volgorde van de scènes

Ik schrijf de delen waar ik genoeg inspiratie voor heb. Die ik later aan elkaar aan elkaar bind. Soms weet ik nog niet wat er tussen moet gebeuren. Daarom juist. Ik moet het nog even uitwerken

Soms weet ik even niet hoe iets op te lossen, maar wil ik wel verder. Dan schrijf ik een zin als 'hier uitwerken hoe ze ontsnappen'. En dan door met de volgende scène.

Ik schrijf van begin naar eind. Her en der een scène schrijven is voor mij denk ik te chaotisch om zelfs maar een keer te proberen :P Ik verander ook veel tijdens het schrijven, dus als ik deel F al heb geschreven terwijl deel B nog moet, kan ik F vast helemaal omgooien, en daar heb ik geen zin in.

Ik schreef ook van begin tot einde maar merk dat het me tegenwerkt bij langere verhalen. Ik ben nu al voor de derde keer niet tevreden over de volgorde die zo ontstaat en neig er naar een paar verhalen drastisch om te gooien. Dit levert waarschijnlijk meer werk op dan dat het me zou kosten als ik eerst fragmenten had geschreven en daarna zou gaan puzzelen waar wat te gebruiken.

Ik ben daar heel streng in voor mezelf. Ik schrijf echt van begin tot einde. Als ik niet verder kom met een scene, dan kan ik ook echt niet verder, want die scene MOET eerst af :o Als ik allemaal losse scènes zou schrijven die ik later weer aan elkaar moet plakken, dan gaat dat fout, want dan kan die ene scene niet meer kloppen met bijvoorbeeld de ontwikkeling van de personage en dan moet ik de scene alsnog weer omgooien. Het is meer psychisch, maar ik ben daar toch wel gestructureerd in. Soms is dat trouwens erg irritant :P

Bij mij hangt het af van wat ik schrijf. Als ik een kort verhaal schrijf, ga ik van het begin naar het einde. Aan een langer werk sleutel ik behoorlijk en daar gaat het echt niet van het begin naar het einde. Soms moet een bepaalde passage nog rijpen en dan sla ik wel eens een stuk over. Soms ben ik helemaal niet tevreden en dan gaan er stukken uit en wordt het herschrijven. Soms gooi ik dan de herschreven stukken er weer uit en herschrijf ik nog een keer ..... Tja ....

Ik schrijf in scènes en heb een overzicht waarin alle scènes kort beschreven zijn, welke personages erin voorkomen en wat het doel van een scène is. In het begin koos ik aan de hand daarvan iedere keer de scène waar ik het meest zin in had om te schrijven, of die het meest geschikt was om te gebruiken in een schrijfcursus. Zo heb ik onder andere mijn climaxscène geschreven. Op een gegeven moment (ik had toen lang nog niet alle scènes geschreven) ben ik alle losse scènes die ik had chronologisch aan elkaar gaan schrijven, waarbij sommige scènes geschrapt werden, nieuwe erbij geschreven en andere herschreven omdat ik inmiddels meer van het verhaal wist. Het scèneoverzicht gebruik ik nu haast niet meer, omdat het verhaal zich erboven ontwikkeld heeft, maar ik hou het in mijn achterhoofd als grove lijn. Maar dit is slechts mijn manier van werken. Aldoende kom je er vast wel achter wat voor jou het beste werkt.

Voor mij schrijven nog steeds een groot avontuur. Ik heb (nog) geen vaste manier en routine van schrijven. Iedere keer pak ik het weer anders aan.

Een eerste versie schrijf ik van begin tot eind; dus aan de hand van een (ruw) plot met enkele schetsen van scenes, schrijf ik door (en iedere scene 'moet' worden geschreven; ik kan niet zoals Via bij een stuk zetten: 'dit werk ik later uit'). Bij de herschrijf kan het variëren. Meestal begin ik met herschrijven vanaf het begin, scene voor scene; kijken of ze noodzakelijk zijn voor het (centrale) conflict en ik schrap en voeg toe al naar gelang ik herschrijf. Maar tijdens de herschrijf kan ik ook een aparte scene ergens middenin aanpakken.

Doe gewoon waar je zin in hebt. Als je voelt dat je de draad gaat kwijtgeraken als je niet alles chronologisch schrijft, doe dan vooral chronologisch. als je echt zin hebt om eerst een bepaald later hoofdstuk te schrijven, doe dat dan vooral. Soms zie je een bepaald hoofdstuk levendig voor je, en dan moet je dat gewoon opschrijven. Je zal dan misschien ook beter zien hoe je de hoofdstukken die je al hebt, beter kan verbinden. Er zijn genoeg schrijvers die dat zo doen, dus er is niet echt een juist antwoord. Het hangt ook wat van de structuur van je verhaal af. Bv bij een multiplot (verschillende verhaallijnen die door elkaar lopen) kan ik me goed voorstellen dat het veel gemakkelijker is je hoofdstukken niet te schrijven in de volgorde waarin ze in je boek gaan komen, maar verhaal per verhaal, voor een gedeelte toch. Hoe dan ook, je moet dat gewoon wat aanvoelen. Zolang je maar schrijft ;)

Dat ligt eraan. Als ik aan mijn detectives of whodunnit's schrijf, begin ik met het einde, gedichten begin ik meestal in het midden, maar alle andere verhalen gaan chronologisch. Anders raak ik de draad kwijt... Behalve als een verhaal eigenlijk meerdere verhalen is, dan schrijf ik verhaal voor verhaal...

Ik schrijf van begin tot eind. Soms heb ik een ingeving en schrijf die scene ook even snel op. Maar verder schrijf ik gewoon chronologisch.

Ik schrijf van het begin tot het eind. Soms moet ik tussendoor iets researchen. Als me dat niet snel lukt, dan zet ik dat dikgedrukt in de tekst (zo heb ik vandaag 'broekzak' dikgedrukt, omdat ik zo snel niet kon vinden of er halverwege de negentiende eeuw broekzakken zaten in matrozenpakken) en dan zoek ik dat later uit, maar over het algemeen schrijf ik gewoon van begin tot het eind. Ik herschrijf wel tig keer.

Ik begin bij wat ik denk dat het begin is en werk dan naar voren. Ik moet wel weten hoe het verhaal eindigt voor ik kan beginnen met schrijven, maar het einde schrijf ik ook pas echt aan het einde. Wel heb ik gemerkt dat wat ik als het begin zie dat in de eindversie meestal niet meer is. Er kan van alles voor komen, en stukken verdwijnen. De eerste versie schrijf ik in elk geval grotendeels chronologisch, al zal ik af en toe best even 'terugspringen' om scenes toe te voegen in een eerder deel van het boek, als dat beter uitkomt.

Ik begin ver voor het begin, alsof ik een aanloop nodig heb naar het werkelijke verhaal. Goed om je personages goed te leren kennen, maar ik zit dan vaak al op 60/70.000 woorden, voordat het werkelijke verhaal begint. Daarna schrijf ik wat in me op komt en weet vaak niet hoe het eindigen gaat. Bij het manuscript dat bij de uitgever ligt wist ik wel hoe het eindigen ging, maar het echt plot was voor mij lang onduidelijk. Dat is vaak erg lastig, omdat je zelf geen idee hebt waar je naartoe schrijft. Ik heb een interview van Leon de Winter gelezen en die gaf aan dat hij het op dezelfde manier doet. Hij zei 'je weet in het echte leven toch ook niet hoe iets tot een eind komt? Laat het op je afkomen en dan komt de oplossing vanzelf.' (niet letterlijk gequote btw)

Ik heb de verhaallijn in mijn hoofd en summier op papier. Wat ik bewust wel van te voren doe is een grondige uitwerking maken van de personages in mijn verhaal, hun achtergrond, leefwijze etc etc. Ik ken mijn personages dan door en door en heb dus eerder een karakter dan een totaal verhaal. Dan schrijf ik scenes en hoofdstukken (met dank aan YWriter). Ik begin chronologisch, maar het gebeurt vaak dat ik tijdens het schrijven door het verhaal spring. Dan hier een scene erbij, dan daar. Dat heeft te maken met inspiratie. Als ik een grote hoeveelheid teksten, scenes en hoofdstukken heb, ga ik ordenen. Daarbij experimenteer ik vaak door delen kompleet door elkaar te gooien, dat levert verrassingen op en conclusies van "hé, zo kan het ook". Ik schrijf, schrap en herschrijf dus héél veel. Mijn leesmaatjes geven wel aan dat daarmee mijn verhalen/teksten beter worden.

Ik schrijf van begin tot eind. Het gebeurt wel eens dat ik een bepaalde scene kort samenvat en die pas tijdens het herschrijven helemaal uitschrijf. Of dat ik tijdens het schrijven van de eerste versie plots besef dat er ergens een scene ontbreekt die ik eerder had moeten schrijven, of dat een scene anders had gemoeten of overbodig is, dan maak ik daar gewoon een opmerking over in de kantlijn. Beschrijvingen en zo voeg ik ook meestal pas tijdens het herschrijven in.

Ik schrijf ook van begin tot einde, maar ook weer niet. Kijk, voordat ik schrijf, heb ik alles al bedacht. Dit doe ik in mijn hoofd en dat gebeurt vaak in scènes. Soms denk ik aan de ene, soms aan de andere, het ligt eraan welke meer uitwerking nodig heeft. Op het moment dat ik begin met schrijven, schrijf ik vanaf het begin tot eind. Al die scènes die ik heb bedacht houd ik gewoon in mijn achterhoofd (een soort ladekast) en pluk ze eruit wanneer ik weet dat ze in het verhaal moeten. Meestal is dat ook beter, want dan kan het nog even broeien en dan kan ik nog makkelijker dingen aanpassen, je hoofd is makkelijker dan een stuk tekst ;) Je moet er alleen wel een goed geheugen voor hebben. Mijn verhaal is dus ook, logischerwijs, vantevoren al opgedeeld in stukken en ik weet precies wanneer er wat gebeurt. Ook al geldt dit alleen voor de belangrijkste scènes, want de minder belangrijke tussen stukjes heb ik meestal niet bedacht. Die komen vanzelf. Er zitten tot dusver dus al zo'n 10 verhalen in mijn hoofd opgesloten :D (inclusief manuscripten en kort verhalen). Ken bijna alles uit mijn hoofd!

Ik werk heel geordend wat dat betreft. Ik maak een Word-bestand aan waarin ik de grote lijnen van het verhaal dat in mijn hoofd zit plaats. Dan ga ik het verhaal in scènes opdelen. Dan komen er veel ideëen opborrelen die ik daar weer in verwerk. Zo ben ik de afgelopen week bezig; beetje knippen en plakken in dat bestand. Nieuwe tekst erbij, andere stukjes wat aanpassen of weglaten. En nu is mijn verhaal bijna compleet om aan te beginnen! Van begin naar eind, dat wel...

Ik type normaal wel veel losse scènes, maar voordat ik echt ga schrijven moet er een duidelijk plot bekend zijn, het liefst met einde. Het belangrijkste aan mijn verhaal is het DOEL ervan. Dat type ik dan - na dagen van brainstormen - uit als een soort samenvatting, in heel grove lijnen: Eerst gebeurt dit, daarna gebeurt dat, dan zus, dan zo, ... , einde. (De laatste zin weet ik vaak al) Nu weet ik welke lijn mijn verhaal moet volgen. Dit deel ik dan weer op in delen. Bijvoorbeeld: de eerste zoveel hoofdstukken spelen zich af op 1 plek. Hier over type ik ook weer een samenvatting, dit maal met meer details. Volgende deel van het verhaal, dat zich afspeelt op een andere plek, wordt ook uiteengezet in details, etc. Elk "detail" is een stuk waarover 1 losse scène getypt kan worden. Alle losse scènes kunnen dan later mooi aan elkaar geweven worden, waarbij het 'vulmiddel' gering moet blijven, zodat ik straks niet teveel filler-scènes heb. Doe ik dit niet, dan krijg je bij mij al snel: Toen deed hij dit. Daarna ging hij dat doen. Dan gebeurt er dit. Toen was het de volgende ochtend... dat leest erg lelijk. Nu kan ik het verhaal in losse scènes gaan schrijven. Als ik geen zin meer heb in een stuk tekst, kan ik tenminste verder met een ander stuk. Ook schrijf ik het eerste hoofdstuk pas op het laatst. Ik weet wel al wat daarin gebeurt, maar wanneer je verhaal af is weet je meteen welke informatie zeker al in Hoofdstuk 1 aan bod moet komen, sinds dat vaak een vrij inleidend hfst is, weetjewel.