Zo geef je jouw personage sadistische karaktertrekken

Er zijn karaktertypen die een handige leidraad kunnen vormen voor het optuigen van de persoonlijkheid van je personages. Eén daarvan is de sadist. Een duistere persoonlijkheid die onaangenaam voor andere mensen is.

Een sadist is een wreedaard, iemand die geniet van de pijn, het verdriet en de vernedering van een ander, en die pijn meestal zelf ook veroorzaakt. Sadisme is verbonden met agressie en macht: het plezier komt vaak voort uit de bevrediging van een hunkering naar macht. Verkrachters gaat het daarom vaak meer om het machtsgevoel dat de onderwerping van hun slachtoffer geeft, dan om het bevredigen van seksuele lusten.

Een sadist kwelt zijn slachtoffer dus niet zozeer om hem of haar tot iets te dwingen maar puur om te genieten van het lijden dat hij (vaak is de sadist een hij) veroorzaakt. Slecht nieuws voor de man of vrouw die de pech heeft in zijn handen te vallen, want zijn kweller valt niet te vermurwen of om te kopen met geld of gunsten. Pijn is het doel; het is niet een middel om een ander doel te bereiken.

Neem boeken en films als voorbeelden

Er zijn zat sadisten in literatuur en film te vinden, die de onfortuinlijke stakkers die in hun handen zijn gevallen ingenieus tormenteren. Ik noem er twee:

• In Schindler’s List amuseert SS-officier Amon Göth zich met het vanaf zijn terras lukraak neerschieten van Joodse dwangarbeiders die rondom zijn villa aan het werk zijn.
• De meesterlijke Mr Mercedes-trilogie van Stephen King, waarin een sadist in deel 1 een reeks van gebeurtenissen in werking zet waardoor in deel 2 een psychopaat zijn kans kan grijpen, en die in deel 3 gruwelijke mindfuck-spelletjes speelt, geholpen door een wonderbaarlijke oorzaak-gevolgketen.

Gebruik psychologisch sadisme

Kwellen is niet beperkt tot lichamelijk pijnigen. Geestelijk kwellen kan net zo erg zijn. Treiteren, pesten (kinderen kunnen daarin verschrikkelijke sadistjes zijn), sarren, tergen, het bloed onder iemands nagels vandaan halen – er zijn er heel veel vormen van.

Plenty mogelijkheden voor je personages dus, zonder dat je met bloed en zwepen aan de gang moet.

Denk aan trollen

Een recente invulling van psychologische sadisten zijn trollen op internet. Meestal anoniem, verspreiden ze hun kwetsende hatelijkheden, racistische beledigingen, schokkende plaatjes en andere narigheden, puur voor de lol, om de ellende, het verdriet en de angst die ze ermee veroorzaken.

Je personage hoeft geen sadist van karakter te zijn

George en Martha, van het beroemde toneelstuk (en film) Who’s afraid of Virginia Woolf, zijn geen sadisten pur sang. Maar hun destructieve huwelijk, gevormd door frustratie en bitterheid, bestaat voornamelijk uit verbale scheldgevechten vol vitriool, waarin ze elkaar tot de grond toe afbreken.

Je personage hoeft dus geen sadist van karakter te zijn; zijn of haar sadistische gedrag kan ook door de situatie getriggerd worden.

Wat me brengt op:

Denk aan alledaags sadisme

Echte sadisten zijn dan wel zeldzaam, maar veel mensen hebben wel een zweempje sadisme in zich. Dat manifesteert zich niet per se in sadistisch gedrag. Het is verborgen aanwezig in bijvoorbeeld mensen die graag naar gevaarlijke sporten kijken of naar reality series waarin de deelnemers gevaarlijke of weerzinwekkende dingen moeten doen om te winnen. Vroeger werd het toekijken bij openbare terechtstellingen en folteringen als een gezinsuitje beschouwd. 

En vind je het stiekem zelf ook niet een fijn, triomfantelijk gevoel, als je in een twistgesprek de ander overtroeft? Dat komt doordat je even een sliertje macht ervaart.

Niets menselijks is ons vreemd.

Je personage hoeft geen sadist te zijn om wel opzettelijk pijn doen

Kan dat? Jazeker, het is zelfs heel menselijk om het iemand die jou pijn doet, betaald te zetten. Een collega die je een streek levert, een geliefde die je verlaat, een vriend die je verraadt; het kan het slechtste in een mens naar boven halen. Allemaal situaties waarin wraak heel bevredigend kan zijn.

Eventjes. Want echt gelukkig wordt de wraakzuchtige – als die geen sadist is – er meestal niet van.

Dat levert heel veel mogelijkheden voor je personages (ontwikkeling!), plots en verhaallijnen op.

Over de auteur

Miriam Wesselink:

1. Is informatieanalist van beroep.
2. Is schrijver omdat ze schrijven heerlijk vindt.
3. Schrijft momenteel aan een boek.
4. Schrijft ook artikelen op haar schrijftipswebsite Singularity.nl.
5. Schrijft zo nu en dan een kort verhaal en publiceert dat dan ook op haar site.
6. Twittert over van alles en nog wat.
7. Heeft als motto: ik bid niet maar vloek wel.