Actualiteit

Met de schietpartij in Alphen aan de Rijn nog op het netvlies vroeg ik me af: wie van jullie doet als schrijver iets met nieuws/actualiteit?

Het is heel erg wat er gebeurd is......daar is met geen toetsenbord of pen tegen aan te schrijven. Ik had het gister er echt koud van. Maar zoals het gaat hier in de media.....je wordt er de hele tijd er mee geconfronteerd. Iedereen wordt er maar bij gehaald, dat je verbaasd staat hoeveel deskundige er in Nederland lopen. En wat krijg je dan: Uitzendingen met oeverloze herhalingen van allemaal verschillende mensen die het zelfde zeggen. En ook als er even geen nieuws is dan is een stoeptegel met een snotje er aan hot item. Ik denk wel dat ik voor me zelf wat ga opschrijven er over, maar dat is meer over de omgang van de media met dit soort incidenten. ;)

Ik vind dat je beter kunt wachten met schrijven over zoiets, tenzij je iets journalistieks doet. In fictie kun je twee kanten uit: 1. Faction ervan maken. Maar dan moet je kunnen beschikken over de feiten. Die komen pas maanden later allemaal naar boven. En als je het goed wilt doen, ben je wel een tijdje met je research bezig. 2. De gebeurtenis veralgemeniseren: andere plaats, andere personen, andere situatie. Dan kun je zelf je feiten verzinnen. Het nadeel is dat je er snel van beschuldigd kunt worden geld te willen slaan uit de ellende van anderen. Daarnaast kun je je gevoel nog in een gedicht zetten. Dit soort gebeurtenissen is over een tijdje gewoon weer vergeten, behalve door degenen die direct betrokken waren. En als het niet vergeten is, dan wordt het misschien tijd om erover te schrijven. Want nu vinden we het erg, maar de vorige keren dat er zoiets ergs gebeurde zijn we gewoon vergeten. Omdat het ons uiteindelijk toch niet raakt en het niet hip meer is om aan de hype van betrokkenheid mee te doen.

De actualiteit beïnvloedt sowieso (deels) wat we schrijven. Na de Tweede Wereldoorlog hielden veel auteurs zich bezig met thema's die verband hielden met gebeurtenissen in de oorlog. Nederlands-Indië was net zo'n bron van inspiratie. Ook op kleinere schaal laten we ons beïnvloeden door wat om ons heen gebeurt. Ik ben zelf geïnteresseerd in psychologie, en vraag me af wat de dader gisteren in Alphen bezielde. Het politie-onderzoek zal zich daar ook op toespitsen, nu uit de afscheidsbrief geen duidelijk motief is gebleken. Hoe zagen de laatste uren van de dader eruit? Hoe kwam hij aan zijn wapen? In een roman zou je kunnen vertellen wat iemand tot zo'n vreselijke daad zou kunnen drijven. Ik zou dan wel elke overeenkomst met een bestaande schietpartij uit de weg gaan. Dat is niet zo moeilijk.

Ik heb een keer een krantenartikel omgevormd tot (een deel van) een verhaal. Daar houdt de actualiteit wel op, aangezien mijn boeken zich in het (nabije) verleden afspelen, niet zo actueel meer (en toch ook weer wel, qua onderwerp).

Eigenlijk is het heel erg dat we zulke 'dingen' vergeten. Het raakte mij wel. Vooral als ik denk aan al die onschuldige mensen en de nabestaanden. Ook wij kunnen tegen een idioot aanlopen. Wel ben ik benieuwd waarom hij met de politie in aanraking is geweest.

Eigenlijk is het heel erg dat we zulke 'dingen' vergeten.

Waarom? Er gebeuren zoveel "erge" dingen dat ze vanzelf vergeten worden door degenen die er niet direct bij betrokken waren. Toen je de beelden van Alphen zag, dacht je waarschijnlijk ook niet aan die 80 seksueel misbruikte kinderen in Amsterdam. Of aan de 20.000 doden in Japan. Of aan de giftige spruitjes die Moerdijk heeft veroorzaakt. Of aan de familiedrama's van 2010. Dat was allemaal "heel erg" in de media, maar de reden dat je nu nog slapen kunt is dat je het vanzelf vergeet. En dat is goed zo, dat maakt je mens.

Tja...

its just life! Shit happens! Je kunt je niet alles persoonlijk aantrekken dan heb je geen leven meer. Ja, als je zelf erbij betrokken raakt is het natuurlijk andere koek! Maar het is nu, een ver van mijn bed verhaal. Hard he?....Maar het is wel realiteit!

Dit soort gebeurtenissen is over een tijdje gewoon weer vergeten, behalve door degenen die direct betrokken waren.

Met dit stukje ben ik helemaal eens. Zelf een familiedrama van dichtbij meegemaakt. Weken kan je geen krant openslaan om er mee te worden geconfronteerd, totdat een andere gek opstaat en de mediahype zich verplaatst. Ik denk dan ook dat de actualiteit eerder de aanzet zal zijn tot een verhaal, dan dat je als schrijver alle feiten uit gaat pluizen en dit vervolgens opschrijft. Je loopt dat ook niet het risico verwijten te krijgen (van bijv. betrokkenen) dat je de gebeurtenissen niet goed weergeeft. Je hebt dan meer vrijheid.

Een verhaal schrijven dat rechtstreeks op zoiets als Alphen gebaseerd is zou ik nooit doen, tenzij (zoals eerder opgemerkt) het een journalistiek artikel is. Fictie over zoiets lijkt me ook onverkoopbaar. Niemand zit te wachten op een fantasieverhaal over een echt drama als dat zo vers in het geheugen ligt. Wel vormen actuele gebeurtenissen mijn algemene wereldbeeld, en ik kan me voorstellen dat de manier waarop tv en kranten berichten over het drama op een of andere manier in een boek zou kunnen belanden. Ook 'details', zoals hoe omstanders de schoten beschreven als die van een klappertjespistool, kan ik vast nog wel ergens gebruiken. Hetzelfde zie je ook in de manier waarop de aanslagen van elf september nu in fictie terugkomen: het zijn verwijzingen en meestal geen rechtstreekse beschrijvingen. Zie bijvoorbeeld War of the Worlds, waarin het stof op Cruise zijn jas een verwijzing was naar de as van de ingestorte torens.

Ik schrijf het wel van mij af, ik graaf op die manier wat dieper door, wat alles met mij doet, meer dan er over nadenken zou doen. Het is niet ondenkbaar dat mijn gevoelens ooit ergens bij een personage terug komen

Ik maak juist gebruik van echte feiten. Uit de 17e eeuw dan wel, dus actueel kun je het niet noemen. Toch zou ik best een actualiteit als uitgangspunt kunnen nemen. Juist de tragedie van een individu in een gebeurtenis is bijzonder boeiend. Zo las ik ooit een boek over een man die met zijn twee zoontjes in het restaurant in het world trade center zat op 11 september. Erg mooi boek. Quote van de schrijver (Frédéric Beigbeder): De enige manier om te weten te komen wat er gebeurde op 11 september 2001 tussen 8:30 uur en 10:29 uur in het restaurant Windows on the World op de 107e verdieping van het World Trade Center, is het te verzinnen. Probleem is wel dat het nieuws zo snel gaat. Als je boek klaar is, is het geen actualiteit meer. Verder schrijf ik niet over actualiteiten in mijn blog of op twitter. Dat doen al genoeg mensen.

Zelf doe ik het niet, maar ik heb wel net het boek Bonita Avenue gelezen. Het speelt in Enschede ten tijde van de vuurwerkramp. Nu is het niet meer heel erg actueel, maar het is een mooi mengsel van feiten met fictie geworden. Misschien dat er van Alphen ook ooit zoiets wordt gemaakt.

Bedankt voor jullie inzichten. Een gebeurtenis als deze heeft m.i. op veel terreinen impact, ook al vergeet je dit nieuws weer. Het werkt door in de hulpverlening, de psychiatrie, de politiek, de publieke opinie en, ook door ander nieuws, op wat en hoe er geschreven wordt (langere termijn). Op het moment dat je het hoort is het kippenvelnieuws, maar als je het niet direct op welke manier dan ook in woorden omzet, verliest het zeggingskracht. Dat merk ik nu al, twee dagen na de ramp.

Ik maak juist gebruik van echte feiten. Uit de 17e eeuw dan wel, dus actueel kun je het niet noemen. Toch zou ik best een actualiteit als uitgangspunt kunnen nemen. Juist de tragedie van een individu in een gebeurtenis is bijzonder boeiend. Zo las ik ooit een boek over een man die met zijn twee zoontjes in het restaurant in het world trade center zat op 11 september. Erg mooi boek. Quote van de schrijver (Frédéric Beigbeder): De enige manier om te weten te komen wat er gebeurde op 11 september 2001 tussen 8:30 uur en 10:29 uur in het restaurant Windows on the World op de 107e verdieping van het World Trade Center, is het te verzinnen. Probleem is wel dat het nieuws zo snel gaat. Als je boek klaar is, is het geen actualiteit meer. Verder schrijf ik niet over actualiteiten in mijn blog of op twitter. Dat doen al genoeg mensen.

Historische feiten gebruiken is natuurlijk wel even wat anders :-) En de WTC aanslagen zijn nu ook alweer tien jaar geleden.

Eigenlijk vergeet ik bijna nooit nieuws. Bij ieder drama en ramp gaat er een luikje in mijn hoofd open en komt er van alles uit. Hele filmen, Zo komt dat meiske dat ooit in Zuid America in de modder vastzat en dus niet los kwam. Zij verdronk terwijl de camera's op haar gericht waren, iedereen keek-ik ook- en niemand kon wat doen of deed wat. Afschuwelijk. Dat meiske komt steeds terug in mijn gedachten bij iedere ramp. Ik snap niet hoe men kan vergeten. Hoe doe je dat Bobcat??? Het lijkt mij wel een zegen om dat soort gebeurtenissen te vergeten. Zelf probeer ik zo min mogelijk tv te kijken maar ben wel in gedachten bij slachtoffers van een ramp, drama waar dan ook, en brand kaarsjes voor ze. En ik schrijf het van mij af. Kan de wereld toch niet op mijn nek nemen, ookal zitten er wel een atlas en een draaier:Din mijn hoofd.

Ik lees net op internet dat in het geval van Alphen het omgekeerde blijkbaar heeft plaatsgevonden: de oma van de dader was Jackie Lourens (volgens Elsevier en andere media). voor ze in 2000 overleed schreef ze detectives over een politieman in Alphen aan de Rijn. Eentje daarvan heet Vier minuten voor halfacht. De plot van dat boek lijkt griezelig veel op wat haar kleinzoon heeft gedaan. Verschrikkelijk. Zoiets kun je als schrijver natuurlijk nooit voorkomen, maar ik vind het een griezelig idee dat iemand jouw moordplot gaat nadoen.

Ik lees net op internet dat in het geval van Alphen het omgekeerde blijkbaar heeft plaatsgevonden: de oma van de dader was Jackie Lourens (volgens Elsevier en andere media). voor ze in 2000 overleed schreef ze detectives over een politieman in Alphen aan de Rijn. Eentje daarvan heet Vier minuten voor halfacht. De plot van dat boek lijkt griezelig veel op wat haar kleinzoon heeft gedaan. Verschrikkelijk. Zoiets kun je als schrijver natuurlijk nooit voorkomen, maar ik vind het een griezelig idee dat iemand jouw moordplot gaat nadoen.

*haalt schouders op* Tja. Lijkt me niet echt iets om je als schrijver mee bezig te houden. Ik ga me echt niet zorgen zitten maken of iemand zijn vriendin gaat slaan naar aanleiding van een scene uit mijn boek, bijvoorbeeld. Als iemand zo ver heen is dat hij of zij dingen uit een boek, film of game gaat nadoen dan is dat niet de schuld van het boek, de film of de game.

Ik snap niet hoe men kan vergeten. Hoe doe je dat Bobcat??? Het lijkt mij wel een zegen om dat soort gebeurtenissen te vergeten.

Er gebeurt, als je het nieuws een beetje volgt, gemiddeld wel één drama per week in deze wereld. 52 drama's onthouden lijkt me erg veel, om maar te zwijgen van +35 jaar aan drama's. Ik moet er wel bij zeggen dat de drama's "ver weg" die ik van mijn jeugd onthouden heb (zoals de gijzeling in Bovensmilde) veel meer impact hebben dan wat er in later jaren is gebeurd. En dat wat dichtbij gebeurt ook meer impact heeft (ik kom nog regelmatig langs de winkel waarin de dader van de schietpartij van 13 januari 2004 werkte).

Ik weet dat ik mezelf hier heel impopulair mee ga maken, maar ik post het toch maar. Ik neem niet zozeer inspiratie uit de actualiteit zelf, maar meer uit de reacties van bepaalde mensen op die gebeurtenissen. Toevallig heeft dit gebeuren in Alphen aan de Rijn mij geïnspireerd om een verhaal waar ik net aan wilde beginnen even uit te stellen om een verhaal dat ik later wilde schrijven nu alvast op te tekenen. Het is natuurlijk verschrikkelijk wat er in Alphen is gebeurd en er zijn ook genoeg mensen die écht met die mensen meeleven, maar ik werd vooral geïnspireerd door de mensen die dit soort gruwelijkheden aangrijpen om het perfecte burgertje te spelen. Die types zie je wel vaker bij dit soort gebeurtenissen. Van die mensen die duidelijk eigenlijk totaal niet meeleven met die mensen, maar wel met stille tochten meelopen en waarom-beertjes rondstrooien om iedereen maar te laten zien hoe verdomd perfect ze wel niet zijn. Van die types die het eigenlijk allemaal helemaal niets kan schelen, maar als ze een cameraman verslag zien doen van een herdenking of een stille tocht daar wel heen rennen en dan met een half grijnzende smoel een zwaar gespeelde toespraak houden in de trant van "Ja, ik zag de gebeurtenissen op het nieuws en toen dacht ik bij mezelf van 'In wat voor wereld moet mijn lieve kleine schattige Lulu nu opgroeien?'. Onbegrijpelijk hoe zoiets kan gebeuren. Ik kan het me echt niet voorstellen. Dat meen ik echt. Dan heb ik echt zoiets van, *zucht*, waarom? Waarom?! WAAROM?! Wilt u ook een teddybeertje met 'waarom?' erop, meneer? Mijn man, mijn lieve kleine schattige Lulu en ik hebben hem ook. Nee, Lulu, niet op jouw beertje sabbelen, die is niet van jou. En nee, nu niet gaan huilen dat jij nooit speelgoed krijgt. Nee, lieve kijkers van dit actualiteitenprogramma, ik ben zeker niet zo'n moeder die haar kinderen verwent." Kijk, dát soort dingen vind ik misschien het ergste. Als het je niet kan schelen, moet je niet doen alsof het je wel iets kan schelen. Ik word daar gewoon een beetje ziek van. Het werd mij een beetje te veel toen ik maandag godverdomme op de voorpagina van onze krant een kop zag staan die luidde van "Waarom? Niemand weet waarom". Serieus, als het je als KRANT al niets kan schelen, hou het dan zakelijk. Zeg dan gewoon "Alphen aan de Rijn: één gek, zeven doden". Het verhaal waar ik nu mee bezig ben gaat dan ook over een schijnheilige vrouw die doet alsof ze met iedereen meeleeft, terwijl het enige wat haar kan schelen haar volmaakte imago is. Zij gaat ook alle stille tochten en herdenkingen in het land af met bossen bloemen en waarombeertjes, in de hoop geïnterviewd te worden door een journalist die het hele land op de hoogte stelt van haar volmaaktheid. Het spijt me verschrikkelijk als ik hier mensen mee heb beledigd, maar vanuit mijn oogpunt is er een deel van de herdenkers dat ervoor zorgt dat ik de rest alleen maar serieus kan nemen als ze 1) zelf slachtoffer zijn, 2) getuige waren en NIETS konden doen, 3) familie zijn van een slachtoffer, 4) ze bevriend zijn met een slachtoffer of 5) verplicht aanwezig waren. (En ik hoop dat als ik ooit slachtoffer word van zoiets, dat mensen die helemaal niets met mij te maken hebben ook niet aan die herdenkingsrituelen meedoen.)

Ik weet dat ik mezelf hier heel impopulair mee ga maken

Och, niet bij mij: ik vind dat je groot gelijk hebt. Er is nog een ander soort type dat verwant is aan dat wat je schetst, het "Als ik mijn medelijden niet laar blijken ben ik de risee van de maatschappij"-soort. Meedoen aan stille tochten omdat je anders verweten wordt ongevoelig en harteloos te zijn. Handelen uit angst om niet meer mee te mogen doen, om impopulair te zijn. Zoals je zelf ook al aangeeft. Er komen een week na dato inderdaad feiten vrij die een ander licht op de zaak werpen. Feiten die je in een actueel verhaal mee moet nemen om de diepte van het verhaal vorm te kunnen geven. De waarom vraag is trouwens al lang beantwoord. Alleen zijn er genoeg mensen die het antwoord niet willen horen.

Bij mij ook niet! Heel goed juist dat je die invalshoek neemt. Ik geloof overigens wel dat er mensen zijn die niet in een van jouw vijf categorieen horen en toch oprecht aangedaan zijn, maar dat zijn dan weer niet de mensen waar jij over schrijft. Ik ben in ieder geval wel benieuwd naar je verhaal, naar hoe jij je inleeft in zo'n personage. Lijkt me erg moeilijk.

Hoe denk jij te kunnen beoordelen, Daddy, of iemand oprecht medeleven voelt of een personage is op zoek naar publiciteit? Je hebt het waarschijnlijk in je posting hierboven lekker aangedikt, maar eerlijk gezegd heb ik nog geen mensen in de pers gezien die ook maar enigzins aan jouw beeld van dit soort mensen doen denken. Ik denk dat die alleen in jouw hoofd wonen. Waarna je ze uiteraard gerust naar buiten mag schrijven :p

@Zjors Heb je die man met zijn Warum?-bord gezien bij de Wereld draait door? Hij reist alle rampen af om daar met zijn bord voor de neus van de pers te gaan staan. Hij deed me nogal aan Daddy's verhaal denken. @Daddy Ik ben het wel met je eens hoor, hoewel ik denk dat veel mensen in ieder geval zelf geloven dat ze ontzettend meeleven en dat graag willen uiten. De pers vind ik altijd het allerergste bij dit soort rampen. "Hij was gek" is een te kort antwoord op de vraag "waarom?" en daarom geven ze de mening van alle omstanders die ze konden vinden, gaan ze zeuren over de hulpverlening en een analyse van jaren '70 wijken maken om te zien of dat er iets mee te maken kan hebben waarom Tristan doorsloeg. Zit ik niet echt op te wachten.

Je ziet gewoon vaak welke mensen er écht meeleven en welke niet. Dat zie je aan hun blik, je hoort het aan hun gespeelde manier van praten, de uitgekauwde uitdrukkingen die ze gebruiken, meestal dwingen ze hun gezin om mee te gaan en zie je hen ongemakkelijk naast hen staan, etc. Bij mensen die écht meeleven zie je toch vaak oprecht verdriet in hun ogen en dan hoor je dat ook in hun stem. Bij de types die ik schets zie je een heel andere lichaamstaal, alsof ze een soort heilige willen verbeelden. Het personage is niet echt de hoofdpersoon, maar de vrouw van de hoofdpersoon. Het verhaal gaat erover dat de hoofdpersoon na zes maanden in Afrika te hebben gezeten terugkeert in zijn gezin en tot de ontdekking komt dat zijn vrouw in die zes maanden tijd ontzettend is veranderd. Ze is dan een enorme perfectionist geworden en doet er dan alles aan om samen met haar man en dochtertje een volmaakt modelgezin te vormen. Ze loopt dan ook onder andere alle stille tochten en herdenkingen van het land af, eist dat haar dochter van amper drie jaar haar en de hoofdpersoon met "u", "vader" of "moeder" aanspreekt, laat haar dochtertje alleen maar educatieve dvd's kijken, heeft zichzelf ineens zo extreem afgetraind dat ze langzaam maar zeker op een man begint te lijken, doet iedere keer dat ze langs een snackbar loopt alsof ze moet kokhalzen, noemt alles wat ze gebruikt ineens bij merknaam, etc. Uiteindelijk wordt de hoofdpersoon er gek van en wil hij haar vermoorden (dit durft hij uiteindelijk toch niet en zijn vrouw heeft niets in de gaten, want ze ligt te slapen). Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de man, die in de biechtstoel zit om tegen de priester uit te leggen waarom hij zijn vrouw dood wil hebben.

@daddy kan me helemaal in je gevoel vinden. Werd ook erg kwaad op de types die op die zaterdag opriepen tot een kwartier 'twitterstilte', alleen maar om te demonstreren hoe meevoelend ze wel niet zijn. Aandacht trekken noem ik het.