De naam

Ik heb pas een artikel gelezen waarin werd gesteld dat een achternaam, en met name de plaats daarvan in het alfabet, wel degelijk van invloed is op het vormen van een karakter. Even heel kort (en kort door de bocht ook) uitgelegd: iemand die 'Aarts' heet, ontwikkelt minder geduld dan iemand die 'Zandberg' heet. Presentielijsten, uitdelen van proefwerken en werkstukken, beurten bij gymnastiek en zo, daar heeft dat dan mee te maken. Het was nog veel uitgebreider maar helaas heb ik er te weinig mijn aandacht bij gehouden om het helemaal terug op te kunnen hoesten. Je kent dat misschien? Sorry, en omdat ik alles lees wat ik tegenkom, kan ik je ook niet vertellen in welk blad het was....

Dat zou best kunnen Janheij. Mijn achternaam begint met de W en ik was altijd de laatste met oplezen en dat soort dingen. Heel irritant.. Ze beginnen nooit eens bij de Z. Maar ik heb best wel veel geduld, misschien wel mede daardoor ;) Dat kan ik natuurlijk niet met zekerheid zeggen :)

Ik heb pas een artikel gelezen waarin werd gesteld dat een achternaam, en met name de plaats daarvan in het alfabet, wel degelijk van invloed is op het vormen van een karakter. Even heel kort (en kort door de bocht ook) uitgelegd: iemand die 'Aarts' heet, ontwikkelt minder geduld dan iemand die 'Zandberg' heet. Presentielijsten, uitdelen van proefwerken en werkstukken, beurten bij gymnastiek en zo, daar heeft dat dan mee te maken.

Ik kan me voorstellen dat een naam - op deze manier uitgelegd - invloed heeft op het gedrag, maar karakter is iets anders. Gedrag vloeit voort uit karakter. Onder karakter wordt toch verstaan hoe iemand van binnen 'in elkaar zit', zijn aard, inhoud. Karakter is moeilijk tot niet te beïnvloeden, omdat het samenhangt met genetische aanleg - die valt niet te veranderen. Op gedrag kun je trainen. Daarom: om aan te geven hoe iemand 'is' (in een verhaal, boek) kun je hem een naam geven die bij zijn karakter past. In het echt gebeurt dat bij bijnamen juist vaak. In een boek kun je een personage iets extra's meegeven met zijn naam, maar het moet er niet te dik bovenop liggen. Dus in antwoord op de vraag: 'Zijn namen belangrijk voor karakters?' zou ik ja zeggen, maar meer als leuk surplus, niet van essentieel belang. Iemand kan heel gewoon Jan de Boer heten, en toch bijzondere daden verrichten, originele gedachtes hebben of spannende avonturen beleven.

Waar ik altijd aan probeer te denken bij het kiezen van een naam zijn de ouders van het karakter en de omgeving waarin het zal zijn opgegroeid. Maar net zo vaak kies ik de naam op gevoel en blijkt het daarna reuze lastig om de naam te vervangen door een andere. Op zulke momenten blijkt de naam heel belangrijk. En ach, dan zijn er ook weer verhalen waarin de HP net zo makkelijk van naam als van jas wisselt.

Ik sluit me helemaal aan bij Ceridwen. Veel namen hebben echt een bepaalde 'sfeer' en vertellen dus veel over het milieu waar iemand uit komt. Een extreem voorbeeld: de Sjonnies en Anita's. Dat zijn - een heeeeel enkele uitzondering daargelaten - geen namen uit de meer ontwikkelde milieus. Hetzelfde geldt voor de Rowena's, Savanna's etc. In wat volksere kringen zul je daarentegen zelden een Quirijn of een Gaius ontmoeten. Iets waar je ook rekening mee moet houden, is de tijd waarin je personage is geboren. Een klas met een Mees, een Zilver, een Storm en een Splinter is momenteel op bepaalde scholen helemaal niet zo vreemd, maar was twintig jaar geleden ondenkbaar. Toen waren het meer de Maartjes en de Liekes die de klok sloegen.

De Johnny's en Anita's hebben een stempel gekregen vanwege bepaalde televisieprogramma's - dit is dus bedacht. De bedenker heeft iets in deze namen gezien waardoor hij geïnspireerd raakte tot het neerzetten van een typetje. Vervolgens worden die namen een keurmerk voor een bepaalde sociale klasse. Voor een schrijver is het heel intrigerend om over een naam na te denken. Zo heb ik een door mijn vader houtgesneden kastje met op de achterkant van een van de paneeltjes een naam geschreven, die ik aan geen enkele persoon koppelen kan. Zelfs is het een naam die helemaal niet voorkomt in Nederland. Wie is die persoon? Zo'n kastje draagt al een heel verhaal in zich, enkel omdat er een naam op staat.

What's in a name? Sommige namen hebben een voor sommigen een nare nasmaak, of juist een krachtige invloed. Je kunt bij jezelf nagaan waarom een effect optreedt, wat het met je doet en met welke peroon(-lijkheid) het te maken heeft. Als je een naam kiest vanuit gedrag of beroep blijft het karakter meestal plat, is dan als het ware al ingevuld door de verteller. Dat kan soms wel weer handig zijn voor bijfiguren.

Ik ben zelf vormgever/ Typograaf. Dat betekend dat ik heel veel met gevoel bezig ben en met letters en woorden. Namen hebben inderdaad een invloed. Heel simpel; Abdulah zal nooit een oerhollander zijn (en anders klinkt het heel verwarrend) in een boek. Jantje zal nooit de naam van een bejaarde zijn en Mien nooit de naam van een 20 jarige meid. Het kan natuurlijk wel, maar het voegd niet. Berent vind ik eerder de naam voor een bol jongetje als voor een body bulder en Tygo is niet de naam voor een dominee. Eens toch? Ik stel hele hoge eisen aan namen in mijn boek. Het zijn vaak verzonnen namen of namen die je weinig hoort. Als voorbeeld de naam Ludaqeni (denk ik aan afrika.. komt misschien door de gelijking met Kenia) en Taya. (pittige tante. Stevig staand. De T. Het staat er). Taya vind ik meer Oostbloks. Ashmadi vind ik een naam voor een donker meisje. Edo is modern, Edorard ouderwets, idem dito met Frans en Fransiscus. Even wat bevindingen van mij: Vind ook dat letters een bepaalde invloed hebben. De B vind ik zacht, soft, maar niet als het als P wordt uitgesproken (zoals in Rob), dan heeft het weer een stoerdere werking. De T is oprecht, direct en hard. De A is vrouwelijk, de O is stoer. de U is geheimzinnig. De E is universeel. De Q is vreemd. De X klinkt als vallend glas (afschuwelijk geluid). De W is dromerig. Wazig. Natuurlijk hangt het allemaal van je eigen smaak af, maar let wel; mensen hebben altijd een bepaald gevoel bij een bepaalde naam. Laat je ook inspirerend doorsoapseries. Daarin hebben namen ook een bepaalde werking. Ik zou zelf een doodgoede jongen nooit Ludo noemen.

Wat een mooie toevoeging! Zo had ik er nog niet over nagedacht. Mijn personages hebben namen die ik op gevoel heb gekozen, en vind ze goed passen. Maar dit helpt zeker!!

En een L en een S?

Ik ken een doodgoeie Ludo. En kijk zelden naar soaps. Is daarin een foute Ludo? Die invloed of het effect gaat alleen op voor jezelf. Je kunt niet voorspellen hoe een ander een naam vindt klinken qua emotie of karaktertrek die men eraan verbindt. Een aantal jaar geleden woonde ik in Amsterdam en was het daar erg hip in de grachtengordel om je kind Vlinder, Splinter, Storm, Zep etc te noemen. Ik vond dat verrassend, maar mijn kinderen vonden het heel gewoon. In boeken zie je inderdaad modenamen terug, soms, maar in Fantasyboeken worden juist weer namen verzonnen die impliciet iets zeggen over het personage. Ik ben het eens met de opmerking over het effect van bepaalde klanken van letters/combinaties. Persoonlijk houd ik niet zo van de U-klank in een naam. Maar ja, Ludo heeft ook vast een moeder die veel van hem houdt...

Volgens mij zegt niet zozeer de naam wat over het karakter. Wat wel zo is is dat je zélf bij bepaalde namen een gevoel krijgt. Ik gebruik zelden de naam van een persoon dat ik ken, omdat je dan al vast zit aan het beeld dat diegene bij jou heeft achtergelaten. Toch heb je al veel namen wel eens gehoord, of namen die lijken op een bepaalde naam. Daarom heeft die naam voor jou een betekenis, waardoor het makkelijker is diegene een bepaald karakter ontwikkeld. Zo kan je uiteindelijk zeggen "Ja, dat is nou typisch ...". Ik denk dus dat het niet zozeer de naam is, als wel het gevoel dat jij als schrijver bij die naam krijgt! (Daar moet ik wel aan toevoegen dat ik de opmerking van taya22, over het lettergebruik, heel erg vind kloppen.)

Tanya schreef: "Even wat bevindingen van mij: Vind ook dat letters een bepaalde invloed hebben. De B vind ik zacht, soft, maar niet als het als P wordt uitgesproken (zoals in Rob), dan heeft het weer een stoerdere werking. De T is oprecht, direct en hard. De A is vrouwelijk, de O is stoer. de U is geheimzinnig. De E is universeel. De Q is vreemd. De X klinkt als vallend glas (afschuwelijk geluid). De W is dromerig. Wazig." Goed opgebracht, Tanya. Glupo is een kabouter die absoluut niet deugt. Van geen kanten. In de trilogie Cis de rat-Cis groeit op-Cis de man, is pater De Goei de goeie man die in Cis gelooft. En Vrijmoeth is de man die op de Grebbeberg vrijmoedig en moedig is. (off topic: Op het internet lijkt het alsof Ciske een kind is van Joop van de Ende, maar hij is van Piet Bakker.)

Kate s.: Ludo is in gtst inderdaad een slechterik. Dit voorbeeld is inderdaad gewaagd, dat geef ik toe. Moet je ook inderdaad niet teveel van aantrekken. Het is, zoals jullie opmerken, sowieso erg gewaagd om een mening te geven over namen. Dat hangt inderdaad van het gevoel af. Er zijn zoveel lettercombinaties die een mooie naam geven, maar moest het toch even genoemd hebben. Ben zelf trouwens ook geen voorstander van een dominante U-klank. Mara: De L en S. Moeilijk te zeggen. Ik vind wel dat de L meer mannelijk is en de S meer vrouwelijk. Over de L heb ik niet echt een gevoel. Denk wel bij de L altijd bij zon donkere ruimte, aan spannende muziek... maar dit is puur mijn gevoel, daar moet je maar niet teveel op af gaan. De S is sierlijk, frivool, de S is zwierderig, maar wel klaarwakker (anders als met de W klank). Je kunt heb uistrekken (zoals bij SSSSSST) maar ook in 1 keer eruit blazen (SST!) Dat maakt deze klank heel direct, maar zachtaardiger als de T. Mar: Goed voorbeeld! Nog even een grappig gegeven. In mijn boek heb ik na vijf jaar een van de personages omgebouwd van een Vivian naar een Cindy. Puur omdat Vivian teveel suggestie wekt over een werkelijk persoon die Vera heet (een meisje dat dood is gegaan aan kanker. Ik wil het niet te autobiografisch maken). Vind Cindy een erg mooie naam en het past net zo lekker als Vivian, maar kan er nog steeds niet aan wennen. Misschien moet ik toch Vivian maar aanhouden...

Er is net een peuterboekje van mij verschenen. Het jongetje in het boekje heet Coen, zijn babyzusje Bibi, en ze gaan naar het consultatiebureau, en daar verwijzen hun beginletters dan ook naar. Grapje van mij.

Nog even een grappig gegeven. In mijn boek heb ik na vijf jaar een van de personages omgebouwd van een Vivian naar een Cindy. Puur omdat Vivian teveel suggestie wekt over een werkelijk persoon die Vera heet (een meisje dat dood is gegaan aan kanker. Ik wil het niet te autobiografisch maken). Vind Cindy een erg mooie naam en het past net zo lekker als Vivian, maar kan er nog steeds niet aan wennen. Misschien moet ik toch Vivian maar aanhouden...

Zoiets heb ik ook. Alleen waren het denk ik vijf weken in plaats van vijf jaar. Het is wennen, dat merk ik wel. Ik ben nog steeds bezig met het verbeteren van de eerdere naam, maar toch sta ik volledig achter mijn keuze. Ik kies namen die ik zelf mooi vind, ik heb een heel lijstje met namen die ik misschien ooit ga gebruiken. Ik kijk wel naar hoe het in het gehoor ligt. Met de achternaam en tweede naam (Geen A.A.P of een andere afkorting, van bv een politieke partij) In mijn verhaal draait het veel om een familie, en dan moeten de namen natuurlijk wel fijn op elkaar aansluiten. Helemaal omdat het om een tweeling gaat. Natuurlijk is het soms leuk om ze Anna en Lotte te noemen (zoals in de tweeling van Tessa de Loo) Maar namen die op elkaar lijken zijn ook wel leuk. Die bv. allebei op een -ey eindigen.

Ik vind wel dat je je personages een naam moet geven dat bij ze past (en persoonlijk vind ik het ook prettig, als namen goed uit te spreken zijn, als ik ze lees) Zo zou ik een politieagent eerder Peet noemen dan Flip, maar bij een cliniclown past de naam Flip weer heel goed. Bij een uitsmijter vind ik Mike heel goed passen, omdat ik het een stoere naam vind. Een psychiater zou ik een naam geven die niet alledaags is, omdat een psychiater geen alledaags persoon is, dus niet Suzan of zo. Voor een artiest kies ik voor een artistieke naam of eentje die goed klinkt, omdat het een Amerikaanse of Engelse naam is, zoals Solange of Kelly. Bij een barman zou ik wel een alledaagse naam kiezen, bijv. Jaap en als het een showman is Ricardo. En bij een balletdanseres, ga ik voor een beschaafde naam die vrouwelijk is, bijv. Anna. En een pastor, zou ik vernoemen naar een Heilige of iemand die een belangrijke rol heeft gespeeld heeft in de bijbel, omdat de bijbel een hele belangrijke rol speelt in het leven van een pastor. Iemand die op spiritueel vlak heel ver ontwikkeld is zou ik Sofie of Sofia noemen, vanwege de betekenis van deze naam (die ik nu even kwijt ben)

inderdaad. inderdaad.

Sofia is grieks voor wijsheid (= Enne, bij mij komen de namen meestal gewoon gelijk met het personage in me op. Zo kan ik die naam dus ook echt niet meer veranderen, aangezien het dan ook gewoon bij een persoon hoort. Sommige namen zijn fantasienamen, terwijl andere ook gewoon voorkomen, maar dat is puur toeval.

Wie was Lupardi ook weer?

Ik vind van wel. Een naam zegt heel veel over een persoon. Bij een tante Aghata krijg ik een heel ander beeld dan van een Lilly.

Wat een geweldig topic :) Nav de S en L, L vind ik lijzig, traag, sullig en S scherp en hard. Komt ook door mijn eigen uitspraak denk ik, ik heb een hele harde en sissende S (zo'n Amerikaanse S).

Ik kan me inderdaad in jou visie ook wel vinden.