Hoe maak je van schrijven een gewoonte?

‘Elke dag een halfuur schrijven, dan komt het goed’, aldus schrijfster Julia Khusainova in een interview met Schrijven Magazine. Hoe krijg je dat voor elkaar? We hebben het allemaal druk. Waarschijnlijk een voltijdse baan, een paar kleine koters in huis en af en toe behoefte aan ontspanning. Hoe maak je in de mallemolen van alledag ruimte voor de pen?

Schud de angst van je af

Schrijven hoeft niet spannend te zijn. Een lege pagina is niet eng, maar ruimte voor een avontuur. Wat je schrijft, hoeft niet goed te zijn. Zelfs Isabel Allende zegt dat 90% van wat ze geschreven heeft niet publiceerbaar is. Toch blijft ze schrijven. Dat is het belangrijkste. Schrijvers zijn net als zeilers. Ze moeten in beweging blijven. Als ze stilvallen, zijn ze stuurloos. Dan komen ze in de dode hoek terecht. Die is gevaarlijk. Schrijven is niet gevaarlijk. Zolang je pen in beweging blijft, ga je ergens heen. Waarheen maakt niet uit. Onderweg zal de wind van richting veranderen en zal je wat rotsen moeten ontwijken. Je komt nooit uit waar je dacht dat je uit zou komen. Maar zolang je ergens heen gaat, kom je niet in de dode hoek terecht.

Breng regelmaat in je schrijfproces

Nu je weet dat schrijven niet eng hoeft te zijn, is de drempel een stuk lager op de pen te pakken en te gaan zitten met dat lege blad voor je neus. Bekijk schrijven niet als een hoge kunst, als een uitdaging of iets waarbij je moet presteren. Je kan niet meten wat je schrijft. Je kan niet scoren tijdens het schrijven. Het is gewoon iets wat je doet. Je hoeft er niet bij na te denken. Karl Ove Knausgard zei eens dat schrijven de kunst van het niet denken is. Net als mediteren, of je tanden poesten. Maak van schrijven iets wat zo gewoon is als ademhalen, of ’s ochtends uit bed komen. Elke ochtend poets je je tanden, elke ochtend ontbijt je. Elke avond drink je thee, lees je een boek… en pak je de pen bij de hand? Kies een vast moment en een vaste plek om te schrijven. Je zal zien dat je na een tijdje zonder nadenken je pen pakt en neerzakt aan je bureautje in de hoek van de kamer.

Neem je pen overal mee naartoe

Dat je een vast moment en een vaste plek hebt om te schrijven, betekent niet dat je uitsluitend dan en daar moet schrijven. Wat wel moet, is altijd een schrift en een pen bij de hand hebben. Woorden en zinnen kunnen je eender waar, op eender welk moment overvallen. Juist vaak als we weg van huis zijn – op nieuwe plekken zijn, nieuwe dingen zien. Ben je in gezelschap? Dan zonder je je even af in een stil hoekje om de paar zinnen op te schrijven. Kan het even niet? Herhaal de woorden dan in je hoofd als een mantra. Laat ze niet wegglippen. Als ze dat doen, is het ook niet erg. Dan zijn ze er even geweest. Maar doe je best om ze het eeuwige leven op papier te gunnen. We hebben er geen idee van hoeveel gedachtes verloren zijn gegaan door ze niet op te schrijven, maar het zijn er ongetwijfeld te veel.

Geef jezelf een quotum

Dagelijks schrijven doe je niet om iets te presteren, of om ergens te komen – enkel om in beweging te blijven. Dat betekent niet dat het niet helpt om je een bepaald quotum op te leggen. Net als zeilers, hebben schrijvers baat bij een plan – ook al weten ze dat ze dat plan nooit exact zullen volgen. Een eindstreep in zicht helpt je om in beweging te blijven, zeker op de dagen waarop je pen loodzwaar in je handen ligt. Werk jij beter met een tijdsquotum of een woordenquotum? De grote Amos Oz legde zichzelf een minimaal woordenaantal van driehonderd woorden per dag op. Soms was dit een herhaling van verdomme verdomme verdomme. Op een betere dag werden driehonderd woorden er zomaar drieduizend. Het maakt niet uit wat je schrijft. Als je maar schrijft.

Ban afleiding uit je leven

Daarmee bedoelen we natuurlijk niet de kinderen of de kleinkinderen. Sommige dingen zijn er gewoon, zijn deel van jou en van je leven. Zoals je baan, je gezin of zorgen over de hypotheek. Dat soort wereldse zaken draagt iedereen met zich mee. Daarnaast zijn er honderdeneen dingen die je een minder goed excuus kunnen bieden om vandaag niet te gaan schrijven. Hoeveel tijd besteed jij per dag op sociale media? Hoe lang zit jij voor een scherm? Schrijfster Zadie Smith had een paar dagen Facebook, toen ze merkte hoe verslavend het was – verwijderde ze haar profiel. ‘Als schrijver moet je alles uit je leven bannen wat je van het schrijven afhoudt’ zei ze daarover. Dat betekent natuurlijk niet dat je meteen moet verhuizen naar een hutje op de hei. Bedenk wat voor jou de grootste afleiding is. Zou je er zonder kunnen?

Schrijf aan iemand

‘Er is maar één iemand nodig, één iemand die gelooft in wat je doet’, zo zei Karl Ove Knausgard over het schrijven van zijn eerste boek. Hij stuurde wekelijks een nieuw hoofdstuk naar zijn uitgever, die een kort verhaal van hem las en hem vroeg om meer. Het was de eerste keer dat iemand interesse toonde in zijn schrijven, en het markeerde het begin van een ommeslag in zijn schrijfproces. Hij stond laat in de namiddag op en schreef de hele nacht door. Zo ver hoef jij niet te gaan, maar het bewijst hoezeer het kan helpen om je teksten naar iemand op te sturen. Weten dat iemand op je verhaal zit te wachten, al is het maar je buurman, helpt om je op moeilijke dagen naar die schrijftafel te slepen. Je hoeft je tekst zelfs niet per se op te sturen. Misschien richt jij je naar een verloren vriend, een ex-geliefde of een willekeurig figuur die je teksten niet leest, maar wel richting geeft.

Associeer het schrijven met…

De grote Amos Oz gaat elke ochtend om vier uur hardlopen, en begint daarna met schrijven. De Poolse schrijver Igor Walszborszki at elke ochtend rauwe haring en dronk er wodka bij, daarna nam hij een duik in ijswater en schreef hij zijn eerste gedicht. Wat wordt jouw gewoonte? Je hoeft niet zo ver te gaan als deze grote schrijvers. Een simpel glas thee met een stuk chocolade na het avondeten kan je helpen om er even goed voor te gaan zitten. Een wandeling om het hoofd leeg te maken kan wonderen doen voor de inspiratie. Heb jij een vaste gewoonte, zoals een rondje hardlopen of een uurtje mediteren? Plak daar een date met je pen aan vast en de kans dat je het vergeet of aan de kant laat liggen wordt een stuk kleiner.

Ontvang jij graag tips en tricks om elke dag te schrijven? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief van De Schrijfschool.