De observerende schrijver: Ik zie…lekker eten

Observeren is een belangrijke vaardigheid van schrijvers. Maar met alleen iets opmerken ben je er nog niet. Je moet ook weet hebben van associaties die bij je waarnemingen opkomen en hoe je daar een mooie verhaalopzet mee kan maken of clichés kan voorkomen. Deze week in de serie: ‘De observerende schrijver’: lekker eten.

De smaak van lekker eten

Lekker eten is een van de weinige dingen waarbij je minstens twee, zo niet drie zintuigen moet omschrijven voordat het ook als iets heel smakelijks wordt gezien, in plaats van alleen iets dat je in je mond stopt. Ga maar eens na: een croissantje dat er perfect gebakken uitziet, nodigt meer uit dan eentje die voor je ogen lijkt te verschrompelen. Net zoals je waarschijnlijk meer honger krijgt van de geur van versgebakken appeltaart dan wanneer de gekookte aardappels die niet zoveel geur hebben.
De smaak spreekt voor zich, dat maakt de beleving af.

Maar ook andere dingen kunnen je laten watertanden. Het geluid van krakende chips bijvoorbeeld. Als je je zintuigen goed gebruikt zijn er eindeloos veel observaties die een verborgen show, don’t tell vormen en die je kan gebruiken om je tekst naar meer te laten smaken. Let de komende tijd eens op je eten en schrijf meer op dan alleen wat je proeft.

De sfeer van lekker eten

Is het je al eens opgevallen dat exact hetzelfde voedsel veel lekkerder smaakt als je het in een fijn gezelschap kan nuttigen, of als de algehele sfeer goed of speciaal is? Gebruik dat in je voordeel bij het observeren en ga op zoek naar de figuurlijke smaakmakers. De kaarsen op tafel, een lang verloren gewaande geliefde als tafelgenoot, de hamburger bij de anders zo standaard en saaie fastfoodketen vlak voor de allereerste stapavond van een stel tieners.
Andersom kan natuurlijk ook: had je een overheerlijke beenham een heel uur in de oven gezet en dan zit iedereen met het bord op schoot voor een blèrende televisie, zonder te merken wat ze eten…

Met andere woorden: ga eens na wat ieder gerecht, wat het dan ook mag zijn, in een klap tot een feestmaal of een flop kan maken.

De omgang met eten observeren

Natuurlijk kan je schrijven hoe iemand van het eten geniet door het tempo van het kauwen, kreuntjes van genot of het sluiten van de ogen. Beschrijf daarbij de smaak en het kan niet meer mis. Vergeet dat zeker niet, voor wat extra pit in je tekst! Maar dan observeer je wel alleen de smaak van het eten. Ga nog een stap verder en kijk hoe iemand eten of het maal op zichzelf behandelt.

Eet je vader omdat hij nou eenmaal moet eten om in leven te blijven? Spring je een gat in de lucht als je lievelingskostje voor je neus staat, of ‘gun je jezelf gewoon eens een keer wat?’ Behandelt degene die je observeert eten als een geschenk (van God) en wordt het een letterlijke of figuurlijke zegen die met eerbied en respect wordt behandeld? Dat is heel wat anders dan iemand die zijn neus ophaalt voor een maaltijd die minder kost dan een bepaald bedrag, puur omdat dat beneden de stand zou zijn.  

Noteer waaraan je meent te zien wat iemands relatie met eten is en je voegt een extra beleving toe aan de manier waarop je lezer van jouw heerlijke fictieve eten kan proeven.

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de Ondernemersschool. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.