Wat als je personage niet te vertrouwen is?

Zoveel personages, zoveel uitwerkingen. In de tipreeks ‘Wat als?’ worden er veelvoorkomende scenario’s die personages overkomen onder de loep genomen. Zo leer je een algemeen gegeven uit te werken op een manier die perfect bij jouw unieke personage past. Deze week: Wat als je personage niet te vertrouwen is?

De macht van je personage

Als er vertrouwen in het spel is, is er ook sprake van een bepaalde machtsverhouding. Als ik je vraag om even op mijn tas te letten terwijl ik naar de wc ga in de trein, vertrouw ik erop dat je dat doet. In theorie geef ik je alle gelegenheid (lees: macht) om mijn telefoon en portemonnee uit de tas te pikken. Vervolgens kan jij mij machteloos maken, zonder geld en telefoon, om nog maar te zwijgen dat je ‘losgeld’ voor mijn telefoon kan vragen. 

Als ik je een geheim toevertrouw, kan je dat aan iedereen doorspelen. Wie weet wat voor schade je daarmee aanricht. Ga eerst na wat voor en hoeveel macht je personage heeft zodra er een vertrouwensband in het spel is. 

Bepaal de schaal van verraad

Een vertrouwensbreuk voelt als verraad. Leg dat gevoel eens op een schaal. Als het gevolg maar één is op een schaal van een tot tien, zal het vertrouwen geschaad zijn, maar dan gaat het leven weer verder. Is het een tien, dan zal je personage op wraak zinnen, of de ander uit zijn leven bannen. Als je de schaal van verraad bepaalt, bewaak je een logische gang van zaken voor het verdere centrale conflict. 

Wat is het gewin voor je personage?

Vertrouwen is een hoog goed. Als je hoort dat je te vertrouwen bent, voelt dat als een compliment, misschien zelfs egostrelend. Als iemand zegt dat je niet te vertrouwen bent, voelt dat als een aanval op je integriteit, waardoor je boos kan worden. Of je schaamt je vreselijk; ook niet echt een fijn gevoel… 
Anders gezegd: dat wat je personage doet wat hem onbetrouwbaar maakt, is voor hem het risico om zijn integriteit te verliezen waard. Ga na wat dat risico is en waarom je personage dat alsnog neemt. 
Dat kan van alles zijn:
•    hij denkt niet betrapt te kunnen worden;
•    hij onderschat de eventuele gevolgen;
•    hij begrijpt niet hoe belangrijk (dit) vertrouwen is;
•    hij wordt gedwongen: drugs dealen of je kind laten verhongeren? Dan maar onbetrouwbaar handelen…

Werk dat goed uit in je opschrijfboekje. Het kan het verschil zijn tussen een personage dat continu zonder blikken of blozen vertrouwen schaadt, een die uit angst voor de gevolgen niets riskeert wat de vertrouwensband in gevaar kan brengen, of een die helemaal bevriest omdat overmacht hem dwingt een bepaald vertrouwen te schaden. 

Vertrouwen terugwinnen

Als je personage vertrouwen heeft geschaad, moet hij dat terugwinnen. Kijk opnieuw naar de schaal van verraad. Hoe groter het cijfer, hoe vaker je personage zal moeten bewijzen dat hij (weer) te vertrouwen is. Bedenk daarbij wat de relatie tussen de personages onderling is. Om vertrouwen te herstellen, moet je door het stof: je moet beseffen dat je nare dingen hebt gedaan en de schaamte van een vertrouwensbreuk onder ogen zien. Heeft je personage dat voor deze situatie of het ander personage over of is het eenvoudiger om zichzelf geen spiegel voor te houden en een bepaalde schijn op te houden? 

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de ondernemersschool.