schreeuwend schrijven

Dat zou ik ietsje anders aanpakken. Je kunt aankondigen dat iemand heel boos is. Je kunt ook boos schrijven in heel korte, afgezette bewoordingen, bv: 'Verdomd (of verdorie of een krachtterm). Hoe kún je. Veranderd dat. Zoek ' maar uit. Alleen. Ik help niet,' is mijn ingehouden woedende reactie terwijl ik me omdraai en ik weg loop. De deur doe ik dicht. Hoorbaar. Of zoiets in die trant. Maar dat ben ik, hoe jij dat oplost moet je zelf ondervinden, maar met grote letters en veel uitroeptekens werken, werkt niet zo mooi, vind ik.

Geen hoofdletters en ook geen uitroeptekens achter het vraagteken gebruiken, dat leest erg onrustig. Als je vindt dat het woord 'schreeuwen' niet genoeg lading heeft, kun je beter met een beschrijving van bijpassende gebaren of lichamelijke reactie iemands gemoedstoestand weergeven.

Geen hoofdletters, dat leest irritant. Het is echt wel duidelijk dat hij schreeuwt, omdat je dat al zegt. Wat ze verder weleens doen is dit: ?!? Maar niet: ?!!! En wat de anderen ook zeggen: omschrijvingen. Misschien is hij rood aangelopen, smijt de deur achter zich dicht, gooit een glas kapot, grijpt iemand bij zijn/haar kraag, duwt iemand weg, vloekt etc.

Eén uitroepteken achter het vraagteken kan nog wel. Dat is een teken van krachtige uitspraak. Aangevuld met 'schreeuwde hij' is het dan duidelijk genoeg.

Nooit uitroepteken(s) achter een vraagteken zetten en zéker geen hoofdletters gebruiken. Maar laat wel eerst zien dat de persoon boos is, zoals Judy ook schrijft.

Zeker geen hoofdletters en zoals anderen al aangeven laten zien dat hij boos is. bv: "Hoe kun je dat nu doen?" Hij smijt zijn tas in een hoek en stormt de kamer uit. "Wacht!" roept ze hem na, maar de deur valt al met een klap in het slot. Ze heeft hem nog nooit zo boos gezien.

De formele regels zijn hierboven al genoemd, maar natuurlijk kun je daar van afwijken. Niet een heel boek in schreeuwende kapitalen, maar zo nu en dan... daar is niks mis mee wat mij betreft. Als je weet wat de regels zijn, kun je spelen. In Dierenroof staan twee uitroepen in kapitalen en de uitgever wil die nu ook vet drukken. Extra benadrukken, maar dat valt alleen op als je het zeer bewust en dus met mate gebruikt. Anders wordt het irritant en onrustig en schiet het zijn doel voorbij. @DeEllis: prima voorbeeld! Alleen moet roept met een kleine letter.

Je kunt vragend wel iets roepen. Waarom dan geen ! achter een ? Regelmatig gelezen. 'Wát zei je?!'

Ik las laatst een soort pleidooi om uitroeptekens zoveel mogelijk te schrappen. Sindsdien let ik er erg op of ze echt iets toevoegen voor ik ze zet. Vaak maakt de tekst zelf al genoeg duidelijk.

Je kunt vragend wel iets roepen. Waarom dan geen ! achter een ? Regelmatig gelezen. 'Wát zei je?!'

Het blijft persoonlijk, maar ik vind het er niet uitzien en zal een boek waar dit te vaak voorkomt dan ook wegleggen. Ing, :o Is nu in orde. :o

Je kunt vragend wel iets roepen. Waarom dan geen ! achter een ? Regelmatig gelezen. 'Wát zei je?!'

Omdat ?! niet tot de officieel erkende leesteken-combinaties behoort. Een beetje schrijver moet toch zo kunnen schrijven dat uit de tekst blijkt of een personage iets vragend roept (of roepend vraagt :) )?

Je kunt vragend wel iets roepen. Waarom dan geen ! achter een ? Regelmatig gelezen. 'Wát zei je?!'

Omdat ?! niet tot de officieel erkende leesteken-combinaties behoort. Een beetje schrijver moet toch zo kunnen schrijven dat uit de tekst blijkt of een personage iets vragend roept (of roepend vraagt :) )?

Het is niet erkend (daar kom ik nu achter trouwens), maar je ziet het best vaak. Ik denk wel dat het met mate bruikbaar is. Lijkt me ook een stuk makkelijker dan omschrijven hoe het bedoeld wordt.

Ik gebruik geen uitroeptekens na een vraagteken. Ik ben veel meer te vinden voor het gebruik van hoofdletters, omdat dit extra kracht geeft in de situatie. Ik schrik altijd als ik een zin in hoofdletters lees (en dit is positief bedoeld ;) ). Ik voel me dan meer betrokken, zie je? Maar langs de andere kant begrijp ik dat het gebruik van hoofdletters voor sommigen moeizaam leest :).

Lijkt me ook een stuk makkelijker dan omschrijven hoe het bedoeld wordt.

Tja, als het dan gemakkelijk moet... Je kunt dan schrijven: 'HOE KUN JE DAT NU DOEN?!' schreeuwt hij. i.p.v.: "Hoe kun je dat nu doen?" Hij smijt zijn tas in een hoek en stormt de kamer uit. "Wacht!" roept ze hem na, maar de deur valt al met een klap in het slot. Ze heeft hem nog nooit zo boos gezien. Maar wat vindt je mooier? })

Lijkt me ook een stuk makkelijker dan omschrijven hoe het bedoeld wordt.

Tja, als het dan gemakkelijk moet... Je kunt dan schrijven: 'HOE KUN JE DAT NU DOEN?!' schreeuwt hij. i.p.v.: "Hoe kun je dat nu doen?" Hij smijt zijn tas in een hoek en stormt de kamer uit. "Wacht!" roept ze hem na, maar de deur valt al met een klap in het slot. Ze heeft hem nog nooit zo boos gezien. Maar wat vind je mooier? })

De kapitalen zou ik weglaten in het eerste geval en dan vind ik het best sterk. Het is duidelijk. En compleet anders dan het tweede voorbeeld, eigenlijk niet met elkaar te vergelijken, ook niet qua betekenis.

Zeker geen hoofdletters en zoals anderen al aangeven laten zien dat hij boos is. bv: "Hoe kun je dat nu doen?" Hij smijt zijn tas in een hoek en stormt de kamer uit. "Wacht!" roept ze hem na, maar de deur valt al met een klap in het slot. Ze heeft hem nog nooit zo boos gezien.

Da's een hoop woorden om iets duidelijk te maken, zeg. Typisch een voorbeeld waar show te ver wordt doorgetrokken. Zelfs met al die woorden klinkt "hoe kun je dat nu doen?" hartstikke tam en absoluut niet geschreeuwd in mijn hoofd. Gewoon een uitroepteken achter dat vraagteken plakken en je kunt het puur met de dialoog af.

Het gaat me niet om gemakkelijk. Ik lees toch vaak zoals ik al aangaf: 'Wat wil jij?!' Ik hou helemaal niet van uitroeptekens, tenzij ze echt iets uitroepen. Hoofdletters storen me ook, evenals cursieve letters. Maar dat is allemaal persoonlijk.

Dank je Micha, mild als altijd. ;) Het kan altijd beter,sterker, mooier, maar dubbele leestekens zie ik echt niets in. Iedereen is daar snel aan gewend en wat moet het dan worden? Vette leestekens of ??!!

Oké, hoofdletters kunnen, als het functioneel is, een enkele keer gebruikt worden in een verhaal. Geen probleem. Maar... ?! is grammaticaal fout, net als "Hun hebben dat gedaan" en "Het boek wat ik net gelezen heb". Daarom zou je het niet moeten gebruiken.

Hun hebben en het boek wat zie ik toch als veel grotere fouten. Dat ?! als fout wordt gezien wist ik niet. Het maakt wel iets duidelijk in een zin.

Ik vind het persoonlijk mooier als boosheid of enthousiasme uit het handelingen van de karakters blijkt. Een tijd terug las ik een POD boek van een schrijver uit het dorp en ik struikelde over de uitroeptekens. Hij gebruikte het echt werkelijk overal voor, in elke dialoog, ook om het enthousiasme van zijn hoofdpersonen aan te duiden. Je kunt ook krachttermen gebruiken in de dialogen of bepaalde uitingen die alleen in boze gesprekken worden gebruikt, zoals: "Ik was het, die..." "Je zou wel willen, dat" "Nou is het verdomme afgelopen met jouw ge..." "Wat heb jij nou weer ge...." Soms wil je aan het begin al meteen duidelijk hebben dat iemand schreeuwt. Dan gooi je de 'schreeuwde hij' ergens aan het begin: "Verdomme," schreeuwde hij, "wil je dat absoluut nooit meer doen."

Hun hebben en het boek wat zie ik toch als veel grotere fouten. Dat ?! als fout wordt gezien wist ik niet. Het maakt wel iets duidelijk in een zin.

Ik heb dat ergens gelezen, ik dacht in de Schrijfwijzer, maar kan het daar niet terugvinden. In "Gids voor de Eindredacteur" van Wim Daniëls staat het volgende: "Sommige schrijvers plaatsen achter retorische vragen zowel vraagteken als uitroepteken. 'Denk je dat ik gek ben?!' Hier kan heel goed volstaan worden met alleen een vraagteken. Uitroeptekens moeten sowieso heel weinig in een tekst voorkomen. De zeggingskracht van zinnen moet vooral in de gekozen woorden en de ordening ervan zitten.' Hier dus niets over grammaticale fout. Nu begin ik toch te twijfelen. Daarom heb ik de vraag inmiddels voorgelegd aan zowel Taaladvies als Onze Taal. Als ik antwoord heb, laat ik het weten. Bij beide duurt het ongeveer 5 werkdagen.

Ik ben benieuwd. Het zal wel zoiets worden als de vrijheid van de schrijver.

De beperking van het grafisch weergeven van gesproken tekst is dat hij geen geluid geeft, dus geen melodie heeft, en geen intonatie. Daarom moet je daar iets op verzinnen. Maar waarom hoofdletters? Ze zijn alleen groter dan andere letters, maar zijn nog steeds niet krachtiger van geluid. Bovendien zijn hoofdletters om een andere reden uitgevonden: ze markeren het begin van een zin. Melodie en intonatie geef je ook niet aan in een geschreven tekst. Probeer het eens. Er zit maar één ding op: zo schrijven dat de bedoelde emotie voelbaar wordt. Dat is zoeken naar woorden, uitdrukkingen, en een interpunctie die dat ondersteunt, zoals ... wat aangeeft dat het einde van een zin onuitgesproken blijft (want een punt markeert het einde van een zin). Of - wat mij betreft - inderdaad een ?! Dat geeft meer lading aan een uitgesproken tekst dan een vraag- of uitroepteken alleen.

Ik vind het persoonlijk mooier als boosheid of enthousiasme uit het handelingen van de karakters blijkt. Een tijd terug las ik een POD boek van een schrijver uit het dorp en ik struikelde over de uitroeptekens. Hij gebruikte het echt werkelijk overal voor, in elke dialoog, ook om het enthousiasme van zijn hoofdpersonen aan te duiden. Je kunt ook krachttermen gebruiken in de dialogen of bepaalde uitingen die alleen in boze gesprekken worden gebruikt, zoals: "Nou is het verdomme afgelopen met jouw ge..." "Wat heb jij nou weer ge...." "Verdomme," schreeuwde hij, "wil je dat absoluut nooit meer doen."

Maar hoe zeg je nou zoiets zonder gebruik van vloekwoord, ?! of ! ? Als je echt iets met kracht, een uitroep en met diezelfde intentie wilt zeggen? xsg

Hun hebben en het boek wat zie ik toch als veel grotere fouten. Dat ?! als fout wordt gezien wist ik niet. Het maakt wel iets duidelijk in een zin.

Ik heb dat ergens gelezen, ik dacht in de Schrijfwijzer, maar kan het daar niet terugvinden. (...) Nu begin ik toch te twijfelen. Daarom heb ik de vraag inmiddels voorgelegd aan zowel Taaladvies als Onze Taal. Als ik antwoord heb, laat ik het weten. Bij beide duurt het ongeveer 5 werkdagen.

Ik heb antwoord. Van de taalunie:

Een vraagteken en een uitroepteken kunnen gecombineerd worden, om aan te geven dat men iets verbazingwekkend vindt en er tegelijk enigszins afkeurend tegenover staat. In zakelijke, formele teksten is het beter de combinaties ?! en !? te vermijden. Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,

En van Onze Taal:

Voor leestekens bestaan geen officiële regels. Dat betekent dat u veel vrijheid hebt en dat uitroeptekens, vraagtekens, etc. zelden echt fout zijn. Er zijn wel 'gewoonten' (conventies) op dit terrein. Zo wordt in het algemeen afgeraden om (behalve misschien in sms'jes, internetchatboxen en andere heel informele teksten) twee of meer uitroeptekens of twee of meer vraagtekens na elkaar te gebruiken. Een combinatie van één vraagteken en één uitroepteken is wel mogelijk, namelijk wanneer een uitroep tegelijkertijd verbazing uitdrukt: 'Wat doe je nu?!' Ik hoop uw vraag hiermee naar tevredenheid te hebben beantwoord. Met vriendelijke groet, namens de Taaladviesdienst

Bedankt Marlies. Mijn vraag is ook naar tevredenheid beantwoord. Even iets anders. Ik schrijf altijd: 'Ga jij morgen ook naar het feest?' vroeg Ella. Als ik de taalregels goed interpreteer, moet het zijn: 'Ga jij morgen ook naar het feest?', vroeg Ella. Die komma achter een vraagteken (of uitroepteken) stoort me. Hoe doe jij dat?

Gewoon niet, die komma. Net zoals de komma buiten de aanhalingstekens :P Ben blij dat mijn uitgever die suffe regel niet volgt.

Even iets anders. Ik schrijf altijd: 'Ga jij morgen ook naar het feest?' vroeg Ella. Als ik de taalregels goed interpreteer, moet het zijn: 'Ga jij morgen ook naar het feest?', vroeg Ella. Die komma achter een vraagteken (of uitroepteken) stoort me. Hoe doe jij dat?

Deze regel wordt volgens mij bijna nooit toegepast. Ik heb tenminste nog nooit bewust een artikel of boek gelezen met deze constructie erin. @MichaM: Die komma buiten de aanhalingstekens is een vreemd geval. In vrijwel alle journalistieke stukken wordt die regel wel toegepast, maar in boeken echt maar heel zelden.

Klopt. Maar ik las het zowel in een boek als in de krant. Al die komma's vind ik alleen maar irritant. De spellingscontrole speelt het spel trouwens mee. Als ik een vraagteken met aanhalingstekens (ik doe trouwens altijd maar één) plaats, maakt de spellingscontrole er een hoofdletter van. Dus?' Vroeg ze. Dat staat van geen kant. Misschien ben ik de enige die zich daaraan stoort.