Een motiverend lijstje met positieve en negatieve kritiek

Misschien heb je er wel één boven je bureau hangen. Ik nog niet. Een lijstje met complimenten van schrijfdocenten, proeflezers of jury’s van wedstrijden. Bij mij staan ze her en der, voornamelijk op mijn computer. Een paar op mijn blog, niet eens in mijn dagboek maar wel een aantal op een klein besloten forum, overzichtelijk bij kleine en grote successen.

Bewijs dat ik het wel kan

Vaak kijk ik er niet naar, terwijl ik weet dat dit ook kan dienen bij teleurstelling. Vooral als ik ga denken dat ik het niet kan. Dan zorgt het ervoor mezelf te bewijzen dat ik het wél kan. Ik lees dat weleens bij bekende auteurs dat ze zeggen dat ze zelfs na het schrijven en publiceren van tien boeken toch bij een volgend boek weer door het gevoel moeten werken van ‘ik kan het niet, ik ben een charlatan.’

Dan helpt het zo’n complimentenlijstje te kunnen vinden, bijvoorbeeld boven je bureau, en dat even te lezen.

Een voorbeeld:

Ik kan hier best opmerken dat jij in de vormen waarin je schrijft en waarmee je experimenteert het origineelst bent van al mijn cursisten (van drie verschillende schrijfcursussen). Maar ook en dat lijkt me nog belangrijker, dat zulke verhalen ook echt de moeite waard zijn. Ik vind het altijd prima als cursisten experimenteren omdat je daar veel van leert en ontdekken kunt, maar dat wil nog niet zeggen dat de schrijfproducten die daaruit voortkomen ook de moeite waard zijn. Bij jou vind ik dat altijd wel. Kortom: ga vooral zo door!

Dit zou ik moeten lezen als ik niet durf alweer mijn best te doen en mijn hersens te kraken om een originele vorm te vinden. En wie weet stimuleert het iemand anders om dit ook na te streven.

Stop! De beste plaats om complimenten te verzamelen is in van die plastic bewijshoesjes. Bewijs # 1 bestemd voor de interne criticus: compliment van … Bewijs # 2… enzovoort. Als je dan je innerlijke stem weer eens hoort zeuren dat je stijl waardeloos is, kun je bewijs # 44 uit de doos halen en voor z’n neus wapperen. Daarin staat dat je een prima schrijfstijl hebt (en desnoods schrijf je zelf zo’n compliment).

Negatieve kritiek bewaren

Dat ontslaat me niet van de plicht ook eens kritiek te herlezen. Hoewel die lang aan me blijft knagen, kan het even motiverend zijn als een compliment, maar dan op een heel andere manier. Een punt van kritiek kan je competitiedrang aanwakkeren, het kan je dwarsheid opwekken, het kan je bozig maken. Allemaal bronnen van motivatie die je kunnen stimuleren om beter je best te doen of om dat ene schrijfboek eens te lezen.

Want kritiek is een signaal – mits terecht – dat er iets is waar je iets aan kunt doen.

Ik vraag me eerst af of ik iets aan dit punt wil doen en wanneer. Misschien heb ik nu geen tijd. Dan ga ik pas in september een paar oefeningen doen waardoor ik meer show leer te gebruiken, of beter leer plotten, of meer afwissel met stemmen in dialogen. Het kan zijn dat de kritiek een punt benoemt dat ik bewust zo gekozen heb. Voorbeeld: ik heb bewust een verhaal geschreven dat weinig spannend is en ik krijg als kritiek dat het niet spannend is. Mijn doel is dan bereikt.

Maar eerst eens dat ene compliment herlezen, want ik hik ertegen een origineel verhaal te schrijven.

Door Odile Schmidt