Wat is er toch met fantasy?

Ik ben een groot liefhebber van fantasy, zowel om te lezen als om zelf te schrijven. Op het moment ben ik bezig met één fantasyverhaal en één historische roman waarin hekserij/astrologie een rol speelt. Fantasy is erg populair, vooral onder jongeren, maar het waarom zou ik daarvan ook niet weten. Wat mijzelf erin aanspreekt, is het idee van het onmogelijke mogelijk maken. Fantasy is niet aan grenzen gebonden: alles kan. Een wereld scheppen die parallel is qua mogelijkheden, lokt erg aan. Misschien verklaart dat ook voor een deel de populariteit: een wereld die niet bestaat, die niet kán bestaan... maar die er wel is. Vooral tieners vinden dit erg leuk, het zal dus zeker ook afhankelijk zijn van leeftijd: veel fantasyboeken vallen in de jeugdcategorie. Fantasy is sowieso erg in, kijk maar naar de vampierentrend.

Ik ben een groot liefhebber van fantasy, zowel om te lezen als om zelf te schrijven. Op het moment ben ik bezig met één fantasyverhaal en één historische roman waarin hekserij/astrologie een rol speelt. Fantasy is erg populair, vooral onder jongeren, maar het waarom zou ik daarvan ook niet weten. Wat mijzelf erin aanspreekt, is het idee van het onmogelijke mogelijk maken. Fantasy is niet aan grenzen gebonden: alles kan. Een wereld scheppen die parallel is qua mogelijkheden, lokt erg aan. Misschien verklaart dat ook voor een deel de populariteit: een wereld die niet bestaat, die niet kán bestaan... maar die er wel is. Vooral tieners vinden dit erg leuk, het zal dus zeker ook afhankelijk zijn van leeftijd: veel fantasyboeken vallen in de jeugdcategorie. Fantasy is sowieso erg in, kijk maar naar de vampierentrend.

Wat is er met je chicklit (Beverly Hills Trouble) gebeurd dan?

Ik neem enkele fragmenten over uit deze discussie die volgens mij de kern van de zaak weergeven: Boeken zijn gewoon business. Uiteindelijk gaat het er bij een uitgever om dat het verhaal in redelijke aantallen over de toonbank gaat. (post no. 49) Van vertaalde fantasy weten uitgevers al op voorhand of het boek aanslaat of niet. Bij een schrijver van eigen bodem hebben ze die voorkennis niet en moeten ze dus een risico nemen (27) Het is pas sinds kort dat Luitingh meerdere Nederlandse fantasy-auteurs heeft gecontracteerd. Voorheen gaven ze enkel vertaald werk uit. (29) Grotere uitgevers staan huiverig tegenover Sci-Fi, Horror en Fantasy (22). En het is veel goedkoper adverteren voor een boek dat in Engeland of Amerika reeds op de hitlijsten gestaan heeft. Je hoeft alleen maar op de verkochte aantallen te wijzen en de gemiddelde kuddekoper schaft er eentje aan. (50) Er is volgens mij ook geen anti-Nederlandhouding bij uitgevers. Ik zie een pro-buitenlandhouding. (50) Overigens is fantasy niet het enige genre waar ze liever vertaald werk uitgeven. (51) Tot zover de fragmenten. Mijn conclusie is dat Nederlandse uitgevers graag een ‘voorselectie’ willen hebben; dit geldt inderdaad niet uitsluitend voor fantasy. In Amerika en Engeland gaan de uitgevers ook niet over één nacht ijs; in deze landen wordt die voorselectie door de literaire agenten gedaan. Bij ons is de literair agent niet zo ingeburgerd, en dus baseren de uitgevers hun voorkennis op wat er in het buitenland op de markt wordt gebracht. Geef ze eens ongelijk. Hebben wij dus een Paul Sebes nodig? Niet persé Paul Sebes, maar het lijkt mij een goede zaak als hier het feneomeen literair agent de gewoonste zaak van de wereld werd. Laten wij met zijn allen het voortouw nemen en ervoor zorgen dat de zekerheid waar de uitgevers zo’n behoefte aan schijnen te hebben er komt Op naar een literair agent dus met die manuscripten!... Scheelt misschien ook in de hoeveelheid (irrelevante) POD-uitgaven.

Er is een literair agent die specifiek in fantasy doet (Wim Stolk), andere literair agenten zijn niet genoeg thuis in het wereldje en bemoeien zich niet met fantasy. Als je leest hoe de actueel gepubliceerde Nederlandstalige fantasyschrijvers aan hun contract zijn gekomen, dan lijkt dat meer met netwerken en zelf-promotie te maken te hebben dan met de kwaliteit of originaliteit van de tekst. Adrian Stone schreef dat de uitgever vroeg of hij de moeilijke woorden wilde verwijderen (en dat heeft hij gedaan). Heb je wel een literair agent nodig om met de paar Nederlandse genre-uitgeverijen in contact te komen? Heb je niet meer aan iemand die redigeert, of een manuscriptbeoordeler? Bij De Geus zag ik zelfs recent dat ze geen "fantasy" aannemen: "Wij geven bijvoorbeeld geen fantasy, sciencefiction of horror uit." Literaire kwaliteit -indien aanwezig- maakt dus niets uit. En dat is eigenlijk wat ik steeds hoor: dat er een vooroordeel is ten opzichte van "het genre", en dan lijkt het me niet echt uitmaken of een Sebes het boek gaat aanbieden. Misschien kun je bij grensgevallen als In de Knipscheer nog een potje breken als agent. En voor de rest: ik zou ook niet graag investeren in "dit is het eerste deel van mijn trilogie". Schrijf eerst die trilogie maar af, dan kijken we wel verder, het zal niet de eerste keer zijn dat iemand halverwege blijft steken in een verhaal dat hun boven het hoofd groeit. Ook blijkt dat schrijvers van korte verhalen in de langere verhalen en romans niet altijd dezelfde kwaliteit kunnen leveren. De discussie over "fantasy als overgangsboeken tussen jeugd en literatuur" is niet aan de orde. Er zijn veel hoger opgeleiden en veel oudere jongere die graag fantasy lezen. Alleen lijkt dat besef, ook bij de uitgevers, niet door te dringen. Ik vrees wel dat een groot deel van de doelgroep (en dan specifiek de pubers) zich tegen hun eigen cultuur afzetten en daarom Engelstalige fantasy prefereren. Want Nederlands, dat is van je ouders, dude, en bovendien krijg je dat op school al door je strot geduwd, lijstjesmatig. Allemaal treurnis en kommer? Nou nee. Jack Lance is bezig met een plan om een bundel van de beste Nederlandstalige horror te maken (er worden nog namen gezocht). W.J. Maryson heeft plannen voor een soort symposium om fantasy in het algemeen in een beter daglicht te stellen. Organisatoren en sponsoren van de grote schrijfwedstrijden in het genre doen dat net zo goed. Fred Rabouw en Django Matthijsen doen het met de KNSF op hun manier. Django is daarnaast een grote voorvechter van het ondergeschoven kindje sciencefiction.

Dat fantasyboeken steeds terug te voeren zijn op een bepaald stramien (held, queste, tutor, hindernissen, enzovoorts) is voor mij geen argument om na een aantal fantasyboeken niets meer in dit genre te gaan lezen. Gaat het bij veel detectives ook niet om een vastgesteld stramien: moord, rechercheurs, verdachten, onderzoek, ontknoping? Misschien kort door de bocht maar de orginaliteit van een detective zit volgens mij niet in een origineel stramien, maar veel meer in de manier waarop dit stramien wordt beschreven. Ik kan me behoorlijk opwinden als mensen zeggen dat fantasy alleen om elfen en dwergen draait en steeds eenzelfde verhaal vertelt. Andere genres hebben net zo goed last van dit soort vastomlijnde figuren. Dat er zo weinig Nederlandse fantasy wordt uitgegeven vind ik al jaren zorgelijk. Het lijkt of Nederlandse fantasy alleen in het jeugdsegment wordt uitgegeven. En dan nog zijn daar weinig goede titels bij die de fantasy op een hoger niveau tillen voor de jeugd. Tenminste, zo ervaar ik dat. Nederland lijkt op de een of andere manier (nog) niet rijp voor goede fantasy van eigen bodem. Wellicht is ons land te klein voor dat soort uitgaven. Misschien valt er te weinig aan te verdienen, is het risico voor een uitgever te groot. Ik zou graag eens horen wat de uitgevers zelf van dit hele fenomeen vinden. Voor mensen zoals ik de graag fantasy lezen en dit genre daarnaast ook zelf proberen te schrijven, is dit alles niet erg stimulerend om door te schrijven. Ik heb een tijdje geleden wel een moment overwogen om voor het schrijven van fantasy over te stappen op de Engelse taal, maar die beheers ik onvoldoende om mij daaraan te wagen. En eigenlijk is zelfs de gedachte eraan al belachelijk. Een schrijver die in een andere taal dan zijn moedertaal moet schrijven omdat er in eigen land zo weinig wordt uitgegeven. Tot zover even mijn gedachten...

Ik las net op het PF forum dat er dit jaar iemand van Luitingh in de jury van de Unleash Award zal zetelen. Wat er toch op wijst dat ze actief op zoek gaan naar nieuwe Nederlandstalige schrijvers. Ik vind dit toch wel een goed teken.

Ik betwijfel het of dat hun motivatie is. In voorgaande jaren waren er ook juryleden die betrokken waren bij uitgeverijen als ik me niet vergis, maar er is niet één talent door ontdekt.

Adrian Stone schreef dat de uitgever vroeg of hij de moeilijke woorden wilde verwijderen (en dat heeft hij gedaan).

Met als resultaat een boek op kindertoon... Jammer, ik had graag een wat volwassener boek gelezen. (Ik heb het nu alleen over Profeet van de Duivel, de rest heb ik niet gelezen en dat ga ik om die reden ook niet doen)

Ik kan me behoorlijk opwinden als mensen zeggen dat fantasy alleen om elfen en dwergen draait en steeds eenzelfde verhaal vertelt. Andere genres hebben net zo goed last van dit soort vastomlijnde figuren.

Mee eens (kijk bijvoorbeeld eens naar alle Dan Brown klonen), maar toch vind ik het erg moeilijk om fantasy te vinden die me lang genoeg boeit en niet te veel van hetzelfde is. Wat mijn persoonlijke smaak betreft ligt dat aan de uitwerking van de personages. Iets te vaak kom ik 'cardboard characters' tegen.

Voor mensen zoals ik de graag fantasy lezen en dit genre daarnaast ook zelf proberen te schrijven, is dit alles niet erg stimulerend om door te schrijven. Ik heb een tijdje geleden wel een moment overwogen om voor het schrijven van fantasy over te stappen op de Engelse taal, maar die beheers ik onvoldoende om mij daaraan te wagen. En eigenlijk is zelfs de gedachte eraan al belachelijk. Een schrijver die in een andere taal dan zijn moedertaal moet schrijven omdat er in eigen land zo weinig wordt uitgegeven.

Ik heb het wel gedaan, maar mijn situatie is anders. (Ik leef en werk in een merendeels Engelstalige omgeving - toen ik in Nederland was merkte ik zelfs dat mijn Nederlandse spreekvaardigheid achteruit is gegaan... meer aan de telefoon hangen met mijn moeder dus! :) ) Nu ik in het Engels schrijf, kan mijn hele schoonfamilie en een groot deel van mijn kennissenkring proeflezen.

Met als resultaat een boek op kindertoon... Jammer, ik had graag een wat volwassener boek gelezen. (Ik heb het nu alleen over Profeet van de Duivel, de rest heb ik niet gelezen en dat ga ik om die reden ook niet doen)

Dit is nu precies wat ik bedoelde: waarom mag er niet meer volwassen fantasy geschreven worden in het Nederlands? We hebben toch zo'n mooie taal...

Het mag wel geschreven worden, maar het wordt niet meer uitgegeven. Dat is wel een verschil, want er zijn wel degelijk schrijvers die althans proberen volwassener te schrijven (zowel taalgebruik als thema's). Een ander voorbeeld: Tad Williams is een van de grote buitenlandse fantasyschrijvers. De boekomslagen waren eerst episch. Op zijn fanforum wordt nu door de Nederlanders geklaagd dat de cover van de nieuwe boek in de reeks ineens naar "Young Adult" is overgeslagen. Nu is er best het een en ander te zeggen over de Schaduwwereld, maar "Young Adult"? Dacht het niet. Hier staat de "oude lijn" (ergens onderaan staan Schaduwmars/Schaduwspel) en de nieuwe (Schaduwval) naast elkaar. NB: de hoofdpersonen gebruiken geen van allen een boog als wapen.

Da's wel een stijlbreuk, ja. Maar het volgt ook wel weer de nieuwe trend qua omslagen, volgens mij. Wel stom van die boog dan, als dat geen (grote) rol speelt in het verhaal.

Het mag wel geschreven worden, maar het wordt niet meer uitgegeven. Dat is wel een verschil, want er zijn wel degelijk schrijvers die althans proberen volwassener te schrijven (zowel taalgebruik als thema's).

Inderdaad, dat is een verschil en ik drukte mezelf dan ook niet nauwkeurig genoeg uit. Ik bedoelde precies wat jij hebt geschreven. Maar ja, fantasy schrijven is weelicht interessanter als er een markt is zodat het wordt uitgegeven. En inderdaad is het wenselijk dat fantasy volwassen wordt behandeld...

NB: de hoofdpersonen gebruiken geen van allen een boog als wapen.

Zo heb ik thuis ook een verhalenbundel liggen van H.P. Lovecraft (Nederlandse vertaling) met op de (bijzonder lelijke) omslag een vampier. Dus die uitgever moet gedacht hebben, zonder ooit een letter Lovecraft gelezen te hebben, dat alle horrorverhalen over vampiers gaan. Net als in alle fantasyverhalen met pijl en boog wordt geschoten :S

Halon begon deze topic met ' ...of vergis ik me en is de markt toch heel beperkt?' Ik denk van wel. De meeste uitgeverijen kennen de markt, spelen op zeker want het is crisis - ook in boekenland! De fantasy die in de winkels ligt, is dat vertaald werk wat in het land van herkomst al een megasucces is gebleken. In het jaartje dat ik hier nou rondhang, heb ik nog niet één forumlid een fantasyboek bij een reguliere uitgeverij zien plaatsen. Sterker nog: Ik heb iemand een fondsuitgever zien afslaan, omdat die eiste dat zij één (klein?) aspectje uit het verhaal schrapte. Zonder dat aspect zou het een normale thriller zijn geworden, zij weigerde en koos voor een POD-uitgever. Ik vrees dat dit de realiteit is. Wie dit doet omdat zij/hij het heel graag doet, moet uiteraard haar/zijn hart volgen. Maar veel kans om er ooit brood uit te halen, die lijkt er niet te zijn.

Wat een verschrikkelijke conclusie. Helaas zie ik in de boekenwinkels precies wat je zegt: alleen maar vertaald werk. Toch zijn er naar mijn idee veel fantasy liefhebbers. Ik snap dan ook niet dat de schrijvers in Nederland in dit genre bijna genegeerd worden. Het is toch zonde dat al die toppers, die er in jaren tijd ongetwijfeld tussen zaten, nooit een kans hebben gekregen? Ik blijf mijn hart volgen. ;) Tegen de tijd dat ik goed genoeg schrijf om een boek uit te brengen is de markt misschien wel weer veranderd.

Hmm, volgens mij is wat ik aan het schrijven ben ook fantasy. Nouja, min of meer dit:

Ik blijf mijn hart volgen. ;) Tegen de tijd dat ik goed genoeg schrijf om een boek uit te brengen is de markt misschien wel weer veranderd.

Misschien handig om op www.wikipedia.org (Nederlands) te zoeken naar fantasythema's ?

Misschien handig om op www.wikipedia.org (Nederlands) te zoeken naar fantasythema's ?

Heb je het tegen mij? Zoja: ik had op wikipedia al wat gekeken, en vraag het me af. Neem The Matrix, die films. Stel je voor dat het een boek was, voor voor genre zou dat zijn?

SF denk ik?

SF denk ik?

Maar SF gaat juist over iets met technologie, voor zover ik weet. Vandaar de naam sciencefiction. Oh, oops. Ja, inderdaad. Bij de matrix gaat dat nog wel op, stom voorbeeld van me.

Hoe minder Nederlandse fantasyauteurs worden gepubliceerd, hoe meer degene die wel gepubliceerd worden opvallen. :D Nee, even serieus, ik weet wel wat jullie bedoelen. Ik heb ruim vijf maanden terug een fantasymanuscript opgestuurd naar een uitgeverij die niet specifiek om fantasy vraagt, maar het ook niet meteen weigert. De wachttijd zou drie maanden zijn. Vandaag de dag heb ik - afgezien van een paar mails van ook alweer bijna twee maanden geleden - nog steeds niets gehoord. Ik ben benieuwd of dat met het genre fantasy te maken heeft. (Nou ja, ik ben stiekem wel blij dat ik niets gehoord heb, want nu ben ik bezig met corrigeren en herschrijven en bijna zover om het naar de 'echte' fantasyuitgevers te sturen). Matrix is zeker science-fiction. Mag science-fiction eigenlijk wel tot fantasy gerekend worden?

Complexiteit, #78 was meer in het algemeen bedoeld.

Ik heb ooit de volgende indeling geleerd; -fantasy: gaat over dingen die zich niet op deze wereld kunnen afspelen (draken, magie etc) en dat ook niet doen -science fiction: gaat over dingen die zich eventueel wel op deze wereld zouden kunnen afspelen, in een alternatieve of toekomstige wereld, en dat ook doen -horror: gaat over dingen die zich niet op deze wereld kunnen afspelen (zombies, vampiers) maar dat toch doen.

Leuke indeling, maar... Is Harry Potter dan horror? Volgens mij is de definitie zoals deze er nu staat niet compleet.

Is ie ook niet. Het is maar een ruwe indeling. Ik vind Harry Potter best eng, trouwens, ja ;) Met al die dementors en weerwolven en duistere magiers...

Volgens dat rijtje is de Twilightsaga ook horror. Laat me niet lachen. :P

Twilight saga is toch ook afschuwelijk ... slecht? ;)

Laten we zeggen dat die serie mijn grootste motivatie is: als dat uitgegeven kan worden, lukt het mij ook wel om ooit een boek op de markt te krijgen. :D (Sorry voor degenen onder ons die dit een prachtig liefdesverhaal vinden). Het laatste deel bevat wel horror. Maar meer van die horror die niet eng maar meer misselijkmakend is. En we dwalen gigantisch af. :P

Ik heb de boeken niet gelezen, die horror bespaar ik mijzelf. :p