5 Tips voor het schrijven over emoties

Emotionele scènes kunnen mooi en doeltreffend zijn, maar voor de schrijver ook een behoorlijke uitdaging. Vertel je niet te veel of juist te weinig? Met deze vijf tips zorg jij dat jouw scènes de lezer echt raken.

---

1. Maak de balans op

Je wilt niet dat je scène afstandelijk voelt, maar ook niet te emotioneel. Dat haalt de lezer uit het verhaal en maakt dat ze personages niet begrijpen of overdreven vinden. Om de goede balans te vinden ga je op je gevoel af. Lees het stuk terug en wees eerlijk tegen jezelf: denk je dat de emotie overkomt? Als je denkt dat het werkt, stuur je de scène naar verschillende proeflezers. Emotie is persoonlijk en er is dus geen goed of fout, maar de proeflezers geven je wel een indicatie van hoe de scène valt. Vinden ze het allemaal te afstandelijk? Dan is het tijd om wat meer emotie toe te voegen.

2. Kies de juiste woorden

Door het benoemen van een emotie komt die meestal niet direct bij de lezer aan. Woorden als boos, verdrietig of blij zijn handig als je snel iets wil verwoorden, maar voor de echte emotionele scènes mag je best wat dieper gaan. Taal verwijdert ons vaak van het gevoel, kies daarom voor beeldende en zintuigelijke omschrijvingen. Dit kan ook met mooie taal. Denk bijvoorbeeld aan een metafoor: ‘In plaats van te schrijven, ik ben down, kan je ook schrijven: vandaag ben ik blauw van binnen, een naar binnen gekeerd blauw, als het keukenkastje van mijn oma vroeger, oud blauw.’ – Nanda Huneman

3. Vermijd clichés

Sommige uitdrukkingen zijn al zoveel gebruikt dat ze hun betekenis verliezen. Bijvoorbeeld: ‘ik stond als aan de grond genageld’ of ‘mijn hart bonsde in mijn keel.’ Op zich zijn dit geen verkeerde omschrijvingen, maar omdat ze zoveel voorkomen, lees je er sneller overheen. Kies daarom voor iets originelers. Beeld je in hoe je personage zich voelt in deze situatie, emotioneel of fysiek, en maak het expliciet.

4. Laat het zien

Show, don’t tell kennen we inmiddels allemaal, maar hoe gaat dit in zijn werk bij het schrijven over emoties? Lichaamstaal en handelingen laten veel zien over hoe je personage zich voelt, zonder dat jij het aan de lezer vertelt. Ook een verandering in stem of het niet kunnen vinden van woorden kenmerkt emoties. De lezer ziet dat je personage emotioneel is. Door de echtheid van fysieke omschrijvingen, voelen ze direct met ze mee.

5. Overdrijf niet

De fout van het overdrijven is snel gemaakt. Logisch, want je wilt de lezer precies laten voelen wat je bedoelt. Toch kan je beter wat minder woorden gebruiken. Iedereen heeft zijn eigen emoties en zal die tot op zekere hoogte projecteren op personages. We willen namelijk begrijpen wat iemand voelt. Blijf dus niet herhalen dat je personage zich écht verschrikkelijk voelt, nog nooit zó down was en niet meer weet wat ze nu moeten. Je lezer begrijpt het al. Iedereen heeft weleens wanhoop gevoeld en herinnert zich dit als jij het op een subtiele en beeldende manier laat zien.