De observerende schrijver: Ik zie…een feeststemming

Observeren is een belangrijke vaardigheid van schrijvers. Maar met alleen iets opmerken ben je er nog niet. Je moet ook weet hebben van associaties die bij je waarnemingen opkomen en hoe je daar een mooie verhaalopzet mee kan maken of clichés kan voorkomen. Deze week in de serie: ‘De observerende schrijver’: een feeststemming.

Een feest of een feestje waard?

Een feeststemming komt voor in de feestdagen: alles wordt versierd voor Sinterklaas, Kerstmis of iets anders waarvan we collectief besloten hebben dat het het vieren waard is. Kleinschaliger is iets dat een feestje waard is: niet het hele land, maar wel je hele kring van geliefden viert dat je een kindje hebt gekregen, trouwt, of geslaagd bent voor je eindexamen.
Het verschil is dat een collectief feest van alle kanten op je af komt en meestal ook langer duurt en een persoonlijk feest veel korter, maar vaak ook intiemer is. Kijk eens of je ziet hoe die verschillen effect hebben op de gemoedstoestand. Denk aan: je krijgt even een tintelend gevoel van binnen door alle lampjes in de winkelstraten tijdens de donkere dagen, maar je ontploft zowat urenlang van blijdschap als je eindelijk je trouwjurk mag passen.

Wat valt er te vieren?

Of het nu een feestje of een feestdag is, wat vieren we eigenlijk? Een verbond van liefde, zoals bij een huwelijk? Weten we dat überhaupt nog wel? Het zal niet de eerste keer zijn dat een kind denkt dat we met Pasen de verjaardag van de paashaas vieren. En weet jij nog waar Pinksteren om draait?
Let er eens op in hoeverre de mensen zich bewust zijn van wat er nu eigenlijk gevierd wordt en in hoe dat de manier van een feestdag of een feest vieren verandert.
Om Kerstmis als voorbeeld te nemen: de meeste mensen gaan tegenwoordig vaak met Kerstmis naar de kerk als een soort familietraditie, niet zozeer omdat ze nog (intensief) met hun geloof bezig zijn. Dan is een bezoek aan de kerk routine, waar de gelovige nog echt naar Kerstmis uit kan kijken als een van de belangrijkste dagen van het jaar.

Kijk ook vooral hoe de dynamiek verandert of kan veranderen als mensen denken dat iedereen met dezelfde intentie iets viert, maar er heel verschillende ideeën zijn die uiteindelijk botsen. Neem Bridezilla: iedereen denkt een feest van liefde te gaan vieren, maar de bruid ziet het als een excuus om het duurste feest van haar leven te kunnen geven, waar het er alleen om gaat dat zij het middelpunt van de aandacht is.
Hoe zie je die dynamiek veranderen? Stress? Ongemakkelijke momenten? Onhandige verzoenpogingen? Onverschilligheid omtrent het hele feest? (“Als het zo moet, laat dan maar…”)

Waarom vieren we dit (niet)?

Dat brengt ons bij de vraag: waarom vieren we dit?
Wat en hoe uitgebreid je viert, kan iets zeggen over je normen, waarden en overtuigingen. Je viert het niet voor niks, dus je vindt er iets van. Of je vindt ergens juist iets van omdat je het niet viert. Kijk en vergelijk:

“Wij vieren verjaardagen altijd met onze vriendenkring. Anders zien we elkaar vanwege de drukke schema’s nog minder dan we al doen.”
“Ik vier mijn verjaardag niet. ‘Ik heb weer een jaar overleefd.’ Nou nou, wat een wereldprestatie.”
“Kerstmis is een feest om met je familie bij elkaar te komen, dus dat doen we.”
“Ik vier geen Kerstmis: het levert altijd alleen maar familiedrama op.”
“Wij trouwen gratis voor het gemeentehuis. Wij weten dat we van elkaar houden, daar hoeven we geen duizenden euro’s voor uit te geven om dat te bewijzen.”
“Onze bruiloft wordt gigantisch: die ene keer dat we kunnen uitpakken, mag het hele dorp onze liefde meevieren!”

Schrijf op wat je opmerkt aan hoe en wat iemand iets viert en hoe dat aansluit bij zijn karakter of overtuigingen. Je hebt misschien meer papier nodig dan je in eerste instantie verwacht!

Over de auteur

Nadine van de Sande is freelance copywriter en schrijfster. Op verhaalentaal.blog post ze wekelijks een uitgebreide tip voor creatief schrijven. Daarnaast doceert ze een cursus autobiografisch schrijven bij de Ondernemersschool. Als manuscriptredactrice en schrijfcoach helpt ze schrijvers het beste uit hun werk te halen.