Laat je manuscript altijd voorproeven

Of je je manuscript nu naar een uitgever, literair agent of redacteur stuurt: ik raad je aan het eerst grondig te laten checken op inhoudelijke onjuistheden door een objectieve, kritische proeflezer.

Een uitgever of literair agent zal afknappen op te veel onduidelijkheden of tegenstrijdigheden, en voor je redacteur is het lastig redigeren als hij of zij constant struikelt, bijvoorbeeld doordat pas aan het eind van een scène blijkt dat je personages zich op een feestje bevinden, of in een rijdende auto, of dat het gesprek over de telefoon werd gevoerd in plaats van face to face. En dan heb ik het nog niet eens over plotfouten.

Vooral als je in eigen beheer uitgeeft

Voorál als je gaat selfpubben zijn proeflezers onmisbaar, omdat je niet de luxe hebt die uitgegeven auteurs genieten: hun manuscript wordt bij de uitgever door meerdere redacteuren van meerdere redactierondes voorzien. Dus zodra je als selfpubber een freelance redacteur inschakelt, is het belangrijk dat hij of zij ‘enkel’ op zaken als taal- en tikfouten, perspectief, dialogen en alinea-indeling hoeft te letten, en dus niet op inhoudelijke onjuistheden.

Twee dingen om op te letten bij het inschakelen van proeflezers:

1) Vraag hun alle taal- en tikfouten te negeren. Misschien ga je op basis van hun feedback wel schrappen of herschrijven en sneuvelt die zin waarin je ‘hen’ in plaats van ‘hun’ schreef.

2) Zoek proeflezers die bij voorkeur níét op je verjaardag komen. Je wilt kritische feedback. Geen vleierij.

3) Schrijf je non-fictie en behandel je een specifiek onderwerp? Zoek iemand die hier verstand van, of ervaring mee heeft.

4) Schrijf je non-fictie en behandel je een specifiek onderwerp? Zoek ook iemand die hier géén verstand van heeft. Immers, als je het een ‘leek’ kunt duidelijk maken, is je uitleg helder, lijkt me.

Waar vind je proeflezers?

Enkele suggesties om proeflezers te vinden:

- Via Facebook (bijvoorbeeld de groep van Schrijven Online of een van de talloze andere schrijfgroepen)

- Via Proeflezen van Schrijven Online

- Via selfpub-auteurs die tevens gebruik hebben gemaakt van proeflezers. Mede hierom is het netjes je proeflezers te bedanken in het dankwoord, zo kunnen ze ook door andere schrijvers gevonden worden.

Heb je andere suggesties? Ben jij een proeflezer? Reageer gerust hieronder!

Over de auteur

Rob Steijger werkt als freelance redacteur voor uitgevers als Cargo, Lebowski, Boekerij en HarperCollins, waarvoor hij voornamelijk romans en thrillers redigeert. Tevens helpt hij zelf-uitgevende of uitgever-zoekende schrijvers met hun manuscript. Zijn website: www.fzeven.nl.