5 tips voor leesbare teksten

‘Als je het niet simpel kan uitleggen, dan begrijp je het niet goed genoeg,’ aldus Einstein.

In de vakliteratuur lees je vaak de vuistregel: schrijf voor een twaalfjarige. Waarom? Als lezers ook maar één keer moeten nadenken over een woord of zin, dan schaadt dat de leesbaarheid van je tekst.

1. Spreektaal

Mensen die veel moeilijke woorden en vage begrippen gebruiken hebben vaak iets te verbergen of hebben geen flauw idee waarover ze praten. Ze willen je afwimpelen in een gesprek of juist interessant overkomen. Dat maakt de ontvanger argwanend.

Wees dus duidelijk. Gebruik woorden en zinnen die je doelgroep dagelijks gebruikt en
direct begrijpt. Deze (vaak korte) woorden voorkomen onduidelijkheid, komen vertrouwd over en hebben hierdoor meer impact.

•    Gebruik spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen.
•    Gebruik de spreektaal die je doelgroep gebruikt in bijvoorbeeld interviews, enquêtes, beoordelingen op vergelijkingssites en reacties op blogs en fora.
•    Gebruik de populairste synoniemen uit het Hulpprogramma voor Zoekwoorden.

2. Werkwoorden

Plaats betekenisvolle werkwoorden zo dicht mogelijk bij het onderwerp, gezegde of zelfstandig naamwoord, zodat de essentie van je zin snel duidelijk is.

Voorbeeld:
•    Met het presentje dat u bijgesloten in de groene envelop vindt.
•    Met het presentje dat u bijgesloten vindt in de groene envelop.

Voorbeeld:
•    Nadat u het formulier heeft ingevuld …
•    Nadat u het formulier ingevuld heeft …

Toelichting! Het werkwoord ‘ingevuld’ geeft betekenis aan de zin hierboven, ‘heeft’ niet. Bij ‘u’ groeit de attentiewaarde. Als je ‘u’ en ‘ingevuld’ dichter bij elkaar plaatst, dan begrijpt je lezer sneller wat je bedoelt dan wanneer je ‘u’ en ‘heeft’ dichter bij elkaar plaatst. Een betere oplossing is uiteraard om de zin actief te schrijven: “U vult het formulier in en…”

3. Ritme en rijm

Ritme en rijm scheppen een stroomversnelling in je webtekst.

Alliteratie (beginrijm), assonantie (klinkerrijm), volrijm, enjambement, isocolon en synalephe zorgen dat je webtekst gaat swingen en je boodschap beter blijft hangen.

4. Afwisselende zinslengtes

Wissel korte en lange zinnen af. Dan krijgt je tekst snelheid en ritme. Bovendien grijpen zinnen van slechts één tot twee woorden de aandacht van je lezer.

5. Opsommingen in zinnen

Er zijn twee soorten opsommingen: opsommingen met bullets en opsommingen in zinnen. Een opsomming van twee of meerdere woorden of zinsdelen werkt omdat:

•    Het spanning opbouwt  en werkt  toe naar een heuse (anti)climax.
•    Het opvalt tijdens het scannen door de interpunctie.
•    Het een stroomversnelling schept in je webtekst.
•    Het de aandacht vestigt op bepaalde argumenten.
•    Het beter blijft hangen – vooral als je herhalingen opsomt.

Voorbeelden:
•    Ze verschillen onder elkaar in taal, gebruiken, wetten. (Asyndeton)
•    Niemand die het weet. Niemand die het wat doet. Niemand die het wat kan schelen. (Anafoor)
•    Blijf eerlijk, blijf gefocust en blijf jezelf. (Anafoor in de gebiedende wijs)
•    Of je nu een vraag hebt, of je gegevens wilt wijzigen, of een nieuw abonnement wilt aanvragen: onze klantenservice staat 24/7 voor u klaar. (Polysyndeton)
•    Je wilt een huis bouwen. Heb je al schetsen gemaakt? Een erkende aannemer gevonden? Alle gemeentelijke vergunningen aangevraagd? (Dubitatio)
•    Bla, bla, bla! (Epizeuxis)
•    Leugens, leugens en nog eens leugens. (Repetitio)
•    U ontdekt geteste, verkoopverhogende schrijftechnieken. (Opgesomde bijvoeglijk naamwoorden)
•    Ten eerste … Ten tweede … Tenslotte … (Signaalwoorden van een opsomming)

Hoe maak je een opsomming nóg vlotter? Benut beginrijm, gebruik een eenduidige zinsopbouw voor ieder item en schrap lidwoorden.

Voorbeelden:
Gebruik beginrijm.
•    Deze sportwagen is sneller, stijlvoller en schoner.

Schrijf elk item in meervoud en begin alleen het eerste item met ‘de’.
•    Het huis, de boom en het beest.
•    De huizen, bomen en beesten.

Roy Ishak is een bevlogen ‘8-figure' DM-copywriter en SEO-consultant met 7 jaar praktijkervaring en een neusje voor creatieve, conversieverhogende contentstrategieën.