'Hoe kan ik mijn verhaal langer maken?'

Dat is een voordeel van wat ik schrijf: met epic fantasy heb je nooit stof te weinig. Als de hoofdlijn wat te kort blijkt, kun je uitwijden met iets in de zijlijnen. En in het uiterste geval plak je er een toevallige ontmoeting, een gevechtje oid tussen. Of wat extra scenes voor de vijand. Zolang je de samenhang maar niet uit het oog verliest.

Ik heb een paar keer een verhaal langer gemaakt. Eigenlijk heb ik daar niet bewust bij stilgestaan hoe ik dat zou gaan doen. Ben het verhaal gaan herlezen en heb bepaalde dingen uitgediept, iets dat 'tellerig' was meer 'show' gemaakt, wat meer details toegevoegd, extra scene erin met wat meer achtergrondinformatie... Wat voor trucjes bedoel je, Ceridwen?

Volgens mij kan het helpen als je meer dialoog in je verhaal verwerkt.

Ik heb dit 1 maal gedaan om een verhaal geschikt te maken voor een vlaams filmpje. Ik heb er een verhaallijn bijgeschreven en dat werkte prima. Ik kreeg zelfs na insturen (buitenom de wedstrijd) goedkeuring voor dat verhaal, maar die werd na een personeels wisseling en wat bezuinigingen weer ingetrokken. Het verhaal is er dus blijkbaar niet minder van geworden.

Ik ben er een felle tegenstander van om een verhaal langer te maken dan nodig is. Als je stukken toe gaat voegen om het aantal woorden te vergroten, verveel je de lezer. Ook in epische fantasy. Een verhaal is één geheel. Als je door toevoegen spanningsbogen gaat doorbreken, dan heb je daar in eerste instantie waarschijnlijk helemaal niet over nagedacht. Om over de vorm van het geheel maar te zwijgen. Er zijn goede redenen genoeg om een verhaal te herschrijven waardoor het langer kan worden, maar een minimaal aantal woorden halen is daar niet een van. Daarnaast: schrijven is schrappen. Een goede redacteur schrapt al die nodeloos toegevoegde woorden toch weer, dus waarom zou je ze in de eerste instantie toevoegen?

Ik ben er een felle tegenstander van om een verhaal langer te maken dan nodig is. Als je stukken toe gaat voegen om het aantal woorden te vergroten, verveel je de lezer. Ook in epische fantasy. Een verhaal is één geheel. Als je door toevoegen spanningsbogen gaat doorbreken, dan heb je daar in eerste instantie waarschijnlijk helemaal niet over nagedacht. Om over de vorm van het geheel maar te zwijgen. Er zijn goede redenen genoeg om een verhaal te herschrijven waardoor het langer kan worden, maar een minimaal aantal woorden halen is daar niet een van. Daarnaast: schrijven is schrappen. Een goede redacteur schrapt al die nodeloos toegevoegde woorden toch weer, dus waarom zou je ze in de eerste instantie toevoegen?

Helemaal mee eens, toch kan er een situatie zijn dat je aan een aantal woorden moet komen en er ook niet echt overheen mag. Je zult er dan toch naartoe moeten schrijven. Ik schrap graag en ben dan ook altijd heel blij als een eerste versie te groot uitvalt.

De verhalen die ik langer gemaakt heb, had ik geschreven voor verhalenwedstrijden met een woordenmaximum van 1500 of 2500 woorden. Vaak zijn er dan al dingen die ik minimaal beschreven heb, maar dus nog best uit kon werken.

Ik ben er ook niet voor om een verhaal van meer woorden te voorzien, want dat is het eigenlijk. Ooit is me aangeraden: doe een lijntje erbij. Dat is me niet gelukt.

Als je wat meer ervaring hebt (en redelijk kunt plannen) weet je vantevoren al in hoeveel woorden je een verhaal kunt vertellen.

Schlimazlnik schreef: Ik ben er een felle tegenstander van om een verhaal langer te maken dan nodig is. Als je stukken toe gaat voegen om het aantal woorden te vergroten, verveel je de lezer. Ook in epische fantasy. Een verhaal is één geheel. Als je door toevoegen spanningsbogen gaat doorbreken, dan heb je daar in eerste instantie waarschijnlijk helemaal niet over nagedacht. Om over de vorm van het geheel maar te zwijgen. Er zijn goede redenen genoeg om een verhaal te herschrijven waardoor het langer kan worden, maar een minimaal aantal woorden halen is daar niet een van. Daarnaast: schrijven is schrappen. Een goede redacteur schrapt al die nodeloos toegevoegde woorden toch weer, dus waarom zou je ze in de eerste instantie toevoegen?

Zo cru bedoelde ik het niet. Allereerst ben ik van de school die zijn plot bedenkt terwijl hij schrijft. Dat maakt aanpassen wat flexibeler. In mijn eerste ms heb ik een schurk toegevoegd, aan wie ik een aantal wandaden kon ophangen. Door die schurk een eigen achtergrond te geven, met bijpassende scenes, heb ik het verhaal zowel versterkt als langer gemaakt. In het ms waar ik nu aan werk, heb ik een 'loose end' met een persoon die op zee overboord gaat. In plaats van hem te laten verdrinken, kan ik hem ook gered laten worden en een kleine parallelle verhaallijn maken, die (veel) later weer met de hoofdlijn samenkomt. Of het lukt, hangt ervan af of ik beide lijnen goed in balans krijg. Wat Pluisebol zegt: 'doe er een lijntje bij'. Het is dus niet meer blabla toevoegen. Elk woord moet waarde hebben.

Als je wat meer ervaring hebt (en redelijk kunt plannen) weet je vantevoren al in hoeveel woorden je een verhaal kunt vertellen.

Dat werkt bij mij dus absoluut niet. Maar voor de duidelijkheid: als jij bedoelt 'verhaal' en ik bedoel 'boek' praten we natuurlijk niet over hetzelfde beestje. Van een verhaal weet je dat idd (daarom waag ik me er ook niet aan). Van een boek weet ik in grote lijnen hoe het afloopt, maar de weg erheen groeit al lopende.

Zo schrijf ik ook Via, maar dat bedoel ik niet met een verhaal dat af en klaar is verlengen. Als je schrijft voor 6000 woorden en het is af, en je moet ineens naar 7000. Soms kan dat, vaak niet. Vind ik. Trucjes zijn proloog/epiloog, extra dialoog idd, fragmenten van krantenartikelen en dagboeken, een kopje op elk hoofdstuk zetten, een extra karakter introduceren, etc.

'Hoe kan ik mijn verhaal langer maken?' is een vraag die ik best vaak hoor.

Als je vrij bent in de besteding van het aantal woorden dat een verhaal nodig heeft, moet je het naar mijn mening ook precies dat aantal woorden gunnen, en het niet overvoeren. Alles heeft zijn maat. Ben je in verband met een opdracht gebonden aan een aantal woorden, dan is het woorden wegen en overgieten van de ene scène in de andere, als een kruidenier. Vrij schrijven is het dan niet. Ik hoor het trouwens ook geregeld: 'Ik heb een heel verhaal in mijn hoofd, en als ik het opschrijf, is het eigenlijk zomaar klaar, een klein verhaaltje.' Ik denk dat het te maken heeft met een krappe inleving in personagetypering, situatieschets, omstandigheden én verteltrant. Hoe meer gegevens en vaardigheden je tot je beschikking hebt, des te ruimer de keus om te schrappen of te laten staan. Het gaat zelden om de grootte of de lengte van een verhaal, maar meestal om de kwaliteit, dat is de stijl. Bij een goede stijl maakt het niet uit of een verhaal 10.000 woorden heeft, de helft of het (drie)dubbele.

Was het niet Godfried Bomans die ooit met de uitspraak 'Schrijven is schrappen' kwam? Hoe moet ik dit zien?

Veel schrijvers hebben de neiging om tijdens het schrijven af te dwalen naar zijlijntjes die ook wel interessant zijn. Maar die zijn eigenlijk meer onderdeel van het denkproces dan van het verhaal, dus die kunnen weg. Ook die leuke, scherpe zin over het asiel en ook die gevoelige scene over de dood van het jongste katje. De darlings. Ook alle vulwoordjes zoals erg en even en misschien ook wel de hele verhaallijn over het buurmeisje. Daartegenover heb je ook bijschrijvers, zoals Via. Die schetsen het verhaal summier en vullen de staande verhaallijn later in zoals je een kleurplaat kleurt. En ik doe beide. Soms schrap ik hele stukken, soms schrijf ik stukken uit die in de eerste versie alleen een herinneringszinnetje kregen.

Dus een citaat (als 'schrijven is schrappen') is niet op iedere schrijver van toepassing?

Nee, naar mijn ervaring niet. Ik ken duidelijk bijschrijvers en schrappers. En nog vaker is het een mix van beiden.

Oh, ik ben absoluut een bijschrijver. De eerste versie van mijn manuscript telde 49.000 woorden, de laatste versie 61.000.

Mee eens Ceridwen, er zijn er zat die een eerste versie snel op papier kwakken en later veel uitwerking moeten toevoegen, dan is het ook bijschrijven. Zo moet ik altijd in het begin veel schrappen. Ik heb blijkbaar een aanloop nodig om erin te komen. De eerste twee hoofdstukken blijft weinig of niets van over. Maargoed, daar hadden we het niet over.

Daartegenover heb je ook bijschrijvers, zoals Via. Die schetsen het verhaal summier en vullen de staande verhaallijn later in zoals je een kleurplaat kleurt. En ik doe beide. Soms schrap ik hele stukken, soms schrijf ik stukken uit die in de eerste versie alleen een herinneringszinnetje kregen.

Dat heb ik in het verhaal waar ik nu mee bezig ben beide :) veel geschrapt, maar ook veel bijgeschreven. En veel scènes die bleven staan verder uitgediept. Eigenlijk heb ik het vooral ingekort. Maar langer maken... dat deed ik, in het deel dat bleef staan, door het verder uit te diepen. Gedachtengangen enzo beschrijven, in plaats van alleen het resultaat van de gedachtengang. Een verhaallijn uitdiepen en tegelijkertijd een deel schrappen, dat leek wel opnieuw beginnen, maar het was wel goed voor het verhaal.

Ja, op de een of andere manier denk ik niet dat het verhaal wint als je er lijnen bij gaat schrijven. Uitdiepen van wat je al hebt kan wel werken, mits je dan niet alsnog teveel afdwaalt. Overkomt me ook wel eens.

Blij dat je deze vraag stelde, Ceridwen! Ik had hier zelf bijna een topic over geopend. Mijn verhaal gaat als volgt; het speelt zich af tussen 1918 en 1943 en betreft het relaas van een getrouwd stel. dat is deel 1. deel 2 speelt zich af na 1943 (tot 1945) en verhaalt over belevenissen van mannelijke hoofdpersoon in krijsgevangenen-kamp. Echter; deel 2 had ik echter nog niet bedacht tot na een maand schrijven. Voorheen was het puur de relatie tussen man en vrouw waar het verhaal over ging, plus wat andere intriges. Ik dacht dat dat voldoende was voor een solide verhaal. Dus nu heb ik besloten om de 2e lijn door deel 1 heen te schrijven - soort flash forwards- maar uiteindelijk komen alle lijnen bij elkaar aan einde. Het maakt het verhaal er zeker sterker door en tot een groter geheel. maar waar het mij om gaat; kennen jullie dit probleem? je hoofdlijn blijkt plotseling niet sterk genoeg om +300 bladzijden vol te houden! En wat doe je dan? Was het slechte planning van mij dat ik sommige dingen niet wist? Maar ja, je kunt toch niet alles weten vantevoren? Schrijven is een hersenbreker af en toe!

Ik merk dat mijn verhaal (boek) automatisch langer wordt naarmate het verhaal ‘rijpt’. Ik moet b.v. in beginsel wennen aan de personages waarover ik schrijf. Met name de HP leer ik steeds beter kennen naarmate mijn verhaal vordert (‘rijpt’). Vaak krijg ik juist daardoor inspiratie. Dan weet ik wat mijn HP mooi vindt, wat hem/haar drijft en hoe hij/zij zal reageren. En daaruit vloeit dan vanzelf een ‘waarom’, die weer te maken kan hebben met herinneringen aan eerder doorstane ervaringen of met levenskeuzes die mijn HP gemaakt heeft. Ik doe weinig moeite om mijn verhaal langer te maken, maar neem wel de tijd om het te laten rijpen. Ik merk ook dat ik daar steeds wat verder in ga en dat mijn toekomstige boeken daardoor telkens een tikje diepgaander zullen worden.

Ik ken dat probleem zeker. Vroeger zette ik extra info achter een zin en zo ontstond dan een kromme bijzin. Al heel lang geleden ben ik daarvan teruggekomen en vanaf toen heb ik desbetreffende fragmenten gewoon herschreven. Soms ging een verhaallijn daarna een totaal andere kant uit maar ja, dat moest dan maar...

Allerlei vreemde adviezen passeren de revue. Iemand heeft de vraag hoe ze haar verhaal langer kan maken, en krijgt dan het advies dat ze haar verhaal niet langer mag maken......(?) I.m.o. is er sprake van 1 van de volgende systeemfouten als het verhaal te kort is: - er is een probleem met de snelheid. De snelheid is te hoog; gebrek aan contextbeschrijving, teveel tell, niet genoeg afwisseling van dialogen met reflecties etc. is hier meestal debet aan. - er is een probleem met het plot. Het plot bevat te weinig vertakkingen en wendingen. - er is te weinig actie en/of conflict in het verhaal geïncorporeerd. - er is een probleem met de karakters. Ze zijn te flat, of niet interessant genoeg. Interessante karakters blijven boeien en zijn dus een onuitputtelijke bron om over te schrijven. Er zou een ander probleem kunnen zijn waar ik niet aan heb gedacht, maar deze vier ''systeemfouten'' kwamen het eerst in me op. Ik noem ze systeemfouten omdat het toch wel grote problemen zijn.

In mijn eerste ms heb ik een schurk toegevoegd, aan wie ik een aantal wandaden kon ophangen. Door die schurk een eigen achtergrond te geven, met bijpassende scenes, heb ik het verhaal zowel versterkt als langer gemaakt.

Daar zou je bij kunnen beredeneren dat de eerste versie dus nog niet goed was en dat als gevolg van de verbetering het verhaal langer werd. Dat is in mijn ogen iets heel anders dan een goed ("perfect") verhaal hebben en zonder enige andere reden meer woorden willen hebben. Ik heb het nog steeds over een verhaal, Lord of the rings is ook één verhaal (en geen trilogie, al staat het in drie boeken). Juist bij de langere epische fantasy zul je ook moeten nadenken over waar de "knip" zou moeten liggen en hoe je die in je verhaal vormgeeft (dat is verhaaltechnisch niet nodig, maar commercieel wel!). Schrijven is schrappen en als de schrijver het niet doet, dan zal de redacteur er veel werk aan hebben. Ik ga er vanuit dat een redacteur het 'smokkelen' of 'aanvetten' van een dun verhaal onmiddellijk herkent en genadeloos al het vet weer wegsnijdt. Als je mazzel hebt dan, ik neem aan dat de meeste uitgevers ook wel inzien wat een column is die flinterdun over een roman is uitgesmeerd en het manuscript direct al weigeren. Het probleem daarbij is dat de Nederlandse uitgevers vooral uitgevers van romans zijn (of teksten van roman-lengte). De novelle zie je al zelden en verzamelingen van korte verhalen zijn helemaal zeldzaam. Je maakt dus minder kans op uitgave met verhalen van minder dan pakweg 90.000 woorden. Het gevolg is dat veel schrijvers hun verhaal gaan verlengen naar roman-lengte. Dan hou je per strekkende meter tekst minder verhaal over: zonde!

Schrijven is niet altijd schrappen. Schrijven is het zoeken naar en vinden van de juiste woorden, de juiste enscènering, de juiste typering, de juiste constructie. Schrijven is bouwen, zou ik bijna zeggen. En als het gebouw (lees: verhaal) staat, komt de afwerking: de grootste klus. Soms moet er iets bij, soms iets af. Dat is polijsten, wat iets anders is dan schrappen.

Niet altijd, maar de ervaring leert dat de beginnende schrijver vooral veel te veel schrijft en er met name ernstig geschrapt moet worden. Het heet niet voor niets "kill your darlings" in de vuistregel, anders zou er wel iets als "let your darlings blossom" staan. Bij polijsten gaat er ook altijd wat vanaf.

Bij verhalen met een (ernstige) woordlimiet is mijn vraag juist altijd: hoe kan ik het korter maken/zo kort mogelijk houden? Er mag gewoon niks teveel staan en het is altijd zo makkelijk om uit te weiden. Maar stel er moet wat bij (afhankelijk van hoeveel), dan zou ik gaan voor de zintuiglijke beschrijvingen. Dat is nl. iets dat ik beperk bij echt korte verhalen, maar iets dat beelden, geluiden, geuren etc. oproept, zoals in het echte leven. Het geeft meer diepte en kleur en gaat verder ook niet ten koste van de verhaallijn. Als het om echt veel toevoegingen zou gaan ook nog: meer dialoog, aanpassing van of extra verhaallijn(en) of gebeurtenissen, en meer inzicht in de gedachtengangen en handelingen van de karakters.

Ik merk dat mijn verhalen bij herschrijven automatisch langer worden, soms dubbel of drie keer zo lang. Dat komt omdat ik in de eerste versie wel eens scenes samenvat, dat ik beschrijvingen oversla, dat ik bij het herschrijven vaak wat meer zintuiglijke ervaringen vanuit de personages toevoeg terwijl de eerste versie wat afstandelijker was, vaak gaat de plot in de eerste versie te snel of is niet alles duidelijk (of juist te duidelijk) voor de lezer. Uiteraard moet ik ook schrappen, maar dat is dan meestal toch meer op woordniveau, dat ik een complete scene te veel schrijf komt niet zo vaak voor. Hangt er ook vanaf hoe grondig je op voorhand plant, denk ik, schrijvers die in het wilde weg aan een verhaal beginnen, zullen later wellicht veel meer moeten schrappen. Maar een verhaal langer maken terwijl het niet langer hoeft te zijn, is natuurlijk even onzinnig als een verhaal inkorten wanneer het niet te lang is. Past je verhaal niet bij de woordlimiet voor een wedstrijd/uitgever/whatever, zoek dan iets anders om met dat verhaal te doen en ga niet moedwillig je verhaal verneuken, want dat ziet de jury of uitgever toch meteen en zal tot een lagere score of afwijzing leiden.

Pangaea , ja, zoiets kan zomaar gebeuren. Het vergt wat oefening om te leren mikken op een hoeveelheid woorden. Twee lijnen bij elkaar schrijven is erg lastig. Hoofdstuk om hoofdstuk zou misschien gaan, in het geval dat jij schetst, moet je even uitproberen. Bjschrijven vind ik een van de lastigste opgaves. Je trekt heel snel het verhaal uit balans. Dan toch liever een ander doel zoeken. Schli, ken je Parelz al? Heel veel verhalenbundels.