zien waar het 'makkelijk' ging en waar het meer moeite kostte. En hoewel ik wel weet dat ik bepaalde scenes jaren later op aanraden van mijn uitgever heb toegevoegd, kan ik niet exact aanwijzen waar de oorspronkelijke (vaak intuitieve) delen stoppen en de bewust aangevulde delen beginnen. Hoe komt dat? Omdat ik weet wat ik doe. Ja natuurlijk is er zoiets als een talent om verhalen te vertellen. Er zijn mensen die een zelf meegemaakte vliegtuigkaping een slaapmiddel kunnen maken, en anderen kunnen van een rekenfout in de supermarkt een boeiend en hilarisch relaas maken. Dat is aanleg. Maar dat is maar een heel klein deel van het werkelijke schrijven. Het idee dat Schlimazlnik en ik onbevlogen zouden zijn omdat we inzien dat schrijven werk is wat je ook goed kan doen zonder de een of andere fictieve 'muze', vind ik (sorry dat ik het zeg) een kenmerk van onwetendheid. Onwetendheid wat schrijven werkelijk is: werk.

Oké, dan ga ik nu aan het werk. Foutloze bagger vind ik wel een komische term.

[quote=Harryhol] Inspiratie is voor watjes. Wie schrijven serieus neemt, die schrijft. En omdat het niet altijd vanzelf gaat, leer je hoe scènes werken, hoe je verhalen structuur geeft en hoe je personages laat handelen. [quote] Inspiratie mag je niet onderschatten. Je hebt het nodig om een nieuw verhaal te creëren. Maar ik geef je gelijk dat schrijven werken betekent.

Je moet toch weten waarom bepaalde mensen juist die dingen doen en denken, Ginny? Trouwens, je mist heel wat, hoor, als je niet mee wilt doen. :D Valt inspiratie onder magie?

Geloof me, mijn verhalen zijn doorgaans niet prettig om in te vertoeven ;) Ik verplaats me wel in de hoofdpersonen, uiteraard. En misschien hebben sommige hoofdpersonen ook wel wat Ginny-trekjes... maar verder dan dat ga ik niet :) Ik vind inspiratie wel onder magie vallen. Dat moment waarop je ineens weet - zó moet het! Geen techniek. Geen wetenschap. Het schiet me gewoon ineens te binnen. Overigens heb ik nog nooit geleerd "hoe scènes werken". Dáár zou ik nu graag een voorbeeld van zien.

[quote=Waldo]

Inspiratie mag je niet onderschatten. Je hebt het nodig om een nieuw verhaal te creëren. Maar ik geef je gelijk dat schrijven werken betekent.

Inspiratie wordt vooral OVERschat.

Fantasie ook?

Even off topic: bestaat er al een Mona Lisa smiley? Want on topic kan ik die hier goed gebruiken.

[quote=Harryhol]

Inspiratie mag je niet onderschatten. Je hebt het nodig om een nieuw verhaal te creëren. Maar ik geef je gelijk dat schrijven werken betekent.

Inspiratie wordt vooral OVERschat.

In het algemeen wordt het gewoon zeer gewaardeerd.

Fantasie ook?

"inspiratie" is de een of andere invloed of kracht 'van buiten' waar de schrijver geen grip op heeft. Het is er of het is er niet, en de schrijver die daar afhankelijk van is, stelt zich dus passief op. Fantasie is actief. Ik kan op elk moment mijn fantasie gebruiken, en deze is meer dan over-actief tijdens het schrijven. Ik zie namelijk alles wat ik schrijf voor me.

Kijk maar naar mijn foto. Wel heel goed kijken.

[quote=Bernhard de Vries]

Inspiratie mag je niet onderschatten. Je hebt het nodig om een nieuw verhaal te creëren. Maar ik geef je gelijk dat schrijven werken betekent.

Inspiratie wordt vooral OVERschat.

In het algemeen wordt het gewoon zeer gewaardeerd.

Ik waardeer het ook als ik duizend euro op straat vind. Maar als ik in mijn levensonderhoud moet voorzien met gevonden geld, lig ik heel snel zelf op straat.

[quote=Bernhard de Vries]

Inspiratie mag je niet onderschatten. Je hebt het nodig om een nieuw verhaal te creëren. Maar ik geef je gelijk dat schrijven werken betekent.

Inspiratie wordt vooral OVERschat.

In het algemeen wordt het gewoon zeer gewaardeerd.

Inspiratie is ideeën hebben die je op weg helpen bij het begin van je nieuw verhaal, niet tijdens het schrijfproces. Want wie alleen met vage ideeën die je niet uitwerkt, aan een roman begint, kampt met veel problemen. Bv. Lastige personages, hopeloze zoektocht naar een openingszin, niet meer je eigen plot volgen, ...

@ Xu: Korte zinnen en cliffhangers zijn inderdaad goede technieken. Concreet: wat staat er in die korte zinnen, zodat ze de lezer vervoeren (om het woord nog maar eens te gebruiken)? Enkel korte zinnen gebruiken is niet genoeg. De inhoud, die is essentieel. Hetzelfde geldt voor cliffhangers.

Ik heb hiervoor wat voorbeelden gehaald uit mijn eigen werk en van het boek 'Conflict & Suspense': Kortere zinnen:

Haar ogen flitsen mijn kant uit. Ik slikte. Ze stoof op me af. Ik dook opzij richting de kerkbanken en kroop er onder. Met een gil van ongenoegen gooide ze de banken opzij. Ik speurde koortsachtig de ruimte af. Waar was dat verdomde pistool? Mijn ogen bleven steken op een zwart object in de verte.

In dit stukje heb ik bewust gekozen voor kortere zinnen om dat gevoel van gejaagdheid over te brengen die de hoofdpersoon ook voelt. Het is een stukje waarin veel dingen gebeuren, snel en vlot, en de hoofdpersoon heeft maar heel kort de tijd om te reageren - haar leven hangt er van af. Het zou zelfs nog korter kunnen, maar daar ben ik nog mee bezig (herschrijven) :) James Scott Bell geeft het volgende (korte) voorbeeld in 'Conflict & Suspense':

1) The sound of gunshots reverberated in the alley. Bob hit the ground. A bullet zinged past his ear. 2) Joe feinted with his left. Bob ducked. Joe threw a right cross at him. These considerations are especially important in sections where you want to ramp up the suspense. Concentrate on making stimulus-response units explicit and sharp. This will usually result in shorter sentence structure, which works toward your ultimate goal of keeping the reader on tenterhooks.

Cliffhangers:

Ze leunde tegen de Chevrolet aan en keek naar de PDA in haar rechterhand. Dr. Askes stond op de oproeplijst. Een belletje en het zou geregeld worden. Dan sneden ze haar maar open. Dan spoten ze haar maar plat met experimentele drugs. Wat kon het haar schelen? Waarom verzette ze zich eigenlijk nog? Ze drukte op de beltoets en de telefoon ging over. ‘Dr. Askes? Met Janna. Ik wil een deal met je sluiten.’

De laatste zin is de laatste zin van een hoofdstuk. Hiervoor heb ik gebruik gemaakt van de cliffhanger om de lezer in spanning te houden: 'Wat voor deal gaat ze sluiten? Wat gaat Askes daarop zeggen? Gaat iemand haar tegenhouden?' Deze vragen moeten ervoor zorgen dat de pagina wordt omgeslagen om aan het volgende hoofdstuk te beginnen. James Scott Bell geeft het volgende voorbeeld in 'Conflict & Suspense':

'You're calling me on the wrong phone,' she said. 'I tried your cell and got kicked to your voice mail,' said Carter Shan. She picked up her cell phone from the coffee table and flipped it open. 'The ring tone's off. I shut it off at the funeral.' 'I'm glad we got that settled,' Shan said. 'I'm taking a drive to the country. North Territorial Road. Thought you might want to come.' 'What is it?' 'Body in a car. White male. Gunshot wound to the head. I think you'll be interested.' 'Who is it, Carter?' 'Can't be sure yet, but the car belongs to someone we know.' That's where it ends. Now the stakes are higher. Who is this someone? How do they know him or her? It's a bad thing alright, and we want to find out.

De grote vraag dus: Hoe laat de onbevlogen schrijver zijn verhaal leven? Welke techniek(en) gebruikt hij - en om het snoer nog wat aan te trekken: welke techniek(en) gebruiken jullie? Met voorbeelden. Uitwerking. Van jezelf. Daarnaast - ter vergelijking - voorbeelden van teksten van anderen bij wie jullie ‘de geest krijgen’, die je in vervoering brengen, en bij wie je de techniek analyseert, zodat we daaraan exact en meetbaar kunnen zien: ja, zó doe je dat! Zó maak je een verhaal levend en onvergetelijk! Puur met techniek, geen greintje 'magie'.

Hmm... ik moet hier even over nadenken. Diverse malen ben ik op internet de "wijsheid" tegengekomen (tussen aanhalingstekens want wellicht vindt niet iedereen dit wijsheid) dat je de regels eerst moet kennen voordat je ze mag breken. Regels hier geïnterpreteerd als schrijftechnieken. Dus in feite zou je er eerst naar moeten streven om de technieken te beheersen om vervolgens er je eigen draai aan te geven om je creativiteit volop de ruimte te geven. Voorbeeld buiten de schrijfwereld: ik speel barokviool, als amateur. Een barokviool heeft drie kale (en één omwikkelde) darmsnaren die een bepaalde manier van aanstrijken vragen. Dat is oefenen. In het begin piepte en kraakte het nogal. Niet aangenaam voor de toehoorder (en uiteraard ook niet voor mijzelf). Mijn favoriete barokviolist is Andrew Manze. Ik vind zijn spel briljant. Hij heeft een bepaalde vrijheid in zijn spelen waarbij hij gebruik maakt van het volledige klankarsenaal van zijn barokviool. Hij kraakt daarbij af en toe, en dat maakt het geheel mooier. Verschil: hij weet wat hij doet en hij doet het bewust. Hij kan het ook nalaten en prachtig subtiel en vloeiend spelen. Dat kon ik als beginner bij lange na niet. Mogelijk schrijfvoorbeeld: het bekende "show don't tell". Er wordt vaak geroepen dat "show don't tell" onzin is, en dat je juist niet te veel moet laten zien want dan krijg je ellenlange beschrijvingen. Maar wat mij betreft begrijpen veel schrijvers die dit roepen niet goed wat "laten zien" eigenlijk is en ze blijven haken in het "vertellen" omdat ze geen zin hebben in die onnodige beschrijvingen. Ze "breken" de regel voordat ze beseffen dat deze regel een enorm nuttige schrijftechniek is die veel meer om het lijf heeft dan alles in het verhaal tot in detail te beschrijven, hoewel details, indien relevant, juist het verhaal "tot leven" roepen wat mij betreft. "Show don't tell" wordt uitvoerig in literair-kritische context geplaatst door o.a. Wayne C. Booth in The Rhetoric of Fiction - ik ben zeker geen expert maar wel erg geboeid door deze techniek en de verschillende interpretaties ervan en leer voortdurend bij. Het is niet iets dat je even in een avondje leert en kunt toepassen in je schrijven. Uitzonderingen wellicht daargelaten. Daarnaast is het belangrijk om te leren wanneer je "show don't tell" niet toepast. Bijvoorbeeld bij narratieve samenvatting om van de ene scene naar de andere te komen en je de lezer informatie moet meegeven die niet in "real-time" beschreven hoeft te worden. Maar wanneer je die narratieve samenvatting toepast (meestal om de vaart in het verhaal te houden), moet je ook leren. Mijn schrijfdocent geeft bijvoorbeeld soms aan "dit zou ik graag uitgewerkt zien in een scène". Door veel te lezen en te oefenen met schrijven zul je misschien zelf tot dezelfde (of vergelijkbare - men is het in literaire kringen niet snel eens) conclusie en techniek komen, maar waarom het wiel opnieuw uitvinden? Eeuwenlang discussiëren mensen al over literatuur en schrijven, net als over andere kunstvormen, en door de eeuwen heen hebben diverse literaire en kunststromingen de revue gepasseerd. Waarom niet daar je voordeel mee doen? Het is net als een filosoof die begint met het schrijven van zijn eigen filosofie zonder iets van Socrates of Kierkegaard of Descartes af te weten. Voorbeelden... die wil ik graag algemeen houden omdat ik voorlopig niets van mijn huidige project op internet wil zetten. Het beschrijven van alle schrijftechnieken en daarbij voorbeelden geven lijkt me ondoenlijk in dit onderwerp. Ik werp een snelle blik op mijn boekenkast en zie daar zo'n elf schrijfboeken staan van gemiddeld 300 pagina's. Dat is grofweg 3300 pagina's aan technieken, voor het grote geheel en het detail. Daarnaast zijn er hele universitaire studies over. Wat ik leer van bestaande werken... Charles Dickens heeft me geleerd hoe je personages uniek kunt maken, op het karikature af. David Copperfield bijvoorbeeld staat er vol mee. Uriah Heep, Betsy Trotwood, Mr Micawber... Er komen aardig wat personages naar voren in Copperfield, maar tijdens die 850 pagina's heb ik niet één keer personages door elkaar gehaald. Iets wat ik van veel fantasyverhalen helaas niet kan zeggen. Dus als er een nieuw bijpersonage geïntroduceerd moet worden, denk ik aan personages die ik ken. Zowel fictieve als echte. Ik heb bijvoorbeeld een Betsy Trotwood en een Lolita in mijn verhaal. Maar omdat ze een totaal andere achtergrond en context hebben, worden het toch andere personages. In feite is mijn Lolita niet echt Lolita, mar ze heeft dezelfde onbeschaamde spontaniteit die Humbert Humbert gek zou maken. Ik leen zeg maar karaktertrekken. Van een kort verhaal van James Joyce heb ik geleerd hoe belangrijk het is dat niet alles mooi is, en wat de functie van lelijkheid in een verhaal kan zijn. Van Hemingway leer ik hoe je met terughoudendheid emotie neerzet. Van Harper Lee (To Kill a Mockingbird) leer ik hoe ik maatschappelijke kwesties (en die term doet zeker geen recht aan haar boek) kan neerzetten op een overtuigende en ontroerende manier. Probleem is dat je nog wel daarin je eigen manier moet vinden. Door Charles Dickens te lezen word je niet de moderne Charles Dickens. Maar het bestuderen en toepassen van technieken zit nooit mijn creativiteit in de weg. Integendeel. Ik kan zoveel meer als schrijver. Ik geloof niet dat er één manier is om een verhaal te schrijven. Wel zijn er manieren die goed en minder goed werken, en sommige technieken werken bij de één wel en bij de ander niet. Net zoals elke schilder een bepaalde voorkeur heeft voor techniek en stijl. Ik geloof niet dat er ergens verhalen rondzweven die mij als schrijver vinden en dan zichzelf schrijven. Ik schrijf, en ik heb de controle over mijn verhaal. Anders wordt het een zooitje. Soms lijkt het alsof personages mij verrassen in een verhaal, maar wat dan in feite gebeurt is dat ik voorbijga aan dat wat ik in eerste instantie verwachtte dat zou gebeuren en opensta voor andere mogelijkheden. Zo lees ik ook regelmatig dat je bij brainstormen over bijvoorbeeld de volgende scène een lijstje maakt van wat er kan gaan gebeuren, en dan streep je de eerste tien (of vijf, of twee, afhankelijk van de lengte van je lijstje) mogelijkheden automatisch door omdat dat waarschijnlijk clichés zijn. Werkt niet altijd in de logica van het verhaal, maar wel leuk om in gedachten te houden. Lang verhaal... hopelijk is dit een antwoord op je vraag, Thérèse. :)

Inspiratie en fantasie vormen een geweldig combinatie. Wat spanning en humor toevoegen en je hebt een heerlijke maaltijd.