3 gouden tips om jezelf tot focus te dwingen

Non-fictie-artikelen kunnen over alle mogelijke onderwerpen gaan en ze kunnen variëren in invalshoek van overtuigend tot informerend. Met zoveel mogelijkheden is het vinden van focus vaak een van de grootste uitdagingen. Alleen met de juiste focus kun je een helder artikel afleveren, dat ervoor zorgt dat je boodschap daar terecht komt waar hij moet zijn: bij de lezer.

Benoem

Benoemen is een gulden regel in het schrijven van de meeste tekstgenres. Op woordniveau komt het hierop neer: als je specifiek kunt zijn, wees het dan. In de praktijk betekent dit met name dat er alarmbellen moeten gaan rinkelen zodra je de woorden ‘enige’, ‘enkele’, ‘een beetje’, ‘iets’ en ‘een soort van’ gebruikt. In de meeste gevallen zal je ze kunnen vervangen door een specifieker, duidelijker, alternatief. Let op: ‘een paar’ hoort hier niet bij – dit betekent namelijk ‘twee’, en is dus juist een woord met een specifieke betekenis.

Op tekstniveau is de titel een goed instrument om je boodschap te benoemen. Het formuleren van een goede titel is bovendien ook gedurende het schrijfproces een fantastische manier om jezelf steeds tot focus te dwingen. Ga daarom regelmatig terug naar je titel en bedenk of deze nog steeds de kern aanroert van wat je in het artikel probeert te zeggen. Zo nodig verander je hem een paar keer, of probeer je verschillende titels uit in proefversies; zo scherp je je eigen gedachten over je onderwerp.

Lees

Lees wat je geschreven hebt. Dit klinkt eenvoudig, maar veel mensen lukt het niet. Om een scherp en helder stuk te schrijven is het echter van wezenlijk belang dat je leest wat er staat, en niet wat je denkt dat er staat. Zo las ik eens een essay van iemand die schreef over een ‘schilderijrijk landschap’, en die niet kon inzien wat daar niet aan klopte. Ga je tekst dus woord voor woord na, en vraag je af of de betekenis van alle woorden en zinnen duidelijk en eenduidig is. Sommige frasen klinken mooi, maar betekenen niet veel, en andere zijn juist vatbaar voor meerdere interpretaties. Beide kun je beter vermijden.

Vraag ter controle een collega of vriend(in) met een scherp observatievermogen je stuk door te lezen op vreemde dingen. Hoe goed je ook schrijft, er zitten altijd nog vreemde dingen in!

Delete

Als je artikel af is, komt de belangrijkste, en voor velen ook de moeilijkste, stap in het schrijfproces: delete. Zelf ga ik er altijd vanuit dat wanneer het stuk naar mijn idee compleet is, er nog minstens een derde af moet. Dat betekent niet inkorten, maar schrappen. Schrappen op woordniveau heb je inmiddels al gedaan, namelijk door hetgeen je beschrijft zo specifiek mogelijk te benoemen en door je bij een kritische lezing af te vragen welke bijdrage elk woord levert.

Schrappen op tekstniveau kun je het gemakkelijkst doen door opnieuw terug te gaan naar je titel en de kern van je boodschap te benoemen. Als die voor jezelf scherp zijn, heb je de rode draad in handen. Vervolgens lees je je stuk kritisch, alinea voor alinea, en alles wat niet direct bijdraagt aan die rode draad, streep je door. Alles. Die zaken heb je namelijk niet nodig, al zijn ze nog zo interessant. Door te deleten wordt de inhoudelijke kern van de tekst beter bereikbaar voor de lezer. En aangezien er van een geniale tekst niets overblijft wanneer deze de lezer niet bereikt, wordt je tekst er bijna altijd beter van.

Door Cécile de Morrée

Cécile de Morrée is neerlandica en auteur van diverse publicaties over literatuur en cultuur. Ze werkte bij verschillende uitgeverijen en is momenteel als docent en onderzoeker verbonden aan de Universiteit Utrecht.