Handige schrijfsoftware: Wat voor technische hulpmiddelen zijn er om je boek te schrijven?

Vroegen werden boeken op een typemachine of zelfs met de hand geschreven. Kan je je voorstellen hoe ingewikkeld dat was: je moest je hele boek al bedacht hebben voordat je ging schrijven, je kon alleen van voor naar achter werken, verbeteringen maken was lastig en slordig, plus je kunt de volgorde niet veranderen. 
Gelukkig maken computers en tekstverwerkers het tegenwoordig een stuk makkelijker. Ze hebben ook nog eens superhandige functies als de spellcheck en ‘zoek en vervang’. En er zijn allemaal geweldige software en apps die je kunnen helpen je boek nog beter te maken en het schrijven te faciliteren. Alleen: je moet natuurlijk niet al je tijd stoppen om de juiste hulpmiddelen te vinden, dan blijft er geen tijd meer over voor je boek. Daarom hierbij een overzicht. 

Bewaar je document in de cloud

Wat je ook doet, bewaar je document niet (alleen) op je computer, maar in de cloud, op je Dropbox, Google Drive, Apple iCloud of andere externe plek. Denk niet: “dat doe ik later wel”, of “ik maak regelmatig een backup”: zorg dat je het nu meteen zo instelt dat het automatisch synchroniseert. Je wilt niet dat je een uur, een dag of zelfs meer werk verliest. Geloof me!

Slimme software: Scrivener

Veel schrijvers geven de voorkeur aan Word, omdat ze daar bekend mee zijn. We kennen allemaal het geworstel met lange tekstdocumenten, met veel scrollen en weinig overzicht. Of het werken met verschillende losse documenten, switchen tussen de diverse onderdelen en het gedoe met ‘versie-beheer’. Dit is verspilde energie. Als schrijver wil ik me concentreren op de inhoud van mijn boek, niet op gedoe met documenten. 

Daarom was ik zo blij toen ik Scrivener ontdekte. Deze software is speciaal ontwikkeld voor grote schrijfprojecten met lange, ingewikkelde documenten, zoals een boek of een screenplay. Het is ideaal voor dit proces van outlinen en structureren, het helpt om overzicht te houden. 
Ik gebruik waarschijnlijk maar een paar procent van wat de software daadwerkelijk kan. Alleen al de optie om de verschillende hoofdstukken te structureren is de moeite waard om Scrivener aan te schaffen (eenmalige kosten 53 euro; er is ook een gratis dertig dagen trial: bit.ly/tryscrivener). Bekijk zeker even de demovideo op hun website. 99 procent van alle mensen die ik met hun boek help, is net zo enthousiast over dit programma als ik. 

Gratis versie: Bibisco

Er is ook gratis software bibisco.com, wat een aantal vergelijkbare functies heeft. Je kan je research dan naast je document zetten waar je schrijft. Niet zo goed als Scrivener, maar als je geen geld wil uitgeven kan het wel.

Zorg dat je outline zichtbaar is

Zowel in Google Docs als in Microsoft Word kan je voor de titels van je hoofdstukken en paragrafen H1- en H2-headers gebruiken, zodat de ‘document outline’ in de linkerkantlijn je een overzicht van je document geeft. Google Docs heeft als voordeel dat je direct in the cloud werkt en je document ook offline beschikbaar kunt maken. Zelf kies ik steeds vaker voor Google Docs: het is gratis, simpel en handig.

Centrale plek voor al je documenten

Sommige mensen bewaren al hun research en notities in Evernote. Dit programma herkent tekst, ook in foto’s en heeft een geweldige zoekfunctie. Je kunt ook alles wat met je boek te maken heeft, opslaan in een map in Dropbox, Google Drive of OneDrive. Fijn om alles bij elkaar te hebben op een plek waar het altijd en overal toegankelijk is.

Samenwerken?

Werk je samen met anderen aan je boek, dan is Google Docs een goede optie, omdat je daar met meer personen tegelijk in één document kunt werken. Scrivener en Word hebben die mogelijkheid helaas niet.

Shortcuts

Gebruik je vaak dezelfde woorden of uitdrukkingen? Wil je minder typen en zorgen voor een uniforme schrijfwijze, programmeer dan shortcuts op je toetsenbord of bijvoorbeeld met TextExpander (met deze link ontvang je 20% korting: bit.ly/textexpander-discount). Dat scheelt uiteindelijk uren typewerk en veel fouten. Ik heb zelfs woorden die ik vaak fout typ ingesteld als shortcut naar de juiste schrijfwijze. Het lijken kleine dingen, maar alles bij elkaar opgeteld scheelt het veel tijd, energie en ‘brainspace’.

Spell check en edit hulp

Gebruik je spellcheck! Niets is zo irritant als spelfouten. Zorg dat je consequent bent in je taalgebruik. De ‘zoek en vervang’ functie is handig om verschillende schrijfwijze van een woord op te zoeken in je document en te vervangen door het gewenste woord. Kijk hier wel mee uit: als je bijvoorbeeld Jan wilt vervangen door Piet, en je zet ‘hoofdletter herkenning’ niet aan en/of een spatie achter de naam, dan wordt ‘januari’ ineens ‘pietuari’ in je hele document! :)

Schrijf je in het Engels, dan zijn Grammarly en de Hemingway app geweldige hulpmiddelen. Ze checken niet alleen grammatica, maar ook stijl en geven suggesties voor verbeteringen.

Kortom: vind een programma die aan jouw eisen voldoet, waar je fijn in werkt en ga daar mee aan de slag. Laat je niet overweldigen door alle opties. Zorg wel voor een goede (automatische) backup en bewaar al je files op één plek.

Veel schrijfplezier!

Over de auteur

Esther Jacobs is internationaal spreker, auteur van 30 boeken (o.a. ‘Zo schrijf je een boek!’) en organisator van schrijfweken op exotische plekken. Je kunt bij haar terecht voor online coaching, workshops, een Schrijvers Mastermind of manuscriptbeoordelingen. 
Esther wordt ook wel de ‘No-Excuses Lady’ genoemd omdat ze voor alles een onconventionele oplossing vindt. Zo ook voor het schrijven van een boek. Haar Reverse Writing methode daagt je uit om met je achterflap te beginnen en al promotie voor je boek te maken terwijl je nog aan het schrijven bent. Geen idee waar te beginnen? Download Esther’s 10 ideeën voor een succesvol non-fictie boek.